HALOGENI ELEMENTI

HALOGENI ELEMENTI

svi halogeni elementi u obliku X2 koriste se u organskim sintezama

OPĆA SVOJSTVA

elementi 17. skupine periodnog sustava
F, Cl, Br, I i At

naziv potiče od njihovog svojstva da izravnom reakcijom s metalima daju soli
(grč. hals = sol, genao = tvorim)

glavna karakteristika halogena je izvanredna reaktivnost

svim elementima nedostaje jedan elektron u posljednjoj elektronskoj ljusci, te im je zajednička elektronska konfiguracija ns2np5

fluor i klor su pri sobnoj temperaturi žuto-zeleni plinovi , brom je crvenosmeđa tekućina, a jod se javlja u obliku sivih kristalića koji lako prelaze u ljubičaste pare

DOBIVANJE HALOGENIH ELEMENATA

FLUOR

elementarni fluor dobiva se elektrolizom otopine kalijevog fluorida u bezvodnom fluorovodiku,
tako da elektrolit ima sastav
KF . 2 HF ili KF . 3HF i
tali se na oko 70 do 100 °C

dobiveni fluor čuva se u čeličnim bocama i tako transportira

KLOR

klor se industrijski dobiva elektrolizom vodene otopine natrijevog klorida ili njegove taline.

BROM

brom se dobiva iz morske vode, oksidacijom otopljenih bromida s elementarnim klorom

pri industrijskom dobivanju broma koristi se opće svojstvo elektronegativnijih halogena da iz spojeva lako mogu istiskivati halogene manje elektronegativnosti.
Na primjer, reakcijom klora s bromidnim ionom, nastaje kloridni ion i elementarni brom:

Cl2 + 2 Br- 2 Cl- + Br2

JOD

jod se u obliku jodida nalazi u morskoj vodi i najčešće se dobiva njihovom oksidacijom pomoću piroluzita, MnO2. Osim toga, jod se dobiva i iz NaIO3 redukcijom sa SO2

RASPROSTRANJENOST HALOGENIH ELEMENATA

FLUOR se u prirodi nalazi u mineralima: fluoritu CaF2, kriolitu Na3AlF6, fluorapatitu Ca5(PO4)3*F

KLOR- najviše u morskoj vodi- halit NaCl, silvin KCl

BROM- u morskoj vodi i slanim jezerima- karnalit KMg(Cl,Br)3*6H2O

JOD- u morskoj vodi- natrijev jodat NaIO3 i nalazištima salitre NaNo3

UPOTREBA HALOGENIH ELEMENATA

svi halogeni elementi u obliku X2 koriste se u organskim sintezama

fluor se koristi za proizvodnju teflona, brom za proizvodnju vatrootporne odjeće, a alkoholna otopina joda za dezinfekciju kože

najveću upotrebu ima klor koji se koristi za dezinfekciju vode

dezinfekcija se odvija:

otapanjem klora u vodi:
Cl2(g)+ 2H2O(l) -> HCl(aq)+ HClO(aq)

nastala HClO (aq)- nastala hipoklorasta kiselina je nestabilna i raspada se na HCl(aq) i atomarni kisik, koji uz Cl ubija mikroorganizme:
HClO(aq) -> HCl(aq)+ O(aq)