โรคเลือดร่วมกับการตั้งครรภ์

Thalassemia

การตรวจเพื่อวินิจฉัย

ด้วยวิธี polymerase chain reaction
(PCR)

วิธี hemoglobin electrophoresis

การรักษาผู้ที่เป็นโรค

  • ให้ folic acid เพื่อช่วยสร้างเม็ดเลือด
  • รักษาระดับ Hb ให้อยู่ใช่วง 7-10 g/dl
  • ถ้ามีเหล็กเกินให้กินยาขับเหล็ก
  • เฝ้าระวัง IUGR
  • ป้องกันรักษาภาวะติดเชื้อ
  • เลือกวิธีการคลอดที่ปลอดภัย
  • ทารกบวมน้ำให้ยุติการตั้งครรภ์

การป้องกันธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง

  • ตรวจคัดกรองสามีภรรยาตั้งแต่ฝากครรภ์ครั้งแรก
  • ให้คำปรึกษาด้านพันธุกรรมให้แก่คู่เสี่ยง
  • ให้คำปรึกษายุติการตั้งครรภ์กรณีบุตรเป็นโรค
  • ตรวจวินิจก่อนคลอด CVS,Amniocentesis,cordocentesis

การพยาบาลเพื่อป้องกัน
โรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง

  • ให้คำปรึกษาด้านพันธุกรรม
  • การถ่ายทอดโรคธาลัสซีเมีย
  • การตรวจคัดกรองและการวินิจฉัย
  • การตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดกรณีเป็นคู่เสี่ยงทางเลือกเมื่อพบว่าบุตรเป็นโรค

โลหิตจางจากการขาดโฟเลต

  • การขาดพบได้บ่อยขึ้นเนื่องจากมารดาและทารกต้องการต้องการสร้างเม็ดเลือดเพิ่มขึ้นแต่มารดารับประทานอาหารที่มีโฟเลตไม่เพียงพอ


  • การขาดโฟเลตเป้นสาเหตุส่วนใหญ่ของ megaloblastic anemia MCV > 100 fl


  • ขณะตั้งครรภ์พบการขาดโฟเลตน้อบกว่าการขาดธาตุเหล็กแต่พบร่วมกับการขาดธาตุเหล็กน้อย

โลหิตจางจากการขาด
วิตามินบี 12

การป้องกัน

  • ขณะตั้งครรภ์ให้กรดโฟลิคเสริม วันละ 400 mg
    ซึ่งจะช่วยลดอุบัติการณ์ของภาวะ megaloblastic anemia และช่วยป้องกันภาวะ neural tube defects(NTD)ในทารกได้ ในรายที่เคยมีบุตรเป็น NTD แนะนำให้รับประทานวันละ 4 มก ตั้งแต่ 3 เดือก่อนการตั้งครรภ์

การรักษา

  • รับประทานหือฉีดโฟเลตวันละ 4 มก
  • หลังจากให้ยาโดยจะพบ reticulocyte เพิ่มขึ่นอย่างชัดเจและพบการเพิ่มขึ้นขอองเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดด้วย

ผลของโรคต่อการตั้งครรภ์

มารดา : ซีด ความดันโลหิตสูง รกลอกตัวก่อนกำหนด

ทารก : เกิดผลกระทบน้อย

โรคโลหิตจางจากการ
ขาดธาตุเหล็ก

การวินิจฉัย

  • Low MCV,MCHc,SF,SI,TIBC, TSAT
  • free erythrocyte protoporphyrin เพิ่มขึ้น
    **ถ้า SE ต่ำกว่า 10-15 mg/l สามาถวินิจฉัยแน่นอนได้ว่าเป็นภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก

การป้องกัน

ผลต่อทารก

  • ครรภ์แฝดควรกินเหล็กวันละ 60-100 mg
  • จากอาหารปกติที่ได้เหล็กที่ดูดซึมแล้ว 3 mg สตรีมีครรภ์ต้องการธาตุเหล็กวันละ 6-7 mg
  • ควรได้รับธาตุเหล็กเสริมวันละ 30 mg ตั้งแต่ไตรมาสที่ 2
  • แท้ง
  • คลอดก่อนกำหนด
  • น้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่าปกติ
  • พิการแต่กำเนนิด
  • เสียชีวิตในครรภ์
  • ตายคลอด

ผลต่อมารดา

  • หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • CHF โดยเฉพาะใน severe anemia
  • Shock หรือไตล้มเหลว
  • infection
  • รกลอกตัวก่อนกำหนด
  • pre - eclampsia

การรักษา

  • ให้เลือดกรณีที่ต้องการเพิ่ม Hb
  • ไม่นิยมให้เหล็กทางหลอดเลือดดำ เนื่องจากแพงและอันตราย
  • ให้กินเหล็กวันละ 200 mg
    **ถ้าได้ผลดี reticulocyte count จะเพิ่มภายใน 5-10 วัน และ Hb จะเพิ่มขึ้น 0.3-1.0 g/wks ภายใน 2-3 wks

การพยาบาลสตรีมีครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจาง

ระยะตั้งครรภ์

ระยะคลอด

ระยะหลังคลอด

  • มาตรวจตามนัด
  • นับลูกดิ้น
  • สังเกตอาการที่ผิดปกติ เช่น ซีด เหนื่อยง่าย ใจสั่น
  • ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัว เช่น การรับประทานอาหาร การพักผ่อน การรักษาความสะอาด การรับประทานยาผลข้างเคียงของยา
  • ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
    • ประเมินอาการและอาการแสดงของโลหิตจาง
    • ให้นอนท่าศีรษะสูงเพื่อให้หายใจสะดวก
    • ดูแลบรรเทาความเจ็บปวด
    • ประเมิน FHS ทุก 2 นาที
    • ดูแลให้ได้รับสารน้พชำทางหลอดเลือดดำ
  • เฝ้าระวังการตกเลือดและภาวะช็อค
  • ประเมิน v/s การหดรัดตัวของมดลูก ปริมาณเลือดที่ออก
  • ดูแลให้ได้พักในช่วง 12-24 hr แรกหลังคลอด
  • แนะนำการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา