Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การตรวจรก การตรวจการฉีกขาดช่องทางคลอด การตรวจการหดรัดตัวของมดลูก, ที่มา :…

- - - - ด้านที่ติดกับผนังมดลูก มืสีแดงเข้มเหมือนสีลิ้นจี่ ปกคลุมด้วย Decidua บาง ๆ ซึ่งลอกติดออกมาพร้อมกับรกและมองเห็นเป็นแผ่นเดียวกันตลอด สามารถฉีกขาดได้โดยง่าย มองเห็นเป็นก้อน ๆ แต่ละก้อนเรียกว่า Cotyledon และปกติจะมืประมาณ 15 - 20 cotyledons แยกจากกันโดยร่องที่เรียกว่า Placental sulcus
      - Decidue ที่ปกคลุมอยู่บนรกด้านมารดานี้จะเห็นติดต่อเป็นผืนเดียวกันกับที่คลุมอยู่บนเยื่อ หุ้มทารกชั้น Chorion ทั้งนี้ ถ้ามีการฉีกขาดเกิดขึ้นทำให้เปิดเห็นโพรงของ Intervillous space หรือ Marginal sinus ซึ่งไม่มีอาณาเขตติดต่อถึงกันโดยตลอดรวมริมขอบรก
    - - มีสีเทาอ่อนและเป็นมัน เนื่องจากมีเยื่อหุ้มทารกชั้น amnion คลุมอยู่ มีสายสะดือติดอยู่ด้วย ซึ่งปกติติดอยู่ตรงกลาง chorionic plate หรือค่อนไปทางด้านใดด้านหนึ่ง เมื่อลอก amnion ออกไป จนมองเห็น chorionic plate มีลักษณะเรียบและมีสีเทาและเห็นเส้นเลือดเป็นเส้นนูนแผ่ออกจากบริเวณที่เกาะของสายสะดือเป็นรัศมี แต่จะไปสิ้นสุดที่ประมาณ 1 - 2 ซม. ห่างจากขอบรกที่ขอบของ Chorionic plate อาจเห็นเป็นวงลืขาวโดยรอบซึ่ง เป็นบริเวณทีขอบของ Decidua vera มาเซือมกับ Decidua capsularis เรียกว่า Closing ring of wrinker waldeyer
    - - ชั้น Chorion
        
        เป็นเยื่อชั้นนอกที่ติดกับผนังมดลูก เป็นผืนเดียวจากขอบรกมีความหนา เพราะมี Decidua ลอกติดออกมาด้วย ได้แก่ Decidua capsularis และ Decidua vera ทำให้มองเห็น Chorion มีลักษณะไม่ใสและไม่เรียบ ฉีกขาดได้ง่าย
      - ชั้น Amnion
        
        เยื่อหุ้มทารกชั้นใน เป็นเยื่อที่ห่อหุ้มตัวทารก สายสะดือและน้ำครํ่าไว้ติดอยู่กับรกด้านเด็ก หรือด้าน Chorionic plate สามารถลอก Amnion แยกออกจาก chorion ได้
    - - ปกติสายสะดือจะมีความยาวประมาณ 35 - 100 ซม. หรือโดย
        เฉลี่ย 50 ซม.
      - บิดเป็นเกลียว ทำให้สายสะดือไม่หักพับ ถ้ามีการงอของสายสะดือเกิดขึ้น อันจะเป็นการทำ ให้ทารกขาดเลือดไปหล่อเลี้ยงและเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
      - โดยทั่วไปจะมี 3 เส้น คือ Vein 1 เส้น และ Artery 2 เส้น Umbilical vein จะเห็นได้ซัดเจน เพราะมีขนาดใหญ่ กว่าและมองเห็นลืคลํ้ากว่าจากการที่เลือดมาคั่ง Umbilical vein น่าเลือดดืเข้าสู่ตัวทารก
      - ปมที่สายสะดือ (knot)
        
        ปมแท้(True knot) คือ สายสะดือผูกกันอย่างแท้จริง ก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกจากการขาดเลือดไปเลี้ยง
      - ปมเทียม (False knot)
        
        1.False vascular knot คือ การขดพองของ umbilical vein ขดพองเป็นปม
        
        2.False jelly knot เป็นการรวมตัวของสารเหนี่ยว เห็นเป็นปมของ jelly
    - - Insertio lateralis หรือ Lateral insertion สายสะดือติดไปทางด้านใดด้านหนึ่งบน Chorionic plate
      - Insertio centralis หรือ Central insertion สายสะดือติดอยู่กลาง Chorionic plate
      - Insertio marginalis หรือ Marginal insertion สายสะดือจะติดอยู่ที่ริมขอบรก ทำ ให้มองดูเหมือนแรกเก็ต รกที่มืสายสะดือเกาะเช่นนี้อีกซื่อหนึ่งว่า Battledore placenta
- - - - พบได้ร้อยละ 4 ของผู้คลอดและพบได้มากกว่าลักษณะมดลูกหดรัดตัวมากผิดปกติ
    - - พบได้ร้อยละ 2 ของผู้คลอด
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน (in – coordinated uterine contraction)
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย (tetanic contraction)
        
        มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวนบนรอยคอดของทารก (consriction ring)
  - - - ความนานในการหดรัดตัวของมดลูก (duration) คือ ระยะเวลาตั้งแต่มดลูกเริ่มหดรัดตัวจนถึงคลายตัว รายงานผลเป็นวินาที
      - ระยะห่าง (interval) หรือความถี่ (frequency) ในการหดรัดตัวของมดลูก
      - ความแรงในการหดรัดตัวของมดลูก (intensity) เป็นการประเมินความแรงขณะที่มดลูกหดรัดตัวเต็มที่ (acme) และระยะพัก (resting period) รายงานผลได้ 2 วิธี ตามวิธีการประเมิน ถ้าประเมินโดยใช้ฝ่ามือคลำมดลูกจะรายงานผลในเชิงคุณภาพ ถ้าใช้อุปกรณ์วัดความดันในถุงน้ำคร่ำจะรายงานผลในเชิงปริมาณเป็นค่าความดัน ซึ่งมีหน่วยเป็นมิลลิเมตรปรอทหรือมิลลิเมตรน้ำ
      - จังหวะหรือความสม่ำเสมอในการหดรัดตัวของมดลูก (regularity)
      - ลักษณะอื่นๆ เกี่ยวกับการหดรัดตัวของมดลูก เช่น ลักษณะการหดรัดตัวเท่ากันทั้งสองข้าง มีการหดรัดตัวที่ยอดมดลูกก่อน แล้วแผ่ขยายลงมาส่วนล่างบริเวณยอดมดลูกหดรัดแรงกว่าส่วนอื่นๆ การมีวงแหวนแบนเดิลหรือวงแหวนบนรอยคอดของทารก เป็นต้น
    - - การประเมินโดยใช้ฝ่ามือคลำทางหน้าท้อง ให้วางฝ่ามือบริเวณยอดมดลูก โดยใช้เฉพาะส่วนของปลายนิ้วมือ (fingertips) เพราะเป็นส่วนที่สามารถรับความรู้สึกของการหดรัดตัวของมดลูกได้ดีกว่าส่วนอื่นๆ รวมทั้งไม่ต้องสัมผัสส่วนหน้าท้องของผู้คลอดมาก เพราะสัมผัสหน้าท้องอาจทำให้ผู้คลอดรู้สึกรำคาญและเจ็บปวดได้
      - การประเมินโดยใช้เครื่องมืออีเล็กโทรนิค
        
        ชนิดบันทึกจากภายนอก (external monitoring)
        
        ใช้อุปกรณ์รัดหน้าท้อง แรงจากการหดรัดตัวของมดลูกจะถูกเปลี่ยนเป็นสัญญาณไฟฟ้าและบันทึกลงบนกระดาษ
        
        ชนิดบันทึกจากภายใน (internal monitoring)
        
        สอดสายยางเข้าไปในโพรงมดลูกหรือใช้บอลลูนวางอยู่ระหว่างเยื่อหุ้มทารกกับผนังมดลูก แล้ววัดแรงดัน ค่าที่ได้สามารถบอกความแรงของการหดรัดตัวของมดลูกออกมาเป็นมิลลิเมตรปรอท รวมทั้งบอกความนาน ระยะห่างและความถี่ของการหดรัดตัวได้ด้วย
    - - การประเมินการหดรัดตัวของมดลูกในแต่ละครั้งนั้น ควรประเมินจากการหดรัดตัวของมดลูก จำนวน 3 ครั้งติดต่อกันเป็นอย่างน้อย ไม่ควรประเมินจากจำนวน 1 – 2 ครั้ง เท่านั้น โดยเฉพาะในระยะเริ่มแรก ในกรณีที่มดลูกหดรัดตัวห่างมาก ควรประเมินนาน 10 - 15 นาทีติดต่อกันเป็นอย่างน้อย ทั้งนี้ เพื่อจะได้ทราบถึงแบบแผนของการหดรัดตัว ตลอดจนจังหวะหรือความสม่ำเสมอในการหดรัดตัว
      - ความบ่อยในการประเมิน สำหรับผู้คลอดโดยทั่วไป ในระยะปากมดลูกเปิดช้าควรประเมินทุก 2 – 4 ชั่วโมง ระยะปากมดลูกเปิดเร็วควรประเมินทุก 30 – 60 นาที และระยะที่สองของการคลอดควรประเมินทุก 15 นาที เป็นอย่างน้อย ผู้คลอดที่ได้รับยาออกซิโตซินหรือมีความผิดปกติบางอย่างควรได้รับการประเมินบ่อยมากขึ้น เช่น มดลูกมีการหดรัดตัวผิดปกติมีการคลอดยาก เป็นต้น
    - - อายุ ผู้คลอดที่มีอายุมาก พบว่ามีภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกันมากกว่าผู้คลอดที่มีอายุน้อยกว่า
      - จำนวนครั้งของการคลอด
      - อายุครรภ์
      - การตั้งครรภ์ผิดปกติบางอย่าง เช่น ครรภ์แฝดน้ำ ทารกตัวโตมาก อาจเกิดภาวะมดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ
      - ความหวาดกลัว ความวิตกกังวล ความเจ็บปวดรุนแรง พบว่ามีผลทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน บางรายอาจหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ
      - การได้รับยา เช่น ยาแก้ปวด ยาสลบ ถ้าได้รับปริมาณมากๆ หรือได้รับในระยะก่อนที่ปากมดลูกจะเปิดถึง 3 – 4 ชั่วโมง อาจมีผลทำให้มดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ
      - ภาวะกระเพาะปัสสาวะหรือทวารหนักเต็มทำให้มดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ
      - ผู้คลอดที่มีถุงน้ำที่รังไข่หรือเนื้องอกของมดลูก ทำให้มดลูกหดรัดตัวสั้นลง