Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ORGANSKI SPOJEVI S KISIKOM - Coggle Diagram
ORGANSKI SPOJEVI S KISIKOM
GRAĐA I SVOJSTVA ALKOHOLA
Funkcijska skupina alkohola je hidroksilna skupina, -OH
Alkoholi su organski spojevi koji sadržavaju jednu hidroksilnu skupinu (-OH) ili više njih vezanih za ugljikovodični lanac ili prsten
Temeljna svojstva organskih spojeva ovise o karakterističnoj skupini atoma koju nazivamo
funkcijskom skupinom
Imena alkohola tvore se od imena osnovnog ugljikovodika i nastavka -ol
Metanol, etanol, propan-1-ol, propan-2-ol=prva četiri alkohola u homolognom nizu alkohola
Opća formula je R-OH
DOBIVANJE I UPORABA ALKOHOLA
Metanol ili metilni alkohol, CH3OH, dobiva se suhom destilacijom drveta, a ponekad i "drvni špirit"
Etanol ili etilni alkohol, CH3CH2OH, industrijski se dobiva iz etina
Alkoholno vrenje ili fermentacija prirodni je proces pretvaranja otopine šećera u alkohol etanol u uvjetima bez kisika i uz djelovanje enzima iz kvaščevih gljivica
Alkoholizam, alkotestiranje
GRAĐA I IMENOVANJE KARBOKSILNIH KISELINA
-organski spojevi koji sadržavaju jednu ili više karboksilnih skupina (-COOH) vezanih za ugljikovodični lanac ili prsten
Metanska (mravlja), etanska (octena), propanska i butanska (maslačna)=prvi u homolognom nizu
OSTALE KARBOKSILNE KISELINE
Osim spomenutih monokarboksilnih kiselina, postoje i karboksilne kiseline s više od 16 ugljikovih atoma u lancu
Nazivamo ih višim masnim kiselinama
Npr. palmitinska (C15H31COOH), stearinska (C17H35COOH), oleinska (C17H39COOH)
ESTERI
=organski spojevi koji nastaju reakcijom alkohola i karboksilne kiseline u procesu koji nazivamo esterifikacijom
Dolazi do izdvajanja molekule vode
Reakcija suprotna esterifikaciji zove se hidroliza estera
Opća formula estera je R-COOR
DOBIVANJE I SVOJSTVA KARBOKSILNIH KISELINA
Metanska ili mravlja kiselina
, HCOOH, nejjednostavnija je karboksilna kiselina, bezbojna je tekućina oštra mirisa
Nalazi se u dlačicama koprive, žlijezdama mrava, žalcima pčela itd.
Anion nastao ionizacijom mravlje kiseline u vodi, HCOO-, zove se
metanoati ili formijatni ion
Etanska ili octena kiselina
, CH3COOH, najpoznatija je i najvažnija karboksilna kiselina
Dobiva se oksidacijom etanola=octeno-kiselo vrenje
Etanoati ili acetati ion
=etanoatni (acetatni) ion je jednovalentat
Neutralizacijom karboksilne lužinom nastaju sol karboksilne kiseline i voda
Propanska kiselina
=sprječava razvoj plijesni i zato se rabe u prehrambenoj industriji
Butanska ili maslačna kiselina
=neugodna mirisa, neugodan zadah ljudskoga znoje i pokvarenoga maslaca