Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะสายสะดือย้อย (Prolapsed of the umbilical cord) - Coggle Diagram
ภาวะสายสะดือย้อย
(Prolapsed of the umbilical cord)
ความหมาย
ภาวะที่สายสะดือลงมาอยู่ข้างๆ หรือต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์ หรือสายสะดือโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด
อุบัติการณ์
ร้อยละ 1 แบบ Complete breech
ร้อยละ 5 แบบ Footling breech
ร้อยละ 0.1-0.6 ในทารกส่วนนำเป็นก้นแบบ Frank breech
ร้อยละ 20 ทารกท่าขวาง
ชนิดของสายสะดือย้อย
Occult prolapsed cord
สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าปกติ หรือลงมาอยู่ข้างๆส่วนนำของทารกในครรภ์ สายสะดือส่วนนี้จะ ถูกกดกับช่องทางคลอดได้ เมื่อทารกเคลื่อนตำ่ลง หรือเมื่อมดลูกหดรัดตัวถุงน้ าคร่ำอาจจะแตกหรือไม่แตกก็ได้
Forelying cord/Funic presentation / Cord presentation
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์และถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก
Overt prolapsed cord / Prolapsed of cord presentation
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์มักจะอยู่ในช่องคลอด
สาเหตุ
การตั้งครรภ์หลัง
Cephalopelvic disportion
สายสะดือยาวกว่าปกติ(ยาวกว่า75ซม.)
ทารกไม่ครบกำหนด
การตั้งครรภ์แฝด/ครรภ์แฝดน้ำ
การเจาะถุงน้ำหรือถุงน้ำแตกก่อนที่ส่วนนำจะลงสู่ช่องเชิงกราน
ทารกท่าผิดปกติ เช่น ท่าก้นชนิดมีเท้ายื่นเป็นส่วนนำท่าขวาง
รกเกาะต่ำหรือสายสะดือเกาะบริเวณริมขอบรก
อาการและอาการแสดง
เห็นสายสะดือโผล่พ้นช่องคลอดออกมา
เสียงหัวใจทารกในครรภ์ผิดปกติ โดยหาสาเหตุอื่นไม่พบ
คลำพบสายสะดือจากการตรวจภายในอาจจะจับได้ชีพจรบนสายสะดือเต้นเป็นจังหวะ
ultrasound
ผลกระทบ
มารดา
มีผลกระทบทางด้านจิตใจของมารดาถ้าทารกในครรภ์เสียชีวิต
ทารก
สายสะดือถูกส่วนนำกดทับกับช่องทางคลอด
เสียชีวิตจากการขาดออกซิเจน
การรักษา
การช่วยเหลือแบบฉุกเฉิน
ผู้คลอดที่ได้รับการวินิจฉัยว่าสายสะดือย้อย
นอนในท่านอนหงายยกก้นสูง (Trendelenburg position)
นอนตะแคงยกก้นสูง (Elevate Sim’s position)
นอนในท่าโก้งโค้ง (Kneechest position)
ในกรณีที่ต้องเคลื่อนย้ายผู้คลอดเพื่อส่งต่อในระยะไกลๆเพื่อรักษาต่อ
ให้นอนในท่า Elevate Sim’s position
สอดมือเข้าไปในช่องคลอดแล้วดันส่วนนำไว้ไม่ให้ส่วนนำเคลื่อนลงมากดสายสะดือ
ให้ออกซิเจนแก่มารดา อาจจะทำให้ทารกได้รับออกซิเจนมากขึ้น
ถ้าสายสะดือมีแนวโน้มจะโผล่อกมานอกช่องคลอด ควรพยายามให้อยู่ในช่องคลอด
หากสายสะดือย้อยออกมานอกช่องคลอด ให้ใช้ก๊อซชุบน้้ำเกลือ NSS คลุมปิดสายสะดือไว้
การช่วยเหลือการคลอด
ครรภ์หลังที่ปากมดลูกเปิดตั้งแต่ 7-8 เซนติเมตรขึ้นไปที่เป็นชนิด Forelying cord ท่าของทารกปกติมีความก้าวหน้าของการคลอดเร็ว
ใช้เครื่องดึงสุญญากาศในรายที่เป็นครรภ์หลังปากมดลูกเปิดเกือบเต็มที่แล้วและท่าศีรษะที่ไม่มีการผิดสัดส่วนของทารกกับช่องเชิงกรานมารดา
Breech extraction ในกรณีที่เป็นท่าก้น ปากมดลูกเปิดหมดไม่มีภาวะผิดสัดส่วนของทารกกับช่องเชิงกราน
กรณีที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตให้ดำเนินการคลอดทางช่องคลอด ยกเว้นกรณีที่มีการผิดสัดส่วน ระหว่างทารกกับช่องเชิงกราน อาจจะต้องทำหัตถการทำลายทารกหรือผ่าท้องคลอด
ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องเป็นวิธีที่ดีที่สุดยกเว้นกรณีที่ทารกเสียชีวิตหรือมีความผิดปกติแต่กำเนิด
ถ้าทารกในครรภ์มีชีวิตอยู่ปากมดลูกเปิดหมดศีรษะทารกลงมาต่ำให้ช่วยคลอดด้วยคีม
การพยาบาล
ประเมินสภาพมารดาและทารกในครรภ์ ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อย
ดูแลให้นอนพักบนเตียงเมื่อถุงน้ำคร่ำแตก
ประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์
ตรวจภายในด้วยความนุ่มนวล ระมัดระวังไม่ให้ถุงน้ำแตก
ถ้าตรวจพบสายสะดือย้อย ใช้นิ้วมือดันส่วนนำไว้ไม่ให้เคลื่อนต่ำลงมา
ดูแลให้มารดาได้รับออกซิเจน เพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนเพิ่มขึ้น
เตรียมการคลอดฉุกเฉินหรือเตรียมผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องและรายงานแพทย์
อธิบายให้มารดาเข้าใจเกี่ยวกับการวางแผนการช่วยเหลือ
ประเมินสภาพจิตใจมารดาหลังคลอดในกรณีที่สูญเสียบุตร
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อย เนื่องจากทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อยเนื่องจากมีน้ำเดินก่อนการเจ็บครรภ์
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน เนื่องจากเกิดภาวะสายสะดือย้อย
มารดาและครอบครัวมีความเศร้าโศกเนื่องจากการสูญเสียทารก