Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะสายสะดือย้อย - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะสายสะดือย้อย
การรักษา
1.การช่วยเหลือแบบฉุกเฉิน
1.3 ให้ออกซิเจนแก่มารดาอาจจะทำให้ทารกได้รับออกซิเจนมากขึ้น
1.4 ถ้าสายสะดือมีแนวโน้มจะโผล่อกมานอกช่องคลอดควรพยายามให้อยู่ในช่องคลอดเพราะอุ่นและไม่แห้ง สดการหดเกร็งของหลอดเลือด (vasospasm)
1.2 สอดมือเข้าไปในช่องคลอดแล้วดันส่วนนำไว้ไม่ให้ส่วนนำเคลื่อนลงมากดสายสะดือ
1.5 หากสายสะดือย้อยออกมานอกช่องคลอดให้ใช้ก้อชชุบน้ำเกลือ NSS คลุมปิดสายสะดือไว้ป้องกันไม่ให้สายสะดือแห้งลดการหดเกร็งของหลอดเลือด (vasospasm)
1.1 จัดให้ผู้คลอดที่ได้รับการวินิจฉัยว่าสายสะดือย้อยนอนในท่านอนหงายยกกันสูง (Trendelenburg position), นอนตะแคงยกกันสูง (Elevate Sim's position), นอนในท่าโก้งโค้ง (Knee chest position) ในกรณีที่ต้องเคลื่อนย้ายผู้ตลอตเพื่อส่งต่อในระยะไกล ๆ เพื่อรักษาต่อควรให้นอนในท่า Elevate Sims position
1.6 ทำให้กระเพาะปัสสาวะโป่งตึงโดยการใส่น้ำเกลือ 500-1,000 มิลลิลิตรทางสายสวนปัสสาวะเพราะเชื่อว่ากระเพาะปัสสาวะโป่งตัวขึ้นจะช่วยดันมดลูกและส่วนนำของทารกเป็นการช่วยเหลืออีกด้านหนึ่งเพื่อลดความรุนแรงในการหดรัดตัวของมดลูกและลดการกดทับสายสะดือจากส่วนนำของทารก
การช่วยเหลือการคลอด
2.3 กรณีที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตให้ดำเนินการคลอดทางช่องคลอดยกเว้นกรณีที่มีการผิดสัดส่วนระหว่างทารกกับช่องเชิงกรานอาจจะต้องทำหัตถการทำลายทารกหรือผ่าท้องคลอด
2.4 Breech extraction ในกรณีที่เป็นท่ากันปากมดลูกเปิดหมดไม่มีภาวะผิดสัดส่วนของทารกกับของเชิงกราน
2.2 ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องเป็นวิธีที่ดีที่สุดยกเว้นกรณีที่ทารกเสียชีวิตหรือมีความผิดปกติ แต่กำเนิด
2.1 ถ้าทารกในครรภ์มีชีวิตอยู่ปากมดลูกเปิดหมดศีรษะทารกลงมาต่ำให้ช่วยคลอดด้วยคีม
2.5 ใช้เครื่องดึงสุญญากาศในรายที่เป็นครรภ์หลังปากมดลูกเปิดเกือบเต็มที่แล้วและท่าศีรษะที่ไม่มีการผิดสัดส่วนของทารกกับช่องเชิงกรานมารดาซึ่งจะช่วยลดอัตราตายของทารกในกรณีที่ห้องผ่าตัดไม่พร้อม
2.6 ในครรภ์หลังที่ปากมดลูกเปิดตั้งแต่ 7-8 เซนติเมตรขึ้นไปที่เป็นชนิต Foreling cordท่าของทารกปกติมีความก้าวหน้าของการคลอดเร็วทารกไม่มีภาวะขาดออกซิเจน (fetal distress) พยายามไม่ให้ถุงน้ำแตกอาจจะรอเพื่อให้คลอดเองทางช่องคลอดได้
การพยาบาล
ถ้าตรวจพบสายสะดือย้อยใช้นิ้วมือดันส่วนนำไว้ไม่ให้เคลื่อนต่ำลงมาและจัดท่านอนให้ยก ก้นสูงเพื่อลดการกดทับสายสะดือ
ดูแลให้มารดาได้รับออกซิเจนเพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนเพิ่มขึ้น
ตรวจภายในด้วยความนุ่มนวลระมัดระวังไม่ให้ถุงน้ำแตกเพื่อประเมินการเกิดภาวะสายสะดือ
เตรียมการคลอดฉุกเฉินหรือเตรียมผ่าตัดตลอดทางหน้าท้องและรายงานแพทย์เพื่อให้การช่วยเหลือโดยรีบด่วน
ประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์เพื่อประเมินสภาพ ทารกในครรภ์
8 . อธิบายให้มารดาเข้าใจเกี่ยวกับการวางแผนการช่วยเหลือเพื่อความร่วมมือและคลายความวิตกกังวล
ดูแลให้นอนพักบนเตียงเมื่อถุงน้ำคร่ำแตก
ประเมินสภาพจิตใจมารดาหลังคลอดในกรณีที่สูญเสียบุตรเพื่อให้การดูแลด้านจิตใจและประคับประคองด้านจิตใจตลอดจนส่งเสริมครอบครัวให้การสนับสนุน ด้านจิตใจด้วย
1.ประเมินสภาพมารดาและทารกในครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดสาย สะดือย้อยเช่นทารกท่าผิดปกติมีน้ำเดินก่อนการเจ็บครรภ์เป็นต้นเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะสายสะดือย้อย
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อยเนื่องจากมีน้ำเดินก่อนการเจ็บครรภ์
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจนเนื่องจากเกิดภาวะสายสะดือย้อย
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อยเนื่องจากทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
มารดาและครอบครัวความเศร้าโศกเนื่องจากการสูญเสียทารก
สายสะดือย้อย (Prolapsed of the umbitical cord) หมายถึงภาวะที่สายสะดือลงมาอยู่ข้างๆหรือต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์หรือสายสะดือโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด
ชนิดของสายสะดือย้อย
2.สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์และถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก (Forelying cord / Funic presentation / Cord presentation)
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์มักจะอยู่ในช่องคลอดหรือบางรายจะออกมานอกช่องคลอดและถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว (Overt prolapsed Cord / Prolapsed of cord presentation)
สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าปกติหรือลงมาอยู่ข้างๆส่วนนำของทารกในครรภ์สายสะดือส่วนนี้จะถูกกดกับช่องทางคลอดได้เมื่อทารกเคลื่อนต่ำลงหรือเมื่อมดลูกหดรัดตัวถุงน้ำคร่ำอาจจะแตกหรือไม่แตกก็ได้ (Occult prolapsed cord)
สาเหตุ
การตั้งครรภ์หลัง
การเจาะถุงน้ำหรือถุงน้ำแตกก่อนที่ส่วนนำจะลงสู่ช่องเชิงกราน
ทารกไม่ครบกำหนด
สายสะดือยาวกว่าปกติ
การตั้งครรภ์แฝด / ครรภ์แฝดน้ำ
ภาวะที่มีการผิดสัดส่วนของส่วนน้ำทารกกับช่องทางคลอด
ทารกท่าผิดปกติเช่นท่าก้นชนิดมีเท้ายื่นเป็นส่วนน้ำท่าขวาง
รกเกาะต่ำหรือสายสะดือเกาะบริเวณริมขอบรก
อาการและอาการแสดง
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) อาจจะช่วยในการวินิจฉัยสายสะดือย้อยชนิด Forelying Cord หรือ occult prolapsed Cord ได้
คลำพบสายสะดือจากการตรวจภายใน อาจจะจับได้ชีพจรบนสายสะดือเต้นเป็นจังหวะ
เสียงหัวใจทารกในครรภ์ผิดปกติ โดยหาสาเหตุอื่นไม่พบ ถ้าสายสะดือพลัดต่ำชนิต Occult prolapsed Cord และตรวจไม่พบส่วนของสายสะดือโผล่ออกมาหรือคลำไม่พบสายสะดือจากการตรวจทางช่องคลอดถ้าบันทึกการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์ด้วยเครื่องตรวจสภาพทารกในครรภ์ (fetal monitoring) พบว่ามีอัตราการเต้นของหัวใจทารกผิดปกติ (variable deceleration) และมีอัตราการเต้นของหัวใจทารกลดลง (fetal bradycardia)
เห็นสายสะดือโผล่พ้นช่องคลอดออกมา