โรคเลือดร่วมกับการตั้งครรภ์
Thalassemia
การตรวจเพื่อวินิจฉัย
ด้วยวิธี polymerase chain reaction
(PCR)
วิธี hemoglobin electrophoresis
การรักษาผู้ที่เป็นโรค
- ให้ folic acid เพื่อช่วยสร้างเม็ดเลือด
- รักษาระดับ Hb ให้อยู่ใช่วง 7-10 g/dl
- ถ้ามีเหล็กเกินให้กินยาขับเหล็ก
- เฝ้าระวัง IUGR
- ป้องกันรักษาภาวะติดเชื้อ
- เลือกวิธีการคลอดที่ปลอดภัย
- ทารกบวมน้ำให้ยุติการตั้งครรภ์
การป้องกันธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง
- ตรวจคัดกรองสามีภรรยาตั้งแต่ฝากครรภ์ครั้งแรก
- ให้คำปรึกษาด้านพันธุกรรมให้แก่คู่เสี่ยง
- ให้คำปรึกษายุติการตั้งครรภ์กรณีบุตรเป็นโรค
- ตรวจวินิจก่อนคลอด CVS,Amniocentesis,cordocentesis
การพยาบาลเพื่อป้องกัน
โรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง
- ให้คำปรึกษาด้านพันธุกรรม
- การถ่ายทอดโรคธาลัสซีเมีย
- การตรวจคัดกรองและการวินิจฉัย
- การตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดกรณีเป็นคู่เสี่ยงทางเลือกเมื่อพบว่าบุตรเป็นโรค
โลหิตจางจากการขาดโฟเลต
การขาดพบได้บ่อยขึ้นเนื่องจากมารดาและทารกต้องการต้องการสร้างเม็ดเลือดเพิ่มขึ้นแต่มารดารับประทานอาหารที่มีโฟเลตไม่เพียงพอ
การขาดโฟเลตเป้นสาเหตุส่วนใหญ่ของ megaloblastic anemia MCV > 100 fl
ขณะตั้งครรภ์พบการขาดโฟเลตน้อบกว่าการขาดธาตุเหล็กแต่พบร่วมกับการขาดธาตุเหล็กน้อย
โลหิตจางจากการขาด
วิตามินบี 12
การป้องกัน
- ขณะตั้งครรภ์ให้กรดโฟลิคเสริม วันละ 400 mg
ซึ่งจะช่วยลดอุบัติการณ์ของภาวะ megaloblastic anemia และช่วยป้องกันภาวะ neural tube defects(NTD)ในทารกได้ ในรายที่เคยมีบุตรเป็น NTD แนะนำให้รับประทานวันละ 4 มก ตั้งแต่ 3 เดือก่อนการตั้งครรภ์
การรักษา
- รับประทานหือฉีดโฟเลตวันละ 4 มก
- หลังจากให้ยาโดยจะพบ reticulocyte เพิ่มขึ่นอย่างชัดเจและพบการเพิ่มขึ้นขอองเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดด้วย
ผลของโรคต่อการตั้งครรภ์
มารดา : ซีด ความดันโลหิตสูง รกลอกตัวก่อนกำหนด
ทารก : เกิดผลกระทบน้อย
โรคโลหิตจางจากการ
ขาดธาตุเหล็ก
การวินิจฉัย
- Low MCV,MCHc,SF,SI,TIBC, TSAT
- free erythrocyte protoporphyrin เพิ่มขึ้น
**ถ้า SE ต่ำกว่า 10-15 mg/l สามาถวินิจฉัยแน่นอนได้ว่าเป็นภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก
การป้องกัน
ผลต่อทารก
- ครรภ์แฝดควรกินเหล็กวันละ 60-100 mg
- จากอาหารปกติที่ได้เหล็กที่ดูดซึมแล้ว 3 mg สตรีมีครรภ์ต้องการธาตุเหล็กวันละ 6-7 mg
- ควรได้รับธาตุเหล็กเสริมวันละ 30 mg ตั้งแต่ไตรมาสที่ 2
- แท้ง
- คลอดก่อนกำหนด
- น้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่าปกติ
- พิการแต่กำเนนิด
- เสียชีวิตในครรภ์
- ตายคลอด
ผลต่อมารดา
- หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- CHF โดยเฉพาะใน severe anemia
- Shock หรือไตล้มเหลว
- infection
- รกลอกตัวก่อนกำหนด
- pre - eclampsia
การรักษา
- ให้เลือดกรณีที่ต้องการเพิ่ม Hb
- ไม่นิยมให้เหล็กทางหลอดเลือดดำ เนื่องจากแพงและอันตราย
- ให้กินเหล็กวันละ 200 mg
**ถ้าได้ผลดี reticulocyte count จะเพิ่มภายใน 5-10 วัน และ Hb จะเพิ่มขึ้น 0.3-1.0 g/wks ภายใน 2-3 wks
การพยาบาลสตรีมีครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจาง
ระยะตั้งครรภ์
ระยะคลอด
ระยะหลังคลอด
- มาตรวจตามนัด
- นับลูกดิ้น
- สังเกตอาการที่ผิดปกติ เช่น ซีด เหนื่อยง่าย ใจสั่น
- ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัว เช่น การรับประทานอาหาร การพักผ่อน การรักษาความสะอาด การรับประทานยาผลข้างเคียงของยา
- ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
- ประเมินอาการและอาการแสดงของโลหิตจาง
- ให้นอนท่าศีรษะสูงเพื่อให้หายใจสะดวก
- ดูแลบรรเทาความเจ็บปวด
- ประเมิน FHS ทุก 2 นาที
- ดูแลให้ได้รับสารน้พชำทางหลอดเลือดดำ
- เฝ้าระวังการตกเลือดและภาวะช็อค
- ประเมิน v/s การหดรัดตัวของมดลูก ปริมาณเลือดที่ออก
- ดูแลให้ได้พักในช่วง 12-24 hr แรกหลังคลอด
- แนะนำการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา