Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

UNIT 4 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิตและการพยาบาลจิตเวช - Coggle Diagram

- - - - สมองส่วนหน้า (Forebrain)
        
        Diencephalon
        
        Limbic System
        
        Amygdala รับรู้ความทรงจําทางด้านอารมณ์ที่รวบรวมอารมณ์ในช่วงเวลาแห่งความสําเร็จหรือล้มเหลว ความหวังและความกลัว
        
        Epithalamus ทําหน้าที่เป็นนาฬิกาชีวภาพช่วยควบคุมการ
        หลับและการตื่น
        
        Thalamus ทําหน้าที่เป็นตัวกลางในการส่งผ่านข้อมูลเกี่ยวกับการรับสัมผัส (ยกเว้นการได้กลิ่น) และทําหน้าที่เกี่ยวกับอารมณ์และความทรงจํา
        
        Hypothalamus การควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ความหิว สมดุลของน้ํา วงจรการหลับ-ตื่น ระบบประสาทอัตโนมัติและการทํางานของร่างกาย
        
        Hippocampus ความทรงจําในระยะยาว
        
        :warning: เกิดความผิดปกติด้านความจําการเรียนรู้,ความผิดปกติการตอบสนองด้านความต้องการพื้นฐาน
        
        Cerebrum
        
        frontal lobes ทําหน้าที่เกี่ยวกับบุคลิกภาพ การวางแผน การแก้ปัญหา การควบคุมสติสัมปชัญญะ แรงจูงใจ ความคิด สติปัญญา ความจํา การควบคุมอารมณ์และพฤติกรรมการควบคุม
        :warning: บุคลิกภาพเปลี่ยน,แสดงออกทางอารมณ์ไม่เหมาะสม,ขาดแรงจูงใจ,ขาดสมาธิ,บกพร่องในการพูด (พูดไม่ได้)
        
        Parietal lobes ทําหน้าที่เกี่ยวกับการรับข้อมูลจากการสัมผัส การควบคุมการรับสัมผัสทางกายและการแยกการรับความรู้สึกสัมผัสต่างๆ ได้แก่ การรับสัมผัสบริเวณขา แขน ลําตัว นิ้วมือ
        :warning: ความผิดปกติเกี่ยวกับการรับสัมผัส,ปัญหาใน
        การควบคุมการตื่นตัวในทางอารมณ์และสังคม
        
        Temporal lobes ทําหน้าที่รับและประเมินข้อมูลที่จากการรับกลิ่น การได้ยินความเข้าใจภาษาที่ได้ยิน อารมณ์ การเรียนรู้และทําหน้าที่สําคัญในด้านความจํา การระลึกได้ นําไปสู่การคิดและตัดสินใจ
        :warning: บกพร่องในการควบคุมอารมณ์,บกพร่องด้านความจํา(การเรียนรู้), บกพร่องในการสื่อสารการอ่าน การเขียน ไม่เข้าใจภาษา(Wernicke’sarea)
        
        Occipital lobe ส่วนของสมองที่ทําหน้าที่รับข้อมูลจากการมองเห็น รับและแปลผลขล้อมูลจากการมองเห็น
        :warning: แปลภาพผิด, มองไม่เห็นเป็นบางส่วนหรือทั้งหมด, เสียการรับรู้การเคลื่อนไหว
        
        Basal Ganglia
        
        ทําหน้าที่ในการควบคุมความตึงของกล้ามเนื้อ (Muscle Tone) และประสานงานด้านการเคลื่อนไหว(Coordination of Movement)
        
        :warning: ไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมได้
        
        Pituitary Gland
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหน้า
        
        Tropic Hormone
        
        Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)
        
        2.Thyroid stimulating hormone (TSH)
        
        Gonadotrophin hormone
        
        Peptide Hormone
        
        Growth hormone: GH
        
        Prolactin or memotropin
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหลัง
        
        ทําหน้าที่ผลิต Neurohormones ฮอร์โมนของต่อมใต้สมองส่วนหลังซึ่งถูกสังเคราะห์จาก Hypothalamus ที่สําคัญได้แก่ Oxytocin
      - สมองส่วนกลาง (Midbrain)
        
        Substantia Nigra ทําหน้าที่เกี่ยวกับการควบคุมระบบสั่งการของ basal ganglia ในการควบคุมความตึงของกล้ามเนื้อ และประสานงานด้านการเคลื่อนไหวของร่างกาย
        
        Ventral Tegmental Area (VTA) ระบบรางวัลของสมอง
        
        Raphe Nuclei เป็นแหล่งกําเนิดเดียวของserotonin
        
        Reticular Formation การรู้สึกตัว (Consciousness) ควบคุมสภาวะตื่นตัวของร่างกาย
      - สมองส่วนหลัง (Hindbrain)
        
        Cerebellum ทําหน้าที่ในการควบคุมระบบกล้ามเนื้อให้สัมพันธ์กับการเคลื่อนไหว การทรงตัวและให้เกิดภาวะสมดุลในการเคลื่อนไหว
        :warning: เสียความสามารถในการทรงตัว การทํางานประสานกันขอกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว อาจพบอาการเวียนศีรษะ บ้านหมุน เดินเซ ทรงตัว ไม่ได้ พูดไม่ชัด แต่ไม่มีอาการอ่อนแรง
        
        Medulla (oblongata) การหายใจ การเต้นของหัวใจ การคลื่นไส้อาเจียน การไอ การจาม
        :warning: มีปัญหาเกี่ยวข้องกับการทํางานของระบบประสาทอัตโนมัติ
        
        Pons ควบคุมการหลับและการตื่น การตอบสนองทางกายและทางอารมณ์ต่อความเครียด
        :warning: ปัญหาการควบคุมการ หลับและการตื่น การตอบสนองทางกายและทางอารมณ์ต่อความเครียดและการรับสัมผัส
    - - Dopamine
        
        มีบทบาทต่อการควบคุมอารมณ์ พฤติกรรมการเรียนรู้ การคิด การจดจํา การจูงใจ ควบคุมการ
        เคลื่อนไหว การนอนหลับ ความตั้งใจในการกิจกรรมต่างๆ และระบบภูมิคุ้มกัน
      - Serotonin
        
        มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์ ความรู้สึก และการรับรู้ให้อยู่ในระดับปกติ
        นอกจากนั้นยังทําหน้าที่ในการควบคุมอุณหภูมิ การรับรู้ในการรับสัมผัส
      - Norepinephine
        
        มีบทบาทเกี่ยวข้องการการตื่นตัว การฝัน และ
        การควบคุมอารมณ์ และฮอร์โมนให้อยู่ในระดับปกติ
      - Acetylcholine
        
        ควบคุมการทํางานของร่างกายเกือบทั้งหมด เช่น อัตราการเต้นของหัวใจ การนอนหลับ การหายใจ การย่อยอาหาร การขับถ่าย การสืบพันธุ์การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ ควบคุมพฤติกรรม สร้างความจํา และการเรียนรู้
      - Epinephrine หรือ Adrenaline
        
        ควบคุมและตอบสนองต่อความเครียด อารมณ์ ความรู้สึกกลัว โกรธ วิตกกังวล
      - Glutamate
        
        ทําหน้าที่
        เกี่ยวกับความจําและการเรียนรู้ การควบคุมอารมณ์จิตใจ
      - Gamma Aminobutyric Acid (GABA)
        
        อารมณ์และความเครียด
      - Endophin
        
        เป็นยาระงับความปวด
        ตามธรรมชาติและบรรเทาความเครียด
  - - - ประวัติการดูแลสุขภาพทั่วไป
      - การดําเนินชีวิตประจําวัน
      - การตรวจร่างกายทั่วไป และ การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การได้รับภูมิคุ้มกันต่างๆ
    - - กําหนดปัญหาและความต้องการของผู้ป่วยที่สอดคล้องกับการ
        เปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ
    - - กําหนด
        วัตถุประสงค์ที่สามารถเห็นเปลี่ยนแปลงระบบชีวภาพของผู้ป่วย
    - - การปฏิบัติการพยาบาล
        
        เน้นให้ผู้ป่วยได้รับการตอบสนองทางด้าน
        ร่างกาย
    - - ประเมินผลจากการเปลี่ยนแปลงของผู้ป่วยในด้านชีวภาพ
- - - - ระดับจิตสํานึก
      - ระดับจิตใต้สํานึก
      - ระดับจิตไร้สํานึก
    - - ID เป็นสัญชาตญาณเดิมของมนุษย์ที่มีมา
      - Ego การควบคุม
        บริหารจัดการต่อแรงผลักดันต่างๆ
      - Superego งความรู้สึกผิดชอบชั่วดีที่มีอยู่ในจิตใจ
    - - Oral stage อายุแรกเกิด – 18 เดือน
        :check: ไว้วางใจ
        :green_cross: เติบโตมีพฤติกรรมชอบรับประทานตลอดเวลา รับประทานจุบจิบ ชอบสูบบุหรี่ กัดเล็บ ดูดนิ้ว
        หรืออาจใช้ปากในการพูดจาเยาะเย้ย ถากถางผู้อื่นเสมอ
      - Anal stage อายุ 1-3 ปี
        :check: ช่วยให้เด็กมีพัฒนา autonomy อย่างเหมาะสม เมื่อเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีความภาคภูมิใจในตนเอง สามารถทํางานร่วมกับผู้อื่นได้โดยไม่คอยขัดขวาง หรือยอมตามผู้อื่นในทุกเรื่อง
        :green_cross: จะกลายเป็นคนดื้อ
        ต่อต้าน ย้ําคิดย้ําทํา เจ้าระเบียบ ชอบเก็บ รักสะอาดมากเกินไป
      - Phallic stage อายุ 3-5 ปี
        :check: ไม่สับสนในการเลือกเลียนบทบาททางเพศที่เหมาะสม
        :green_cross: สับสนในการเลือกเลียนบทบาททางเพศที่เหมาะสม
      - Latency stage อายุ 6-12 ปี ในวัยนี้Libido ยังไม่เคลื่อนไปที่อวัยวะใด
        :check: มีพฤติกรรมการคบเพื่อนที่เหมาะสม เข้ากับเพื่อนเพศเดียวกันได้และพร้อมที่จะพัฒนาไปสู่การคบเพื่อนต่างเพศในวัยรุ่นได้
      - Genital stage อายุ 12 ปีจนถึงวัยผู้ใหญ่
        :check: เติบโตทางบุคลิกภาพที่เหมาะสมกับเพศที่แท้จริง
        :green_cross: จะแสดงบทบาททางเพศตรงข้ามกับเพศจริงของตนเอง
    - - พยาบาลควรซักถามเกี่ยวกับประวัติการเลี้ยงดูและวิธีการที่ใช้แก้ปัญหาที่ผ่านมาให้ชัดเจนเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์คามบกพร่องทางพัฒนาการ บุคลิกภาพ พฤติกรรมไม่เหมาะสมและกลไกป้องกันตัวเองทางจิตของผู้ป่วย
  - - - ขั้นความไว้วางใจ : ไม่ไว้วางใจ อยู่ในช่วงอายุ 0-1 ปี
      - ขั้นความเป็นตัวของตัวเอง : ความสงสัยไม่แน่นอน อยู่ในช่วงอายุ 1-3 ปี
      - ขั้นความคิดริเริ่ม : ความรู้สึกผิด อยู่ในช่วงอายุ 3-5 ปี
      - ขั้นการรู้เอกลักษณ์ของตนเอง : สับสนในบทบาท อยู่ในช่วงอายุ 11-18 ปี
      - ขั้นความขยันหมั่นเพียร : ความรู้สึกมีปมด้อย
        อยู่ในช่วงอายุ 6-11 ปี
      - ขั้นความผูกพันใกล้ชิด : การรู้สึกเปล่าเปลี่ยว อายุระหว่าง 18-40 ปี
      - ขั้นการทําประโยชน์ให้สังคม : การคิดถึงแต่ตนเอง อายุระหว่าง 40-65 ปี
      - ขั้นความมั่นคงทางจิตใจ : ความสิ้นหวัง อายุตั้งแต่ 65 ปี ขั้นไป
    - - พยาบาลจะสามารถช่วยส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละช่วงวัยให้
        เหมาะสม และสามารถพัฒนาเพื่อสร้างเสริมคุณลักษณะและบุคลิกภาพของบุคคลได้อย่างเหมาะสม
  - - - การจัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบําบัดที่เอื้อให้เกิดการเรียนรู้ใหม่อย่างเหมาะสม มีแบบอย่างในการปฏิบัติ
      - จัดกิจกรรมเพื่อการบําบัด โดยการสร้างสถานการณ์และการวางเงื่อนไขที่เหมาะสมเพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่เหมาะสม หรือลดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมลง
  - - - ทฤษฎีความต้องการของมาสโลว์
        
        เป้าหมาย เน้นการตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐานของมนุษย์อย่างเพียงพอ
        
        ความต้องการที่จะรู้และเข้าใจ
        
        ความต้องการด้านร่างกาย
        
        ความต้องการการยอมรับยกย่อง
        
        ความต้องการเป็นตนเองอย่างแท้จริง
        
        ความต้องการความปลอดภัย
        
        ความต้องการสุนทรียะ
        
        ความต้องการความรักและการเป็นเจ้าของ
      - ทฤษฎีเกี่ยวกับตัวตนของโรเจอร์
        
        ตัวตนของบุคคล
        
        ตัวตนที่ตนมองเห็น (self-concept) คือ ภาพของตนที่เห็นเองว่า
        ตนเองเป็นคนอย่างไร
        
        ตัวตนตามอุดมคติ (ideal self) คือ ตัวตนที่อยากเป็น แต่ยังไม่มีไม่
        เป็นในสภาวะปัจจุบัน
        
        ตัวตนตามที่เป็นจริง (real self) คือ ลักษณะตัวตนที่เป็นไปตาม
        ข้อเท็จจริง บ่อยครั้งที่ตนมองไม่เห็นข้อเท็จจริงของตน
        
        จุดรวมของประสบการณ์(the organism)
        
        ประสบการณ์ของบุคคลมีทั้งส่วนที่เป็นจิตสํานึกและจิตใต้สํานึก ทั้งที่
        สามารถสื่อสารได้และสื่อสารไม่ได้ เป็นพลังกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรม
        
        จุดมุ่งหมาย คือ สร้างสถานการณ์อันทําให้ผู้รับการบําบัดพัฒนาความสามารถในการสื่อสารประสบการณ์ เฉพาะตนของเขาต่อตัวเขาและต่อผู้อื่นได้ สามารถรับรู้และเข้าใจได้ อันเป็นแนวทางหนึ่งในการนําไปสู่ความ เข้าใจตนเอง
        
        เป้าหมายในชีวิตของบุคคล
        
        เชื่อว่าวิธีการบําบัดบุคคลที่มีบุคลิกภาพไม่เหมาะสมทําได้โดยวิธีการทํา
        จิตบําบัด
        
        เป้าหมายการบำบัด เน้นผู้รับบริการหรือผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง พยาบาลต้องช่วยให้ผู้ป่วยได้รู้จักและยอมรับตนเองตามความเป็นจริง เข้าใจในตนเอง สามารถตัดสินใจเรื่องต่างๆ เลือกเป้าหมายชีวิตและรับผิดชอบตนเองได้
    - - เป้าหมาย การช่วยให้ผู้รับบริการมี ประสบการณ์รับรู้ถึงความมีอยู่ของตนเอง และศักยภาพที่ตนมีอยู่ มีเสรีภาพในการตัดสินใจด้วยตนเอง รับผิดชอบและนําชีวิตตนเอง และเปิดโอกาสให้ตนเองพัฒนาไปให้เต็มศักยภาพ
        
        พยาบาลหรือผู้บําบัด มีหน้าที่ช่วยให้ผู้ป่วยนหาความหมายในการมีชีวิตอยู่ของตนเอง ช่วยให้ผู้ป่วยกล้าเผชิญกับปัญหา และ ามารถตัดสินใจเลือกได้ และช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับตัวและสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคลได้อย่างมีประสิทธิภาพ
  - - - มุ่งตรวจสอบการรับรู้ที่บิดเบือน ความเชื่อที่ผิดพลาดและจุดบอดของบุคคล ซึ่งนําไปสู่ปฏิกริยาทางอารมณ์ที่ไม่เหมาะสมต่อเหตุการณ์ การแก้ไขปัญหาจะมุ่งที่การตรวจสอบความเป็นจริงโดยใช้กระบวนการแก้ปัญหาเพื่อแก้ไขความคิดและกระบวนการคิดที่ผิดพลาด ซึ่งจะทําให้บุคคลเกิดการมองตนเองและมองโลกตามความเป็นจริงมากขึ้น
    - - สอนให้บุคคลหยุดการตําหนิ ตนเองและยอมรับตนเองอย่างที่เป็นตนเองซึ่งมีข้อบกพร่อง ไม่สมบูรณ์แบบ แยกปัญหาจากความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม (หลัก ABC)
    - - พยาบาลจะต้องชี้ให้ผู้ป่วยเห็นถึงความเป็นจริงโดยสะท้อนพฤติกรรมทางบวกที่เป็นอยู่ เพื่อกระตุ้นให้ผู้ป่วยเกิดความเชื่อมั่นว่าตนเองยังมีคุณค่า
  - - - พยาบาลสามารถนําหลักการเกี่ยวกับการเป็นตัวแบบมาช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจว่าจะต้องประพฤติหรือปฏิบัติวิธีการใดจึงจะมีพฤติกรรมที่ถูกต้อง ตัวอย่างเช่น การฝึกการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ป่วยใหม่ให้เหมาะสม
        ตัวอย่างพฤติกรรมที่เหมาะสมผ่านสื่อต่างๆ และการใช้บทบาทสมมุติในสถานากรณ์ที่ คล้ายคลึงกัน รวมทั้งพยาบาลต้องเป็นแบบอย่าง (Modeling) ที่ดีให้กับผู้ป่วยในการแก้ปัญหาและการใช้ชีวิตอย่างหมาะสม
  - - - เป้าหมายเพื่อไปสู่ความพึงพอใจ (Satisfaction) เน้นความต้องการทางด้านชีววิทยาสรีรวิทยา
      - เป้าหมายเพื่อสู่ความมั่นคง (Security) เน้นความต้องการทางอารมณ์และสังคมความคงอยู่อย่างมีความสุขในสังคม
    - - พยาบาลต้องเน้นการสร้างสัมพันธภาพทางการพยาบาลและการสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบําบัด ให้ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจ ปลอดภัย ผ่อนคลาย ลดความวิกลกังวล เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถพูดคุยด้วยความ สบายใจ สามารถค้นหาความขัดแย้งในใจของตนเอง ให้ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจตนเอง ให้ความยอมรับนับถือในตัวเอง สามารถทําหน้าที่ตามบทบาททางสังคมได้