Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิใบไม้ในตับ (Liver Fluke Disease) มะเร็งท่อทางเดินน้้าดี…
พยาธิใบไม้ในตับ (Liver Fluke Disease)
มะเร็งท่อทางเดินน้้าดี (Cholangiocarcinoma)
สาเหตุ
พยาธิใบไม้
พยาธิที่ทำให้เกิดโรค
พยาธิใบไม้ Clonorchis Sinenis
พบมากใน จีน อินโด
จีน ญี่ปุ่น เกาหลี
พยาธิใบไม้ Opisthorchis Belineus
พบในยุโรป อินเดีย ฟิลิปินส์ เกาหลี ญี่ปุ่น
พยาธิใบไม้ Opisthorchis Viverini
พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย
สาเหตุการเกิดโรค
เกิดจากการรับประทานปลาน้ำจืด ที่มีระยะติดต่อ เมตาเซอร์คาเรีย (Metacercaria)
การปรุงอาหารแบบสุกๆดิบๆ เช่น ปลาร้า ปลาส้ม ก้อยปลา แจ่วบอง
มะเร็งท่อทางเดินน้ำดี
ยังไม่ทราบแน่ชัด
แต่เชื่อว่าเกิดจากการระคายเคืองเรื้อรังจากพยาธิ หรือนิ่วในถุงน้ำดี/ท่อทางเดินน้ำดี
พยาธิสภาพ
มะเร็งท่อทางเดินน้ำดี
ประมาณร้อยละ 90 เป็นชนิดเซลล์ต่อม (adenocarcinoma) อีกร้อยละ 10 เป็นเชลล์รูปสี่เหลี่ยม (squamous carcinoma)
มีลักษณะเนื้อเยื่อไฟปรัสอยู่ภายในท่อน้ำดี
มีอาการตัวเลืองตาหลือง เกิดขึ้นเนื่องจากว่ามีการระคายเคืองเรื้อรั้ง
ร้อยละ 95 พบในผู้ป่วยที่มีนิ่วน้ำดี
แพร่กระจายสู่ตับโดยตรงโดยเพร่ไปตามท่อน้ำดีหรือไปตามหลอดเลือดพอร์ตัล(portal vein) หรือเเพร่ตามทางเดินน้ำเหลืองไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียง
พยาธิใบไม้ในตับ
มีการปลดปล่อยเอนไซม์ออกมาระคายเคืองเรื้อรังจนก่อให้เกิดการกลายเซลล์เป็นมะเร็งท่อน้ำดี(cholangiocarcinoma)
แย่งอาหารจากผู้ป่วย
ไข่พยาธิเจริญเป็นตัวอ่อนชอนไชไปฝังตัวอยู่ในถุงน้ำดี ทางเดินน้ำดี
การอักเสบติดเชื้ออาจลามไปถึงเนื้อตับทำให้เกิดฝีหนองในรายป็นที่นานๆอาจกลายเป็นตับเเข็งเเละมะเร็งของท่อน้ำดี
ความหมาย
โรคพยาธิใบไม้ใบตับ
เกิดจากการรับประทานไข่พยาธิที่ปนเปื้อนอยู่ในอาหารที่ปรุงไม ่สุกเข้าไป
ทำให้ได้รับไข่พยาธิเข้าสู่ร่างกายและไข่พยาธิไปเจริญเติบโตอยู่ในตับ
มะเร็งท่อทางเดินน้ำดี
เป็นเนื้อร้ายที่เกิดในท่อทางเดินน้ำดี
อาการและอาการแสดง
โรคพยาธิใบไม้ในตับ
ระยะแรกมักจะไม่มีอาการ
มีอาการเมื่อเกิดภาวะแทรกซ้อนเช่น เนื้อตับถูกทำลาย
คลื่นไส้ อาเจียน
แน่นท้อง ท้องอืด ในรายที่ติดเชื้อมากๆ
เจ็บใต้ชายโครงขวา หรือใต้ลิ้นปี่
คลำพบตับหรือก้อนในท้องด้านขวาบน
ปวดหลัง
อ่อนเพลีย
ท้องเสียเรื้อรัง หรือท้องเสียสลับกับท้องผูก
รู้สึกร้อนบริเวณท้อง
มะเร็งท่อน้ำดี
ตัวเหลืองตาเหลืองจากการอุดตันของท่อน้ำดี
ไม่สบายในท้อง อึดอัด แน่นท้อง
ปวดท้องส่วนบนบริเวณใต้ชายโครงขวา
ปวดหลังและไหล่ร่วมด้วย
คลำหน้าท้องพบตับโต
อุจจาระมีสีซีดและปัสสาวะมีสีเข้ม
เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลง
คันบริเวณผิวหนังทั่วร่างกาย
การพยาบาล
1.ให้การพยาบาลเพื่อลดอาการแน่นอึดอัด
ให้ยาแก้ปวดช่วยทุเลาอาการปวดท้องตามแผนการรักษา
แนะนำเทคนิคการผ่อนคลายแบบต่าง ๆ เช่น ทำสมาธิ สวดมนต์ ผ่อนลมหายใจ คลายกล้ามเนื้อ
ดูแลให้รับประทานอาหารทีละน้อยและเป็นอาหารอ่อนย่อยง่ายดูดซึมได้เร็ว
จัดท่าศีรษะสูงชวนพูดคุยเบี่ยงเบนความสนใจออกไปจากอาการปวด และไม่สุขสบายต่างๆ
2.ประเมินความพร้อมในการเรียนรู้ของผู้ป่วยและญาติ
สังเกตทีท่าแสดงความสนใจ ซักถามข้อข้องใจต่างๆ
เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยและญาติได้ซักถามข้อข้องใจต่างๆ
ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการเตรียมตัวรับการรักษาด้วยการตัด และการดูแลท่อระบายต่าง ๆ ที่อาจมีติดตัวมาในระยะหลังผ่าตัด
เน้นให้เห็นความสำคัญของการพักผ่อนให้เต็มที่และการหลีกเลี่ยงปัจจัยสาเหตุต่างๆ เช่นสุรา บุหรี่ เป็นตัน
แนะนำในสิ่งที่ผู้ป่วยและญาติสนใจและเป็นเรื่องที่ใกล้ตัว
การรับประทานอาหารที่เหมาะสม
การพักผ่อนให้เพียงพอ
การสังเกตอาการผิดปกติต่างๆ เช่น ท้องอืด ปวดท้อง มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ท้องเสีย
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
ประวัติการรับประทานอาหารสุกๆดิบๆ โดยเฉพาะปลาน้ำจืด
อาการและอาการแสดงที่เกี่ยวข้อง อาจมีท้องอืด ท้อเฟ้อ คลื่นไส้ อาเจียน
การตรวจร่างกาย
จะพบตัว ตาเหลืองชัดเจน
อาการแสดงของโรคมะเร็ง
ผอม, น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว, เบื่ออาหาร
คล้าก้อนได้บริเวณใต้ชายโครงขวาเนื่องจากตับโต
การตรวจทางห้องปฎิบัติการ
2 การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Ultrasound)
ตรวจพยาธิสภาพของถุงน้ำดี และท่อทางเดินน้ำดี จะมีลักษณะขรุขระ โป่งพอง หรือมีรอยตีบแคบชัดเจน
1 การตรวจอุจจาระ
อาจพบไข่พยาธิใบไม้ในตับ ในกรณีที่มีการอุดกั้นทางเดินน้ำอย่างสมบูรณ์จะพบอุจจาระสีซีด
