ปัญหาระบบประสาท

ความไม่รู้สึกตัว

เป็นภาวะการทำงานของสมอง ที่ไม่มีการ
ตอบสนองต่อสิ่งเร้า

ระดับความรู้สึกตัว

ระดับความรู้สึกตัวดี (full consciousness)

ความรู้สึกสับสน (confusion)

การรับรู้ผิดปกติ (disorientation)

ระดับความรู้สึกง่วงงุน (lethargy / drowsy)

ระดับความรู้สึก stupor ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว หลับลึก
แต่ยังสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่รุนแรง

ระดับหมดสติ (coma) ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว

ภาวะไม่รู้สึกตัวร่วมกับการเคลื่อนไหวผิดปกติ

อาการสำคัญ คือ ชักเกร็ง ซึม ไม่ดูดนม

กรณีที่ 1 ไม่มีไข้ นึกถึง ความผิดปกติของสมองที่เกิดจากการได้รับ บาดเจ็บ (Head Injury) เนื้องอกในสมอง (Brain Tumor) โรค
ลมชัก (Epilepsy)

กรณีที่ 2 มีไข้ นึกถึง ความผิดปกติที่สมองทีเกิดจากการติดเชื้อของเยื่อหุ้มสมอง สมองและไขสันหลัง (Meningitis ;Encephalitis;
Tetanus)

กรณีที่ 3 มีไข้สูง เกิน 38 °c อายุ ประมาณ 6 เดือน – 5 ปี ไม่มีการ
ติดเชื้อของระบบประสาทนึกถึง Febrile convulsion

ภาวะชักจากไข้สูง Febrile convulsion

อาการชักที่สัมพันธ์กับการมีไข้ โดยไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อของระบบ
ประสาทหรือความไม่สมดุลย์ของเกลือแร่

สาเหตุ:การติดเชื้อในระบบต่าง ๆ ที่ไม่ใช่ระบบประสาท เช่น ติดเชื้อระบบ
ทางเดินอาหาร , ทางเดินปัสสาวะ , ทางเดินหายใจ

อาการ:เด็กจะมีอาการชักเมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 39 องศา อาการชัก
เกิดขึ้นภายใน 24 ชม.แรกที่เริ่มมีไข้ มักเกิดในเด็กอายุ 3 เดือน ถึง 5 ปี

โรคลมชัก Epilepsy

สาเหตุ

ทราบสาเหตุ : ติดเชื อระบบประสาทส่วนกลาง,ภยันตรายระหว่างการคลอดหรือ
หลังคลอด,ภยันตรายที่ศีรษะ,ความผิดปกติของสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย,น้ำตาลในเลือดต่ำ,ความผิดปกติพัฒนาการทางสมอง,โรคหลอดเลือดสมอง,สารพิษและยา,
โรคระบบประสาทร่วมกับความผิดปกติของผิวหนัง, โรคทางพันธุกรรม

ไม่ทราบสาเหตุ : จากความผิดปกติของ Neurotransmission
ซึ่งเกิดจากความผิดปกติของยีน

กลุ่มที่หาสาเหตุไม่ได้ : มีพยาธิสภาพภายในสมอง จัดอยู่ใน
กลุ่ม Symtomatic epilepsy

อาการและอาการแสดง

Preictal period คือ ระยะก่อนอาการชัก ประกอบด้วย อาการนำ และอาการเตือน

Ictal event หรือ Peri-ictal period คือ ระยะที่เกิดอาการชัก
มีระยะเวลาตั้งแต่วินาที จนถึงนาที มักจะไม่นานเกินครึ่งชั่วโมง

Postictal peroid คือ ระยะเวลาเมื่อการชักสิ นสุดลง มีอาการ
ทางคลินิค มีการเปลี่ยนแปลงคลื่นไฟฟ้าสมอง ระยะนี อาจเกิดนาน หลายวินาทีถึงหลายวันก็ได้ ส่วนใหญ่ไม่เกิน 24 ชั่วโมง มีอาการได้แก่
สับสน อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ

Interictal peroid คือ ช่วงเวลาระหว่างการชัก เริ่มตั้งแต่ระยะเวลา
หลังการชักหนึ่งสิ้นสุดลงไปจนถึงเริ่มเกิดชักครั้งใหม่โดยทั่วไปจะไม่มีอาการ
แสดงใดๆ แต่อาจพบคลื่นไฟฟ้าสมองที่ผิดปกต

ชนิดของลมชักและกลุ่มอาการชัก

  1. อาการชักเฉพาะที่ (Partial / Focal seizure)

2.อาการชักทั้งตัว (Generalized seizures)

อาการเกร็งกระตุก (Tonic clonic seizures) ชักเกร็งกระตุก
ทั งตัว ผู้ป่วยจะหมดสต

อาการชักกระตุก (Clonic seizures) เป็นการชักมีลักษณะกระตุก
เป็นจังหวะของอาการชัก

อาการชักเกร็ง (Tonic seizures) เป็นการชักมีลักษณะเกร็งแข็ง
จากกล้ามเนืhอมีความตึงตัวมากขึhน เกิดนานประมาณ 2 – 10 วินาท

อาการชักตัวอ่อน (Atonic seizures) เป็นอาการชักที่มีการ
เสียความตึงตัวของกล้ามเนื้ออย่างทันทีเมื่อเกิดอาการชัก

อาการชักสะดุ้ง (Myoclonic seizures) การชักที่มีลักษณะ
สะดุ้ง

เยื่อหุ้มสมองอักเสบ meningitis

เยื่อหุ้มสมองอักเสบ เป็นการอักเสบเฉียบพลันของเยื่อหุ้มสมอง
ชั้นในสุดและอแรคนอยด์ที่อยู่รอบๆ สมองและไขสันหลังและเยื่อหุ้ม
สมองถูกทำลาย ส่วนมากพบในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี

อุบัติการณ์

เยื่อหุ้มสมองอักเสบ มักจะเกิดในช่วงหน้าหนาว เพราะเป็นช่วงที่ระบบ
ต้านทานในทางเดินหายใจทำงานน้อยลง กิดจากเชื้อ นิวโมคอคคัส
H. Influenzae และเมนิงโกคอคคัส

อาการและอาการแสดง

มีอาการไข้สูง หนาวสั่น ปวดศีรษะรุนแรง ปวดข้อ ชักและซึมลงจนหมดสติ มีอาการ
คอแข็ง

ตรวจพบ Kernig sign และ
Brudzinski sign ให้ผลบวก รีเฟล็กซ์ลึกไวเกิน มีอาการที่แสดงว่าเส้นประสาทสมอง ถูกรบกวนหรือทำลาย (คู่ที่ 3, 4, 5, 6, 7, 8) ตรวจ Babinski ได้ผลบวก

การตรวจน้ำไขสันหลัง

ค่าปกติของน้ำไขสันหลัง ปกติจะไม่มีสี

ความดันระหว่าง 75 – 180 มม.น้ า (5 – 15 มม.ปรอท)

ไม่มีเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาว
โปรตีน 15 – 45 mg / 100 ml (1% ของ serum protein)

click to edit

กลูโคส 50 – 75 mg / 100 ml

คลอไรด์ 700 – 750 mg / 100 ml

Culture & Latex agglutination

โรคไข้กาฬหลังแอ่น Meningococcal Meningitis

สาเหตุ:เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Neisseria meningitides เป็นเชื้อแบคทีเรียแกรมลบ

วิธีการติดต่อ:เชื้อนี้ติดต่อจากคนไปสู่คน โดยเชื้อจะออกมาทางละอองน้ำมูก น้ำลาย(droplet) จากปากหรือจมูกของผู้ที่เป็นพาหะ

อาการและอาการแสดง:ไข้ ปวดศีรษะรุนแรง อาเจียน คอแข็ง อาจมีผื่นแดง จ้ำเลือด (pink macules) ขึ้นตามผิวหนังร่วมด้วย และอาจเกิดภาวะช็อกอย่าง รวดเร็ว ส่วนใหญ่มาด้วยอาการสำคัญ 2 อย่าง คือ - Meningococcemia - Meningitis

การรักษา: Glucocorticoid therapy ก่อนการให้ยาปฏิชีวนะ 15 นาที ยาปฏิชีวนะ เช่น Ceftriaxone /PGS/Chloramphenicol และ การรักษาแบบประคับประคองและตามอาการอื่นๆ

ภาวะไม่รู้สึกตัวร่วมกับความดันในสมองสูง

ภาวะน้้าคั่งในกะโหลกศีรษะ (Hydrocephalus)

อาการสำคัญ คือ ศีรษะโตแต่กำเนิด,กระหม่อมหน้าโป่ง,ศีรษะโตเพิ่มขึ้น เมื่อเทียบกับทรวงอก (OF circumference > C circumference 2.5cms), ปวดศีรษะ ซึม ไม่ดูดนม อาเจียนพุ่ง

การรักษา:1.การรักษาด้วยยา ยาขับปัสสาวะ Acetazolamide ช่วยลดการ สร้างน้ำหล่อสมองและไขสันหลัง ประมาณ 25-50% 2.การรักษาด้วยการผ่าตัด

ภาวะไม่รู้สึกตัวร่วมกับกล้ามเนื้ออ่อนแรง

อาการสำคัญ คือ มีก้อนที่หลัง หรือที่หน้าผาก ขาอ่อนแรงทั้งสองข้าง ปัสสาวะ อุจจาระ ตลอดเวลา นึกถึง Congenital Spina bifida occulta Meningocele Meningomyelocele มีไข้ร่วมกับกล้ามเนื้ออ่อนแรง มีประวัติ ไม่ได้รับวัคซีน

Spina bifida

เป็นความบกพร่องของกระดูกไขสันหลัง มีถุงยื่นผ่านจากกระดูกไขสันหลัง ออกมาตามตำแหน่งที่บกพร่องนั้นพบบ่อยที่สุดที่บริเวณ lumbosacrum มี hydrocephalus ร่วมด้วยร้อยละ 80-90

Spina bifida occulta : ผิดปกติกระดูกสันหลังส่วน Vetebral arches เกิดบริเวณ L5 หรือ S1

Spina bifida cystica : ผิดปกติของการปิดของส่วนโค้งกระดูกสันหลัง ทำให้มีการยื่นของไขสันหลัง

การรักษา:spida bifida occulta ไม่จำเป็นต้องรักษาแต่ชนิด Cystica ต้อง ผ่าตัดภายใน 24 – 48 ชั่วโมงภายหลังเกิด เพื่อลดการติดเชื้อ
การป้องกัน:ให้กรดโฟลิคแก่หญิงตั้งครรภ์จะช่วยลดการเกิดโรคได้

ภาวะไม่รู้สึกตัวร่วมกับสติปัญญาบกพร่อง

อาการสำคัญ คือไม่รู้สึกตัว เกร็งเมื่อกระตุ้น หายใจไม่มีประสิทธิภาพ การดูดกลืนบกพร่อง เลี้ยงไม่โต ข้อ ติดแข็ง พัฒนาการล่าช้า มีประวัติ สมองขาดออกซิเจน

สมองพิการ Cerebral palsy

อาการและอาการแสดง:1.การเจริญเติบโตและพัฒนาการช้า โดยเฉพาะด้านการเคลื่อนไหว การทรงตัวผิดปกติ 2. ปัญญาอ่อน 3. อาการอื่นๆ ร่วม เช่น ชัก หูหนวก ตาบอด การรับรู้ผิดปกติปัญหาด้านการพูด

เป้าหมายการพยาบาล:การทำทางเดินหายใจให้โล่ง แรงดันภายในสมองต้องไม่เพิ่มขึ้น ได้รับการดูแลขั้นพื้นฐานอย่างมีคุณภาพ ครอบครัวผู้ป่วยเด็กได้รับความรู้และคำแนะนำเกี่ยวกับ้เจ็บป่วย