Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กระบวนการพยาบาลอนามัยชุมชนกับการวินิจฉัยปัญหาสุขภาพชุมชน - Coggle Diagram

- - - - แหล่งปฐมภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่ได้จากแหล่งของข้อมูลโดยตรง เช่น ข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์ การสอบถาม การสังเกต การตรวจร่างกาย การทดสอบ เป็นต้น
      - แหล่งทุติยภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่ได้มาจากแหล่งข้อมูลที่มีการบันทึกไว้แล้ว เช่น ข้อมูลจากบัตรผู้ป่วย จากรายงานการเฝ้าระวังหรือการควบคุมโรค จากรายงาน จ.ป.ฐ. แฟ้มสุขภาพครอบครัว เป็นต้น
    - - ข้อมูลด้านสุขภาพอนามัย ประกอบไปด้วย ด้านสถานภาพอนามัยของชุมชน ข้อมูลเจ้าหน้าที่สาธารณสุข สิ่งอำนวยความสะดวกด้านอนามัยองค์กรและโครงการอนามัยในชุมชน
      - ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพอนามัย ประกอบไปด้วย ลักษณะทั่วไปของชุมชน ประชากรในชุมชน การติดต่อสื่อสาร การคมนาคม เศรษฐกิจของชุมชน การปกครองกฎหมาย การวางแผนงานของ
        ชุมชน การศึกษา การนันทนาการแบบต่างๆในชุมชน
    - - 2) การสัมภาษณ
      - 3) การใช้แบบสอบถาม
      - 1) การสังเกต
      - 4) การทดสอบ
      - 5) การตรวจชนิดต่างๆ
      - 6) การสังเกตและสัมภาษณ์จากผู้นำหรือผู้รู้ในชุมชน
      - 7) การทำแผนที่ชุมชน
      - 8)การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้เครื่องมือในการเรียนรู้วิถีชุมชน
        
        แผนที่เดินดิน เป็นเครื่องมือที่จะทำให้เห็นภาพรวมของชุมชนครบถ้วนที่สุด ได้ข้อมูลมากในระยะเวลาสั้น และข้อมูลมีความน่าเชื่อถือมากที่สุด
        
        ผังเครือญาติ เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการทำความเข้าใจโครงสร้างความสัมพันธ์เชิงเครือญาติอันเป็นความสัมพันธ์ที่เป็นรากฐานของครอบครัวและชุมชน
        
        โครงสร้างองค์กรชุมชน เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ทางสังคมในแง่มุมต่างๆ คือ สถาบัน องค์กร และบุคคล ทั้งเป็นแบบทางการและไม่เป็นทางการ
        
        ระบบสุขภาพชุมชน จะทำให้เข้าใจถึงวิธีคิด ทัศนคติและความรู้สึกนึกคิดของชุมชนเกี่ยวกับโรคหรือความเจ็บป่วยต่างๆ ตลอดจนวิธีการรักษาโรคที่มีอยู่อย่างหลากหลายในชุมชน
        
        ปฏิทินชุมชน เป็นการเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวบ้านในแต่ละรอบปีรอบเดือนหรือแต่ละวันว่าชุมชนมีกิจกรรมอะไรกัน มีอะไรที่เกิดขึ้นและเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของชาวบ้านอย่างไร รวมทั้งการประกอบอาชีพ
        
        ประวัติศาสตร์ชุมชน เป็นการศึกษาถึงเรื่องราวความเป็นมาของชุมชนในด้านต่างๆ ทั้งทาง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและการเมือง
        
        ประวัติชีวิต เป็นการศึกษารายละเอียดชีวิตของผู้คน ช่วยสร้างความเข้าใจในเรื่องราวชีวิตของชาวบ้าน และเกิดมุมมองที่มีมิติความเป็นมนุษย์มากขึ้น
    - - 1) ศึกษาวัตถุประสงค์ของการเก็บรวบรวมข้อมูล และลักษณะของข้อมูล
      - 2) ศึกษาวิธีการและแหล่งในการเก็บรวบรวมข้อมูล
      - 3) สร้างเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลตามชนิดของข้อมูลและวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลที่ต้องการ
      - 4) กำหนดขนาดตัวอย่างและเลือกกลุ่มตัวอย่าง
      - 6) เก็บรวบรวมข้อมูลตามแผนที่วางไว้ภายหลังการสิ้นสุดการเก็บข้อมูลในแต่ละวัน
      - 5) การเตรียมตัวในการเก็บข้อมูล โดยผู้เก็บข้อมูลต้องศึกษาและทำความเข้าใจ วิธีการใช้เครื่องมือก่อน เตรียมเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ให้พร้อม
  - - - 1) การบรรณาธิกรข้อมูลหรือการตรวจสอบข้อมูล
      - 2) การแบ่งหมวดหมู่ของข้อมูล
        
        หมวดสังคมประชากร ประกอบไปด้วยข้อมูลลักษณะประเภทของครอบครัว โครงสร้างของประชากร อาชีพและฐานะทางเศรษฐกิจ
        
        หมวดสถิติชีพ-สถิติอนามัย ประกอบไปด้วยข้อมูล การเกิด การตาย
        การย้ายเข้า ย้ายออก ความพิการและไร้สมรรถภาพ
        
        หมวดอนามัยแม่และเด็ก ประกอบไปด้วยข้อมูลการคุมกำเนิด การตั้งครรภ์การฝากครรภ์และการได้รับวัคซีน
        
        หมวดอนามัยสิ่งแวดล้อม ประกอบไปด้วยข้อมูลสภาพสิ่งแวดล้อมในครัวเรือน ลักษณะของบ้าน
        การกำจัดขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล
        
        หมวดสังคม-วัฒนธรรม ประกอบด้วยข้อมูล พฤติกรรมการเลี้ยงดูบุตร ประเพณีความเชื่อ
        
        หมวดความรู้เจตคติและการปฏิบัติตนเรื่องสุขภาพ ประกอบไปด้วยข้อมูลความรู้เจตคติการปฏิบัติตนตลอดจนความเชื่อถือของคนในชุมชนเกี่ยวกับโรค/ปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้น
      - 3) การแจงนับข้อมูล (Tally)
      - 4) การคำนวณทางสถิต
    - - 1) การนำเสนอแบบบทความ (Textual presentation)
      - 2) การนำเสนอแบบบทความกึ่งตาราง (Semi-tabular presentation)
      - 3) การนำเสนอข้อมูลแบบตาราง (Tabular presentation)
      - 4) การนำเสนอด้วยกราฟ (Graphic presentation)
        
        กราฟเส้น (Line Graph) เป็นการนำเสนอข้อมูลเชิงปริมาณหรือเชิงเวลาที่มีความต่อเนื่องของ
        ข้อมูล
        
        สโตแกรม ใช้แสดงเฉพาะข้อมูลเชิงปริมาณที่มีการแจกแจงความถี่และมีความต่อเนื่องของข้อมูล
      - 5) การนำเสนอด้วยแผนภูมิ(Chart presentation)
        
        แผนภูมิแท่ง (Bar chart)
        
        แผนภูมิกงหรือวงกลม (Pie chart)
        
        แผนภูมิภาพ (Pictogram)
    - - 2) พยายามแปลผลการวิเคราะห์ให้ชัดเจน เข้าใจง่าย
      - 3) ต้องแปลผลให้อยู่ในขอบเขตของข้อมูลและความมุ่งหมาย
      - 1) พิจารณาว่าตัวเลขต่างๆ หรือค่าสถิติต่างๆนั้น
        แสดงถึงอะไรมีความหมายอย่างไร
      - 4) ต้องพิจารณาว่าผลที่ได้นั้นพาดพิง หรือเกี่ยวข้องกับสิ่งใดบ้าง
    - - เป็นการชี้บอกหรืออธิบายผลของการสำรวจชุมชนว่าลักษณะองค์ประกอบและ
        โครงสร้างชุมชนนั้นเป็นอย่างไร
- - - - 1) สิ่งที่ทำให้กระทบกระเทือนต่อสุขภาพของคนในชุมชนโดยตรง
      - 2) สภาวะ (Condition) อันอาจจะเป็นทางนำไปสู่ปัญหาเพราะโรคและการเสี่ยงโรคต่างก็มีผลต่อกันและกัน
    - - ปัญหาประเภทที่ต้องทำเป็นการมองปัญหาจากจุดที่ควรจะเป็น ที่เป็นวัตถุประสงค์ที่ต้องการบรรลุ (Objective to achieve) หรืออาจเรียกว่าเป้าหมายสุดท้าย (Final goal)
  - - - 1) กลุ่มดัชนีชีพ
      - 2) ดัชนีกลุ่มปัจจัยเสี่ยง
        
        กลุ่มสิ่งแวดล้อมเสี่ยง พิจารณาจากด้านสถานภาพของประชากร (Demographic Status)เช่น
        ภาวะโภชนาการของประชากร การเปลี่ยนแปลงของประชากร และภาวะการเจริญพันธุ์เป็นต้น
        
        กลุ่มพฤติกรรมเสี่ยง นับเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดปัญหาอนามัยชุมชน ทั้งปัญหาด้านโรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ พิจารณาจากพฤติกรรมอนามัยของบุคคลและครอบครัว (Health Behavior condition)
        
        ดัชนีชี้วัดด้านการสร้างเสริมสุขภาพ
    - - 1) วินิจฉัยปัญหาโดยนำข้อมูลที่วิเคราะห์ได้ตามดัชนีที่เลือกไว้มาเปรียบเทียบกับค่ามาตรฐานตามดัชนีซึ่งเป็นตัวเลขที่แสดงถึงเป้าหมายว่าต้องการให้ชุมชนมีสุขภาพอยู่ในระดับใด
      - 2) วินิจฉัยปัญหาโดยใช้กระบวนการกลุ่ม (Norminal Group Problem) โดยการให้ชุมชนหรือผู้นำชุมชนหรือประชาชนมีส่วนร่วมในตัดสินใจด้วยตนเองว่าอะไรเป็นปัญหาอนามัยชุมชน กระบวนการกลุ่มเป็นการแสดงให้เห็นถึงการรับรู้ของชุมชนต่อปัญหา (Community Perception)
  - - - 3) ความรุนแรงของโรค (Virulence) เป็นดัชนีที่แสดงถึงความรุนแรงของโรค โรคใดที่เป็นแล้วเกิดการพิการหรือตายมาก แสดงว่าโรคนั้นมีความรุนแรงของโรคมาก
      - 4) การสูญเสียทางเศรษฐกิจ (Economic loss) โรคใดที่เป็นแล้วทำงานไม่ได้ เสียวันทำงานมากโรคนั้นย่อมเป็นปัญหามากกว่าโรคที่เสียวันทำงานน้อย
      - 2) ความชุกของโรค (Prevalence) เป็นดัชนีที่แสดงถึงการรักษาและการป้องกัน ตลอดจนการบริการและสังคมสงเคราะห์อื่นๆ
      - 5) โรคนั้นป้องกันได้ (Preventable) เช่น การให้วัคซีนป้องกันโรค โรคที่สามารถป้องกันได้ย่อมต้องจัดความสำคัญไว้สูงกว่าโรคที่ยังไม่สามารถป้องกันได
      - 1) อุบัติการณ์ของโรค (Incidence) เป็นดัชนีที่แสดงถึงมาตรการการป้องกันโรคว่าดีหรือยัง ถ้า
        อุบัติการณ์ของโรคสูงแสดงว่าโรคนั้นยังเป็นปัญหาของชุมชน
      - 6) โรคนั้นรักษาให้หายได้ (Treatable) โรคนั้นมียาหรือวิธีการจำเพาะในการรักษาหรือไม่ ถ้ามีจะได้รับการจัดลำดับความสำคัญไว้สูงกว่าโรคที่ยังไม่มีวิธีการรักษาจำเพาะ
      - 7) ทรัพยากรทางด้านสาธารณสุขและอื่นๆ (Health and resources) หมายถึง บุคลากร เงิน วัสดุ อุปกรณ์ทางการแพทย์และเทคโนโลยีต่างๆที่ใช้ในการแก้ปัญหาสาธารณสุขในชุมชน
      - 8) ความเกี่ยวข้องและความร่วมมือของชุมชน (Community concern and participation)
        หมายถึง ความตระหนักของชุมชนและความร่วมมือในการแก้ไขปัญหาสาธารณสุขที่เกิดขึ้น
    - - ความยากง่ายในการแก้ปัญหา (Feasibility) หมายถึง ความเป็นไปได้ในการวางแผนงาน/
        โครงการ และการกำหนดแนวทางในการดำเนินการแก้ไขปัญหา
      - ความร่วมมือของชุมชน (Community concern) หมายถึง ประชาชนส่วนใหญ่เห็นว่าปัญหา
        ที่เกิดขึ้นมีความสำคัญหรือไม่ มีความตระหนัก ยอมรับ เพื่อจะแก้ไขโดยรีบด่วนหรือไม่
      - ความรุนแรงของปัญหา (Severity or Seriousness of problem)หมายถึง ปัญหาที่ต้อง
        แก้ไขอย่างเร่งด่วน
      - ความเสียหายในอนาคต (Loss of Future) หมายถึง ปัญหาที่เกิดเป็นปัญหาที่สามารถ
        คาดการณ์ล่วงหน้าได้อย่างแน่นอนว่า
      - ขนาดของปัญหา (Size or Magnitude of problem) หมายถึง จำนวนประชากรของชุมชน
        ที่ได้รับผลกระทบจากปัญหา โดยทั่วไปจะพิจารณาจากอัตราป่วย (อัตราอุบัติการณ์หรืออัตราความชุก) และอัตราตาย
      - วิธีของกระบวนการกลุ่ม (Norminal Group Process ) การนำกระบวนการกลุ่มมาใช้ในการจัดลำดับ
        ความสำคัญของปัญหา ก็เพื่อให้ประชาชนตัดสินใจเลือกแก้ปัญหาด้วยตนเอง
  - - - Host – Agent - Environment ตั้งแต่ก่อนการเกิดปัญหา ขณะเกิดปัญหาและหลังการเกิดปัญหาว่าลักษณะ การดำเนินไปของปัญหาเป็นอย่างไร
    - - ปัจจัยนำ (Predisposing Factors)
      - ปัจจัยเอื้อ
        (Enabling Factors)
      - ปัจจัยเสริม (Reinforceing Factors)
    - - ปัจจัยบางตัวโดยใช้ข้อมูลที่มีอยู่ ในกรณีที่ข้อมูลนั้นเชื่อถือได้เช่น ถ้าพบว่าปัจจัยของการไม่มีส้วมใช้เป็นสาเหตุของปัญหา
    - - ปัจจัยบางตัวโดยใช้วิทยาการระบาดเชิงบรรยาย โดยการจำแนกอุบัติการณ์หรือความชุกของโรคออกตามลักษณะของบุคคล สถานที่ เวลา จะเป็นการระบุกลุ่มที่มีปัญหา (กลุ่มเป้าหมาย)
    - - การสอบสวนผู้ป่วยเฉพาะราย การสังเกตพฤติกรรมสุขภาพ
    - - วิธีการศึกษาย้อนหาสาเหตุของโรค(Retrospective study or case – control study)
  - - - Host Agent และ Environment
    - - โยงด้วยลูกศรตามผลที่ย่อมเกิดจากเหตุ
- - - - ปัญหาสาธารณสุข
      - การวิเคราะห์ปัญหา
      - วัตถุประสงค์
      - เป้าหมาย
      - ทรัพยากร
      - กำรประเมินผล
    - - วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
      - กิจกรรม
      - ผลที่ต้องกำร
      - ผู้รับผิดชอบ
      - การประเมินผล
      - งบประมำณ
  - - - ควรสั้น กะทัดรัด เข้าใจง่าย และสื่อความหมาย ที่ชัดเจน
    - - ระบุหน่วยงานต้นสังกัด ที่จัดทำโครงการ
    - - ใช้ข้อมูลจากการเก็บข้อมูล จากการทา We b of causation causation จากผลการวิเคราะห์ KAP
    - - สอดคล้องกับความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา
    - - แสดงให้เห็นผลงานหรือผลลัพธ์ที่เป็นเชิงคุณภาพ หรือปริมาณที่คาดว่าจะทำให้เกิดขึ้น ในระยะเวลาที่กำหนด
    - - เขียนเป็นขั้นตอนการดำเนินงานตามหลัก PDCA
    - - ควรแจกแจงตามระยะเวลาของการดำเนินงานโครงการและตาม ประเภทของกิจกรรม
    - - เป็นการคาดการณ์ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นที่เป็นประโยชน์เมื่อโครงการสิ้นสุดลง
    - - เป็นการคาดการณ์ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นที่เป็นประโยชน์เมื่อโครงการสิ้นสุดลง
- - - - เตรียมตัวพยาบาลอนามัยชุมชน
      - เตรียมผู้รับบริการ ผู้รับบริการ/กลุ่มเป้าหมาย
      - เตรียมทรัพยากร/อุปกรณ์
        
        -กำหนดหน้าที่และความรับผิดชอบ
        
        -ประชุมมอบหมาย
        
        -จัดระบบข้อมูล / เตรียมเอกสารที่จำเป็นไว้ล่วงหน้า
        
        -ติดต่อวิทยากร
        
        -ติดต่อขอใช้สถานที่
        
        -ตรวจสอบความพร้อมของทรัพยากรและงบประมาณ
  - - - พิจารณาว่าต้องทำอะไรบ้าง ทำอย่างไร ใครเป็นใครเป็น
        ผู้รับผิดชอบกิจกรรมนั้นๆ (เขียนเป็ น Gantt's Chart)
      - ติดตาม นิเทศและควบคุมงานตามสายงาน
  - - - 1.ยึดถือประชาชนเป็นหลัก
      - 2.ยึดทรัพยากรของชาวบ้านเป็นหลัก
      - 3.ยึดหลักประชาธิปไตยในการทำงาน
      - 4.ยึดหลักการปกครอง
      - 5.ยึดหลักการประสานงาน
      - 6.การเปลี่ยนแปลงหรือดำเนินงานพัฒนาชุมชนต้องเริ่มจากสิ่งง่ายๆ
      - 7.การเปลี่ยนแปลงใดๆของชาวบ้านเราต้องคำนึงสิ่งง่ายในชีวิต
      - 8.ยึดถือวัฒนธรรมเป็นหลัก
  - - - 4.ความสมดุลในการพัฒนา
      - 3.ความคิดริเริ่มของชุมชน
      - การร่วมมือระหว่างรัฐและประชาชน
      - การช่วยเหลือตนเอง
- - - - ต้องทราบว่าจะประเมินเรื่องอะไร
      - เรื่องที่ประเมินมีเครื่องชี้วัดอะไรบ้าง
      - การประเมินผลจะกระทำ ในระดับใดเช่นหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ
      - เป้ าหมายในการประเมินคืออะไร
  - - - 1.การประเมินผลเป้าประสงค์
      - การประเมินโดยใช้รูปแบบวิเคราะห์
        
        CIPP model
      - การประเมินโดยรูปแบบการวิจัย
  - - - เป็นการเปรียบเทียบผลกับความพยายามที่จะทำได้สำเร็จด้านเทคนิค และค่าใช้จ่าย
  - - - 1.กำหนดจุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ของการประเมิน
      - 2.กำหนดรูปแบบและวิธีการประเมิน
      - 3.สร้างเครื่องมือในการประเมิน
      - 4.การกำหนดกลุ่มเป้าหมายและขนาดของกลุ่มตัวอย่าง
      - 5.ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูล
      - 6.วิเคราะห์ข้อมูล
      - 7.จัดทำรายงานและนำเสนอผลการประเมิน