Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN TUẦN 8 - Coggle Diagram
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN TUẦN 8
Kỹ thuật khăn trải bàn
Khái niệm
Là hình thức tổ chức hoạt động mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm nhằm :
Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực
Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân HS
Phát triển mô hình có sự tương tác giữa HS với HS
Tác dụng
Có thể thay số bằng tên của học sinh để sau đó giáo viên có thể đánh giá được khả năng nhận thức của từng học sinh về chủ đề được nêu
Kĩ thuật này giúp cho hoạt động nhóm có hiệu quả hơn, mỗi học sinh đều phải đưa ra ý kiến của mình về chủ đề đang thảo luận, không ỷ lại vào các bạn học khá, giỏi.
Áp dụng cho hoạt động nhóm với một chủ đề nhỏ trong tiết học, toàn thể học sinh cùng nghiên cứu một chủ đề.
Cách tiến hành
Hoạt động theo nhóm (4 người /nhóm)(có thể nhiều người hơn)
Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa
Tập trung vào câu hỏi (hoặc chủ đề,...)
Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn (về chủ đề...). Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút
Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất các câu trả lời
Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn trải bàn (giấy A0)
Ưu- Nhược điểm
Ưu điểm
kỹ thuật này dễ sử dụng, không tốn kém
Thể hiện được quan điểm, chiến lược học hợp tác
Tăng cường sự hợp tác, giao tiếp, học cách chia sẻ kinh nghiệm, tôn trọng lẫn nhau
Nhược điểm
đòi hỏi học sinh đủ thời gian làm việc cá nhân và thống nhất trong nhóm
🧠KĨ THUẬT LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
Khái niệm
Lược đồ tư duy (còn được gọi là bản đồ khái niệm) là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về một chủ đề. Lược đồ tư duy có thể được viết trên giấy, trên bản trong, trên bảng hay thực hiện trên máy tính.
Cách tiến hành
Từ chủ đề trung tâm, vẽ các nhánh chính. Trên mỗi nhánh chính viết một khái niệm, phản ánh một nội dung lớn của chủ đề, viết bằng CHỮ IN HOA. Nhánh và chữ viết trên đó được vẽ và viết cùng một màu. Nhánh chính đó được nối với chủ đề trung tâm. Chỉ sử dụng các thuật ngữ quan trọng để viết trên các nhánh.
Tiếp tục như vậy ở các tầng phụ tiếp theo.
Viết tên chủ đề ở trung tâm, hay vẽ một hình ảnh phản ánh chủ đề.
Từ mỗi nhánh chính vẽ tiếp các nhánh phụ để viết tiếp những nội dung thuộc nhánh chính đó. Các chữ trên nhánh phụ được viết bằng chữ in thường.
Ứng dụng
Trình bày tổng quan một chủ đề;
Chuẩn bị ý tưởng cho một báo cáo hay buổi nói chuyện, bài giảng;
Tóm tắt nội dung, ôn tập một chủ đề;
Thu thập, sắp xếp các ý tưởng;
Ghi chép khi nghe bài giảng.
Ưu điểm
Học sinh được luyện tập phát triển, sắp xếp các ý tưởng.
Nội dung luôn có thể bổ sung, phát triển, sắp xếp lại;
Ôn tập và ghi nhớ sẽ hiệu quả và nhanh hơn.
Các mối quan hệ của các nội dung trong chủ đề trở nên rõ ràng;
Các hướng tư duy được để mở ngay từ đầu;
Ý chính sẽ ở trung tâm và được xác định rõ ràng.
Thêm thông tin (ý) dễ dàng hơn bằng cách vẽ chèn thêm vào bản đồ
Nhược điểm
Một số nội dung, định nghĩa, khái niệm khi sơ đồ hóa không truyền tải hết nội dung khoa học của vấn đề
Sơ đồ hóa chưa phải là sự nhận thức đầy đủ về lý luận mà chỉ mới là công cụ để xây dựng lý luận. Phải có sự kết hợp với các phương pháp khác để mở rộng kiến thức, liên hệ với thực tiễn, gắn với các vấn đề đặt ra trong cuộc sống.
Tốn thời gian
Nếu lạm dụng sơ đồ hóa sẽ gây ra tình trạng học sinh bị loạn trong kiến thức, mất phương hướng trong việc tiếp thu kiến thức bài giảng
Đối với những GV yếu về CNTT thì việc vẽ lược đồ tư duy trên máy tính gặp nhiề khó khăn
Kỹ thuật tia chớp
Khái niệm
Kỹ thuật tia chớp là một kỹ thuật huy động sự tham gia của các thành viên đối với một câu hỏi nào đó, hoặc nhằm thu thông tin phản hồi nhằm cải thiện tình trạng giao tiếp và không khí học tập trong lớp học, thông qua việc các thành viên lần lượt nêu ngắn gọn và nhanh chóng ý kiến của mình về câu hỏi hoặc tình trạng vấn đề.
Quy tắc thực hiện
Lần lượt từng người nói suy nghĩ của mình về một câu hỏi đã thoả thuận, ví dụ: Hiện tại tôi có hứng thú với chủ đề thảo luận không?
Mỗi người chỉ nói ngắn gọn 1-2 câu ý kiến của mình;
Có thể áp dụng bất cứ thời điểm nào khi các thành viên thấy cần thiết và đề nghị;
Chỉ thảo luận khi tất cả đã nói xong ý kiến
Kỹ thuật phòng tranh
Khái niệm
Là kĩ thuật GV tổ chức cho HS giải quyết câu hỏi hoặc vấn đề học tập bằng cách trưng bày ý tưởng của cá nhân hoặc một nhóm HS xung quanh lớp học như một phòng triển lãm tranh thực sự
Cách tiến hành
Mỗi thành viên (hoạt động cá nhân) hoặc các nhóm (hoạt động nhóm) phác hoạ những ý tưởng về cách giải quyết vấn đề trên một tờ bìa và dán lên tường xung quanh lớp học như một triển lãm tranh.
HS cả lớp đi xem "triển lãm" và có thể có ý kiến bình luận hoặc bổ sung
GV nêu câu hỏi/ vấn đề cho cả lớp hoặc cho các nhóm.
Cuối cùng, tất cả các phương án giải quyết được tập hợp lại và tìm phương án tối ưu.
Ưu, nhược điểm
Ưu điểm
Giúp HS năng động, sáng tạo, tránh những giờ học nhàm chán, hiệu quả thấp.
Tạo kĩ năng quan sát, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, phân tích
Giúp HS học hỏi lẫn nhau và ghi nhớ sâu kiến thức bài học
Tạo hứng thú trong học tập
Nhược điểm
Tốn thời gian
Lớp học dễ lộn xộn, mất trật tự
Không phải bài học nào cũng áp dụng được
Kỹ thuật tạo nhóm
Một số lưu ý
Tùy vào yêu cầu bài học mà GV sẽ chia nhóm theo các hình thức khác nhau
Phải đảm bảo tất cả các HS được tham gia thảo luận nhóm
Cần quy định thời gian thảo luận nhóm và trình bày kết quả thảo luận cho các nhóm.
Cách tiến hành
Bước 2: Làm việc theo nhóm
Lập kế hoạch làm việc
Thoa thuận quy tắc làm việc
Phân công trong nhóm, từng cá nhân làm việc độc lập
Trao đổi ý kiến thoả thuận trong nhóm
Cử đại diện trình bày kết quả thảo luận của nhóm
Bước 3: Thảo luận, tổng kết trước toàn lớp
Đại diện từng nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm
Các nhóm khác quan sát, lắng nghe, chất vấn, bình luận và bổ sung ý kiến
GV tổng kết và nhận xét, đặt vấn đề cho bài tiếp theo hoặc vấn đề tiếp theo
Bước 1: Làm việc chung cả lớp
GV giới thiệu chủ đề thảo luận nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức
Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm, quy định thời gian và phân công vị trí làm việc cho các nhóm
Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm (nếu cần)
Ưu, nhược điểm
Ưu điểm
Trong kĩ thuật này các thành viên còn có thể biểu quyết 1 cách làm khác với các kĩ thuật khác
Tạo ra 1 lượng lớ n ý tưởng cho ván đè cần giải quyết
Khắc phục được hiệu quả 2 vấn đề gây ra sự tương tác nhóm
Thứ 1: Các thành viên trong nhóm đưa ra ý tưởng 1 cách miễn cưỡng bởi vì sợ bị chỉ trích , hoặc họ là người nhút nhát hay ít nói
Thứ 2: Là công cụ tiết kiệm thời gian trong thảo luận
Nhược điểm
Người tổ chức hướng dẫn pải luôn có kế hoạch dự phòng cho mọi tình huống mà các nhóm đưa ra
Nhược điểm lớn nhất của kĩ thuật này là chỉ giải quyết được duy nhất vấn đề tại 1 thời điểm
Một nhược điểm khác là về vấn đề thời gian cho sự chuẩn bị các dụng cụ kĩ càng và pải lên kế hoạch trước thật cẩn thận
Khái niệm
Là kĩ thuật dạy học trong đó GV là người tổ chức cho HS chia thành các nhóm để thực hiện giải quyết các nhiệm vụ học tập. Thông qua đó HS có thể tích cực tương tác và trao đổi nhằm hình thành được kiến thức, rèn luyện được kĩ năng và tích lũy được vốn kinh nghiệm.
KĨ THUẬT Ổ BI
Khái niệm
Khái niệm Là một kỹ thuật dùng trong thảo luận nhóm, trong đó HS chia thành hai nhóm ngồi theo hai vòng tròn đồng tâm như hai vòng của một ổ bi và đối diện nhau để tạo điều kiện cho mỗi HS có thể nói chuyện với lần lượt các HS ở nhóm khác.
CÁCH TIẾN HÀNH
B2:Sau một ít phút thì HS vòng ngoài ngồi yên, HS vòng trong chuyển chỗ theo chiều kim đồng hồ, tương tự như vòng bi quay, để luôn hình thành các nhóm đối tác mới
Nhận xét, đánh giá
B1: Khi thảo luận, mỗi HS ở vòng trong sẽ trao đổi với HS đối diện ở vòng ngoài, đây là dạng đặc biệt của phương pháp luyện tập đối tác
LƯU Ý
Phân bố thời gian hợp lí
Không gian lớp học đủ điêu
Lựa chọn vấn đề phù hợp , thiết thực, tạo hứng thú
ƯU, NHƯỢC ĐIỂM
Ưu điểm
Giúp học sinh khai thác được nhiều khía cạnh của vấn đề
Phát triển kĩ năng tư duy đặt câu hỏi , giao tiếp, phản biện, phân tích tổng hợp
Giúp học sinh hình thành được thói quen tương tác trong học tập
Giúp học sinh chấp nhận và đào sâu giả thiết của mình
Nhược điểm
Gây lộn xộn
Khó kiểm soát từng cá nhân
Chậm tiến độ của lớp do thiếu kiến thức hoặc kĩ năng
Kĩ thuật mảnh ghép
Khái niệm
Là hình thức học tập hợp tác giữa cá nhân,nhóm và các nhóm với nhau nhằm : giải quyết 1 nhiệm vụ phức tạp, kích thích sự tham gia tích cực của học sinh và nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp tác
cách tiến hành
Vòng 1
nhóm chuyên gia
Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong vài phút,suy nghĩ về câu
hỏi,chủ đề và ghi lại ý kiến của mình
Khi thảo luận,mỗi thành viên phải trả lời được tất cả câu hỏi trong nhiệm vụ,trở thành một chuyên gia của lĩnh vực đã tìm hiểu và trình bày lại câu trả lời ở vòng 2
Hoạt động theo nhóm từ 3 đến 8 người,mỗi nhóm được giao 1
nhiệm vụ
Vòng 2
nhóm mảnh ghép
Các câu trả lời và thông tin của vòng 1 được các thành viên trong nhóm mới chia sẻ đầy đủ với nhau
Khi mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu được tất cả nội dung ở vòng 1 thì nhiệm vụ mới sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết
Hình thành nhóm 3 đến 6 người mới
Các nhóm mới thực hiện nhiệm vụ, trình bày và chia sẻ kết qủa
Kĩ thuật xương cá
Khái niệm
là một dạng biểu kỹ thuật đồ họa có hình dạng giống xương KHÁI NIỆM cá hay còn gọi là biểu đồ nguyên nhân-kết quả, là phương pháp nhận diện vấn đề và đưa ra giải pháp
Cách tiến hành
B1 Xác định định vấn đề cần quan tâm
B2 tìm những nội dung chính
B3 tìm những nội dung phụ
B4 chọn lọc và đưa ra kết luận
Mục tiêu
phát triển khả năng tư duy cho hoạc sinh nhờ việc hệ thống
hóa kiến thức
tạo khoog khí học tập sôi nổi cho các em
giúp học sinh hình thành khả năng hệ thống hóa kiến
thức
ưu điểm
giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức 1 cách khoa học , các
kiến thức được thể hiện rất rõ ràng trên xương cá
là công cụ giúp học sinh nắm bắt được trọng điểm của kiến
thức được nêu r
là phương pháp dạy học tích cực có lợi cho cả học
sinh và giáo viên
Tác dụng đối với học sinh
Giúp HS tiếp cận được nhiều cách học khác nhau
Rèn kĩ năng tập trung tư duy, quyết định của HS
Giúp HS hiểu nội dung bài học một cách có hệ thống
Dựa vào biểu đồ xương cá, HS sẽ dễ nhớ được kiến thức
bài học
giúp cho việc xác định nguyên nhân nhanh chóng và hiệu
quả
kĩ thuật bậc thang
khái niệm
là kĩ thuật dạy học tích cực phát triển khả năng hợp tác, tư
duy, phê phán và đưa ra quyết định cho HS
cách tiến hành
chia nhóm và mỗi thành viên trong nhóm nhận 1 số thẻ
HS xếp các thẻ theo thứ tự quan trọng giảm dần hoặc tăng
dần theo hình bậc thang để tìm hiểu vấn đề
HS các nhóm so sánh sự khác nhau giữa các nhóm
mỗi nhóm có quyền đặt tổng số 5 câu hỏi cho tất cả các nhóm khác trong lớp về sự khác nhau giữa nhóm mình và các nhóm khác
ưu điểm
tạo cơ hội để HS thảo luận cho những lựa chọn theo thứ tự
ưu tiên mình xác định
giúp HS xác định theo thứ tự ưu tiên những ý tưởng hoặc những thông tin về vấn đề học tập (hoặc các vấn đề khác)
nhược điểm
có thể gây ồn ào lớp học khi các em quá sôi nổi thảo luận
tốn diện tích lớp học
sự so sánh giữa các nhóm có thể gây ganh tị
HS chưa biết cách đặt câu hỏi, và trả lời các câu hỏi của nhóm khác
Lưu ý
GV tổ chức xếp bàn ghế hợp lí giữa các nhóm để tạo ra 1 hệ thống lớp học phù hợp với việc sử dụng kĩ thuật này
GV cần hướng dẫn các em cách so sánh giữa các nhóm và cách đặt câu hỏi sao cho hợp lí
cách bố trí lớp học phải hợp lí, HS ở gần nhau để trao đổi bài với các nhóm khác, và đủ rộng để các e thỏa mái thảo luận với các HS khác trong nhóm
