Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กลุ่มอาการที่มีปัญหาด้านศัลยกรรม - Coggle Diagram
กลุ่มอาการที่มีปัญหาด้านศัลยกรรม
คนกัด (Human bite) :<3:
ความหมาย
:star:
การบาดเจ็บที่เกิดจากการต่อสู้กัน การทำร้ายร่างการ หรืออาจพบในผู้ที่มีความผิดปกติในระหว่างมีเพศสัมพันธ์ บาดแผลคนกัด จะทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่ายกว่าสัตว์อื่นเพราะในปากคน มีเชื้อโรค มากมายทั้ง aerobic และ anaerobic bacteria ส่วน HIV และ hepatitis B มีรายงานการติดต่อจากแผลถูก กัดบ้างแต่น้อยมาก
อาการ :star:
ฉุกเฉิน
บาดแผลเหวอะหวะบริเวณใบหน้าหรือบริเวณใดที่มีขนาดกว้าง สกปรกมาก
การรักษาเบื้องต้น
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก
ให้การดูแลบาดแผล
ประเมินสัญญาณชีพ ซักถามประวัติเกี่ยวกับการได้รับบาดแผล เช่น สุขภาพของผู้ที่กัด ระยะเวลาที่ถูกกัด การรักษาที่ได้รับ
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
สามารถให้การดูแลรักษาได้
มีบาดแผลเล็กน้อย และไม่ใช่ตำแหน่งที่ทำให้เกิดการเสียโฉม เช่น ที่ใบหน้า
การรักษาเบื้องต้น
ไม่ควรเย็บทันที ยกเว้นบาดแผลที่ใบหน้าที่ไม่เหวอะหวะ ช้ำ หรือสกปรกมาก อาจจะเย็บได้เพราะต้องการความสวยงาม ลดรอยแผลเป็น และใบหน้าเป็นตำแหน่งที่มีเลือดมาเลี้ยงมากจึงมีโอกาสติดเชื้อต่ำ
ให้การดูแลบาดแผล ล้างด้วย NSS จำนวนมาก ตัดแต่งเนื้อตาย เอาเศษสิ่งสกปรกออก
ให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ เช่น amoxicillin หรือ dicloxacillin
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก
นัดตรวจติดตามการรักษา
กรณีแผลติดเชื้อรุนแรง เช่น cellulitis หรือมีไข้ให้พิจารณาส่งต่อ
งูกัด (Snake bite)
:<3:
แบ่งเป็น 2 ชนิด :star:
งูพิษ
พิษต่อระบบเลือด
งูกะปะ
งูแมวเซา
งูเขียวหางไหม้
พิษต่อระบบกล้ามเนื้อ
งูทะเลบางชนิด เช่น งูคออ่อน งูชายธง งูแสมรัง
พิษต่อระบบประสาท
งูเห่า
งูทับสมิงคลา
งูสามเหลี่ยม
งูจงอาง
งูไม่มีพิษ
งูแม่ตะง่าว งูปล้องฉนวนหลังเหลือง
งูเห่ามังหรืองูแส้ม้า งูดอกหมากแดง
งูเหลือม งูหลาม งูปากจิ้งจก
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
ในกรณีที่ถูกงูมีพิษกัด
ถ้าเป็นงูเห่าพ่นพิษถูกที่ใบหน้าหรือนัยน์ตา ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดจำนวนมากๆ
ให้งดน้ำและอาหารไว้ก่อน แต่ถ้าเป็นงูทะเล ต้องดื่มน้ำมากๆ เพื่อขับปัสสาวะและพิษงู
ตรวจดูบาดแผล และรอยเขี้ยวพิษ ให้การดูแลบาดแผล
พยายามเคลื่อนไหวร่างกายให้น้อยที่สุดโดยเฉพาะบริเวณที่ถูกกัด
ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ
อธิบายให้ผู้ป่วยคลายความวิตกกังวลหรือตกใจเพื่อหลีกเลี่ยงอาการหัวใจเต้นเร็วขึ้น เป็นการช่วยให้พิษเข้าสู่กระแสเลือดช้าลง
ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
ข้อห้าม
ห้ามกรีดแผลหรือใช้ไฟจี้แผล
ไม่ควรใช้ยาสมุนไพรใดๆ มาพอกที่แผล
ไม่ควรใช้ปากดูดที่แผล
ในกรณีที่ถูกงูไม่มีพิษกัด
ให้ทำความสะอาดบาดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ หรือน้ำสะอาดและสบู่
ให้การรักษาตามอาการ เช่น ประคบเย็น รับประทานยาแก้ปวด ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ ( เช่น dicloxacillin หรือ amoxicillin ) นาน 5-10 วัน แล้วแต่ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของบาดแผล
สังเกตอาการ และนัดตรวจซ้ำเพื่อติดตามการรักษา
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก
อาการ :star:
งูที่มีพิษต่อระบบประสาทกัด
ขากรรไกรแข็ง อ้าปากไม่ขึ้น อ่อนเพลีย หมดแรง กระวนกระวาย
หายใจลำบาก
มึนงง เวียนศีรษะ หนังตาตก ลืมตาไม่ขึ้น
หมดสติ ตาย
งูที่มีพิษต่อระบบเลือดกัด
ปวดมาก บวมมาก ปวดท้อง แน่นหน้าอก
มีเลือดออกจากแผล เหงือก ไรฟัน ริมฝีปาก มีจ้ำเลือด
มีปัสสาวะเป็นเลือด
กระสับกระส่าย ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตลดต่ำลง
หมดสติ
งูที่มีพิษต่อระบบกล้ามเนื้อกัด
กลอกตาไม่ได้ ไม่สามารถเคลื่อนไหวแขน ขา และร่างกายได้
กล้ามเนื้ออักเสบรุนแรง
ปวดเมื่อยตามแขนขา ลำตัว เอี้ยวคอลำบาก
ระบบปัสสาวะล้มเหลว (ปัสสาวะเป็นสีน้ำโค้ก)
ระบบหายใจล้มเหลว
งูไม่มีพิษกัด
อาจจะมีอาการปวด บวม มีเลือดออกไม่มาก ผู้ป่วยไม่มีอาหารผิดปกตึอื่นใดที่ชัดเจน
เม่นทะเลตำ(Sea urchins) :<3:
การถูกเม่นทะเลตำตามอวัยวะต่างๆที่สัมผัสกับหอยเม่น หนามของหอยเม่นจะมีลักษณะฐานหนามกว้าง ส่วนปลายแหลม ข้างในกลวง พิษจะอยู่ในท่อหนามแหลม
Systemic reaction
จะมีอาการแพ้ต่างๆ โดยเฉพาะ anaphylaxis
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ ให้ออกซิเจนถ้าหายใจไม่ดี
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ ถ้ามีความดันโลหิตลดลงหรือมีภาวะช็อก
รักษาเหมือน local reaction
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
Local reaction
มีอาการเจ็บปวดเหมือนถูกหนามตำ ต่อมาจะมีอาการชาบริเวณที่ถูกตำ และถ้าหนามของหอยเม่นหักคา จะปวดมาก โดยเฉพาะเม่นทะเลตำ จะมีหนามที่ยาวและเปราะมาก
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
ทาด้วยแอมโมเนีย เพื่อช่วยลดอาการปวด
ให้ยาแก้แพ้
ให้ยาแก้ปวดถ้าปวดมาก
ทุบหนามที่หักคาให้แหลก โดยอาจใช้น้ำส้มสายชูหรือน้ำมะนาวทาที่แผลสลับการทุบ เพื่อลดอาการชา
พิษจากแมงกะพรุน (Jellyfish dermatitis) :<3:
เป็นการสัมผัสหนวดของแมงกะพรุนแล้วมีอาการอักเสบของผิวหนังบริเวณที่สัมผัส ภายในหนวดจะมี ถุงพิษ หากถุงพิษแตกออก จะมีเข็มพิษอยู่ในถุงพิษจำนวนมาก เข็มพิษจะแทงเข้าผิวหนังบริเวณที่ถุงพิษ แตกออกพิษจะซึมเข้าสู่กระแสเลือด
Fatal reaction
อาการ anaphylaxis, cardio pulmo nary arrest
Systemic reaction
ปวดเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน เหงื่อออก น้ำตาไหล ไข้ กล้ามเนื้อกระตุก ชา แน่นหน้าอก
Local reaction
บวมแดงเป็นแนวเส้น ตามรอยหนวดที่สัมผัส เจ็บ คัน บางทีมีตุ่มพอง ระยะเวลาการเกิดตั้งแต่ทันทีที่สัมผัส และ/หรือหลังสัมผัส 1-4 สัปดาห์
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
ใช้แป้งโรยบริเวณแผลเพื่อเอาหนวดออก/ใช้ผักบุ้งทะเลโขลกแล้วทาบนแผล
รักษาตามอาการ ยาแก้แพ้ ยาแก้ปวด ส่วนยาแก้อักเสบให้กรณีแผลลึกมากๆ
Local heat อุ่นน้ำทะเลที่อุณหภูมิ 39 องศา เทราดบริเวณแผล (ห้ามใช้น้ำจืด หรือแอลกอฮอล์ เพราะความเข้มข้นน้อยกว่าน้ำทะเลจะทำให้ถุงพิษแตก เข็มพิษกระจายมากขึ้น)
แนะนำเฝ้าระวังอาการของ anaphylaxis และ systemic infection
ลดการเคลื่อนไหวบริเวณบาดแผล ห้ามถูแผล
ประเมินความรู้สึกตัว ABCs ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ
ผึ้ง ต่อแตนต่อย :<3:
เมื่อต่อยแล้วมักจะทิ้งเหล็กใน(sting) ไว้ ภายในเหล็กในจะมีพิษของแมลงพวกนี้มักมีฤทธิ์ที่เป็นกรด บริเวณที่ถูกต่อยจะบวมแดง คันและปวด อาการปวดจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับบริเวณที่ต่อยและสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
พยายามเอาเหล็กในออกให้หมดโดยใช้วัตถุที่มีรู เช่น ลูกกุญแจ กดลงไปตรงรอยที่ถูกต่อย เหล็กในจะโผล่ขึ้นมาให้คีบออกได้
ใช้ผ้าชุบน้ำยาที่ฤทธิ์ด่างอ่อน เช่น น้ำแอมโมเนีย น้ำโซดาไบคาบอร์เนต น้ำปูนใส ทาบริเวณแผลให้ทั่วเพื่อฆ่าฤทธิ์กรดที่ค้างอยู่ในแผล
อาจมีน้ำแข็งประคบบริเวณที่ถูกต่อยถ้าแผลบวมมาก
ถ้ามีอาการปวดให้รับประทานยาแก้ปวด ถ้าคันหรือผิวหนังมีผื่นขึ้นให้รับประทานยาแก้แพ้
ถ้าอาการไม่ทุเลาลง ควรไปพบแพทย์
แมงป่องหรือตะขาบกัด :<3:
ที่ถูกแมงป่องต่อยหรือตะขาบกัด จะมีอาการเจ็บปวดมากกว่าแมลงชนิดอื่น เพราะแมงป่องและตะขาบมีพิษมากกว่า บางคนที่แพ้สัตว์ประเภทนี้อาจมีอาการปวดและบวมมาก มีไข้สูง คลื่นไส้ บางคนมีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อและมีอาการชักด้วย
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ :star:
พยายามทำให้เลือดไหลออกจากบาดแผลให้มากที่สุด อาจทำได้หลายวิธี เช่น เอามือบีบ เอาวัตถุที่มีรูกดให้แผลอยู่ตรงกลางรูพอดี เลือดจะได้พาเอาพิษออกมาด้วย
ใช้แอมโมเนียหอมหรือทิงเจอร์ไอโอดี 2.5% ทาบริเวณแผลให้ทั่ว
ใช้สายรัดเหนือบริเวณเหนือบาดแผล เพื่อป้องกันไม่ให้พิษแพร่กระจายออกไป
ถ้ามีอาการบวม อักเสบและปวดมาก ใช้ก้อนน้ำแข็งประคบบริเวณแผล เพื่อช่วยบรรเทาความเจ็บปวดด้วย
ถ้าอาการยังไม่ทุเลาลง ต้องรีบนำส่งแพทย์