การกำหนดตัวแปรและสมมติฐานในการวิจัย เป็นขั้นตอนหนึ่งที่สำคัญของกระบวนการวิจัยทั้งนี้เนื่องจากตัวแปรการวิจัยจะเป็นตัวเชื่อมโยงแนวคิด ทฤษฎีและสมมติฐานการวิจัย ทำให้ผู้วิจัยเข้าใจว่าควรจะหยิบยกตัวแปรใดจากแนวคิดทฤษฎีมาศึกษา โดยผู้วิจัยจะต้องนำแนวคิดทฤษฎีและสมมติฐานที่กำหนดไว้มากำหนดตัวแปรที่สามารถวัดได้ ทดสอบได้ นอกจากนี้ตัวแปรยังเป็นตัวที่กำหนดสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลอีกด้วย กระบวนการวัดตัวแปร มี ๓ ขั้นตอนหลัก คือ ขั้นกำหนดตัวแปรที่ศึกษาขั้นกำหนดระดับวัดตัวแปรและขั้นกำหนดตัวชี้วัด
การตั้งสมมติฐาน จะดำเนินการหลังจากกำหนดปัญหาการวิจัยและการตั้งวัตถุประสงค์แล้วซึ่งตั้งสมมติฐานเพื่อคาดการณ์คำตอบต่อปัญหาการวิจัยไว้ล่วงหน้าอย่างมีเหตุผลโดยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์