Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 3 การช่วยเหลือผู้ใช้บริการในภาวะฉุกเฉิน อุบัติเหตุหมู่และการบรรเทาสา…

- - - - ต้องประเมินและจำแนกผู้ป่วยและผู้บาดเจ็บการช่วยเหลือเบื้องต้นได้ทั้งในสถานที่เกิดเหตุ ขณะการเคลื่อนย้าย และเมื่อผู้ป่วยมาถึงหน่วยฉุกเฉิน
    - - จัดระบบ วางแผน และเตรียมอุปกรณ์ต่างๆ ตลอดจนบุคลากรให้พร้อม
        สามารถให้บริการได้รวดเร็วเหมาะสมทันเหตุการณ์ รวมทั้งความสะดวกของสถานที่
    - - พยาบาลชุมชนจะต้องทำการเคลื่อนย้ายและส่งต่อผู้ป่วยได้อย่างปลอดภัย หรือในกรณีที่มีแพทย์อนุญาตให้กลับบ้านได้ พยาบาลชุมชนต้อง
        ให้คำแนะนำก่อนการจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลและวางแผนการเยี่ยมบ้าน
- - - - การคัดแยกผู้บาดเจ็บจำนวนมาก (Disaster Triage)
        
        START (Simple Triage and Rapid Treatment)
        
        การประเมิน การหายใจ (respiratory) การไหลเวียนโลหิต (perfusion) และระดับความรู้สึกตัว (mental status)
        
        คัดแยกผู้ป่วยออกเป็น 4 กลุ่ม
        
        สีเหลือง ผู้ป่วยถัดไปที่ต้องกการรักษาพยาบาล
        
        สีแดง กลุ่มที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนโดยต้อจัดลำดับความสำคัญในการรักษาเป็นกลุ่มแรกรักษาที่รวดเร็วและถูกต้องจะเพิ่มโอกาสรอดชีวิต
        
        สีเขียว ผู้ป่วยกลุ่มถัดไปที่ได้รับการรักษาถัดจากสีเหลือง
        
        กลุ่มสีดำ กลุ่มที่ไม่ต้องทำการช่วยเหลือเนื่องจากโอกาสรอดชีวิตน้อยมาก
        
        ขั้นตอนการแยกผู้ป่วย
        
        ผู้ป่วยที่สามารถเดินได้ ให้ผู้ป่วยเดินออกมาจากที่เกิดเหตุด้วยตัวเอง โดยให้ผู้ป่วยเดินออกมายังบริเวณที่ปลอดภัย และจัดผู้ป่วยกลุ่มนี้เป็น “กลุ่มผู้ป่วยสีเขียว
        
        กลุ่มที่เหลืออยู่ในจุดเกิดเหตุเป็นผู้ป่วยที่ไม่สามารถเดินได้ โดยจะประกอบไปด้วยผู้ป่วย
        ในกลุ่มสีแดง สีเหลือง และสีดำ
        
        ผู้ป่วยที่ไม่หายใจให้ทำการเปิดทางเดินหายใจ โดยวิธีการ Head-Tilt/ Chin-Liftถ้าผู้ป่วยไม่หายใจจัดเป็นกลุ่มสีดำาผู้ป่วยกลับมาหายใจหลังเปิดทางเดินหายใจให้จัดเป็นกลุ่มสีแดง
        
        ผู้ป่วยกลุ่มที่หายใจได้ ให้ประเมินอัตราการหายใจ
        
        อัตราการหายใจมากกว่า 30 ครั้งต่อนาที จัดผู้ป่วยในกลุ่มสีแดง
        
        อัตราการหายใจน้อยกว่า 30 ครั้งต่อนาที ให้ประเมินชีพจรที่ข้อมือถ้าคลำชีพจรที่ข้อมือไม่ได้ หรือ capillary refill มากกว่า 2 วินาที จัดเป็นกลุ่มสีแดง
        
        อัตราการหายใจน้อยกว่า 30 ครั้งต่อนาที ให้ประเมินชีพจรที่ข้อมือถ้าคลำชีพจรที่ข้อมือไม่ได้ หรือ capillary refill น้อยกว่า 2 วินาที ให้ประเมินความรู้สึกตัวต่อไปผู้ป่วยไม่สามารถทำตามคำสั่งได้ให้จัดเป็นกลุ่มสีแดงผู้ป่วยสามารถท าตามค าสั่งได้ให้จัดเป็นสีเหลือง
        
        JumpSTART
        
        ในเด็กอายุ 1-8 ปี
        
        ข้อแตกต่างจากSTART บางประการ
        
        กรณีผู้ป่วยเด็กที่ไม่หายใจหลังจากเปิดทางเดินหายใจแล้ว ให้คลำชีพจรก่อน ถ้าไม่มีชีพจรให้เป็นสีดำ ถ้ามีชีพจรให้ช่วยหายใจ 5 ครั้ง ถ้าผู้ป่วยกลับมาหายใจได้เองให้เป็นสีแดง แต่หลังจากช่วยหายใจถ้าผู้ป่วยไม่หายใจด้วยต้นเองให้เป็นสีดำ
        
        การประเมินการหายใจใช้น้อยกว่า 15 ครั้ง/นาที หรือมากกว่า 45 ครั้ง/นาที จึงจัดเป็นกลุ่มสีแดง
        
        การประเมินการรู้สึกตัวในเด็กใช้เป็น
        
        A = Alert = สีเหลือง
        
        V = Verbal ตอบสนองต่อเสียงเรียกอย่างเหมาะสม = สีเหลือง
        
        P = Pain ตอบสนองต่อความเจ็บป่วยอย่างเหมาะสม = สีเหลือง
        
        U = Unresponsive ไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้น = สีแดง
        
        การคัดแยกที่จุดเกิดเหตุ (Primary Triage) โดยทำที่จุดเกิดเหตุโดยการใช้ Triage sieve
        
        ให้ผู้เจ็บป่วยที่สามารถเดินได้เองจัดรวมกลุ่มเป็นกลุ่ม T3
        
        กลุ่มที่ไม่สามารถเดินได้เอง ต้องประเมิน ABC อย่างรวดเร็ว
        
        ประเมินทางเดินหายใจ A
        
        ถ้าหายใจได้ให้ประเมินการหายใจต่อ
        
        ถ้าไม่หายใจ ให้เปิดทางเดินหายใจด้วยวิธีพื้นฐาน เช่น Jaw thrust
        
        หลังทำแล้วหายใจได้ ให้จัดอยู่ในกลุ่ม T1 และเปิดทางเดินหายใจไว้ตลอดเวลา
        
        หลังทำแล้วไม่หายใจ จัดไว้ในกลุ่มผู้เสียชีวิต
        
        ประเมินการหายใจ B ในการตรวจนับอัตราการหายใจ
        
        อัตราการหายใจ < 9 หรือ > 30 ครั้ง/ นาที ให้จัดในกลุ่ม T1
        
        อัตราการหายใจอยู่ระหว่าง 10 – 29 ครั้ง/นาที ให้ประเมินการไหลเวียนต่อไป
        
        ประเมินการไหลเวียน C มี 2 วิธี
        
        การทำ Capillary refill
        
        ผล > 2 วินาทีให้จัดในกลุ่ม T1
        
        การจับชีพจร ถ้ามากกว่า 120 ครั้งจัดในกลุ่ม T1
        
        การคัดแยกก่อน/ ขณะอยู่ในจุดรักษาพยาบาล (Secondary Triage)
        
        ใช้หลัก Triage sort จะทำในบริเวณที่ปลอดภัย (Cool zone) ในตำแหน่งก่อนเข้าสู่จุดรักษาพยาบาล หรือเรียกว่า Triage gate โดยมีเจ้าหน้าที่กู้ชีพขั้นสูงที่มีความชำนาญหรือ แพทย์ ประจำในบริเวณนี้ การประเมินจะให้ Triage sort ซึ่งจะมีความละเอียดมากกว่า Triage sieve
        
        การประเมิน TRTS
        
        ใช้ respiratory rate, systolic blood pressure และGlasgow coma scale และปรับค่าที่วัดเป็นตัวเลข
        
        นำผลรวมตัวเลขทั้ง 3 มารวมกันแบ่งผู้ป่วยจากการประเมินเป็น 3 กลุ่ม
        
        คะแนน 1-10: จัดเป็น T1 (สีแดง)
        
        คะแนน 11 : จัดเป็น T2 (สีเหลือง)
        
        คะแนน 12 : จัดเป็น T3 (สีเขียว)
      - การคัดแยกผู้ป่วยที่มีจำนวนไม่มาก (Prehospital Triage)
        
        หลักการดูแลผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาลจะใช้หลัก Scoop and ran เพื่อจะนำผู้ป่วยส่งไปยังศูนย์อุบัติเหตุ (Trauma center) ให้เร็วที่สุด การรักษาผู้ป่วยจะทำเบื้องต้นที่จุดเกิดเหตุและรีบนำส่งทันที
        
        แบ่งตามอาการบาดเจ็บของผู้ป่วย แบ่งออกเป็น 4 ประเภท
        
        สีแดง หมายถึง ผู้ป่วยที่ต้องการการรักษาที่จำเพาะเจาะจงทันทีไม่สามารถรอได้ เสียเวลาที่จุดเกิดเหตุจะท าให้ช่วงเวลาที่ส าคัญ (Golden hour) ในการรักษาภาวะนั้นๆไป
        
        สีเหลือง หมายถึง ผู้ป่วยประเภทนี้ถ้าปล่อยทิ้งไว้ไม่ให้การดูแลรักษาพยาบาลอย่างถูกต้อง ก็อาจทำให้สูญเสียชีวิตหรือพิการได้ภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง
        
        สีเขียว ผู้ป่วยนัด Follow Up หรือผู้ป่วยเดินได้ สามารถรอการรักษาได้
        
        สีดำ เป็นกลุ่มที่ผู้ป่วยเสียชีวิต หรือมีโอกาสรอดชีวิตน้อยมาก
  - - - อาจเกิดขึ้นในเวลาเป็นวินาที ถึงนาที
      - สาเหตุการตายเกิดจากการขาดอาการหายใจ เส้นเลือดขนาดใหญ่ฉีกขาดทำให้เกิด
        การเสียเลือดอย่างมาก หรือหัวใจได้รับการระทบอย่างรุนแรง
      - การตายในช่วงนี้เป็นการตายที่เราสามารถป้องกันได้ แต่ไม่สามารถรักษาได้
    - - ระยะเวลาในการเสียชีวิตเป็นนาทีถึงชั่วโมง
      - สาเหตุการเสียชีวิตอาจเกิดจากเลือกออกในเยื่อหุ้มสมอง เลือดออกในช่องเยื่อหุ้มปอด มีลมรั่วในช่องเยื่อหุ้มปอด ตับหรือม้ามแตก หรือมีการเสียเลือดอย่างมาก
      - ช่วงนี้ เป็นช่วง Golden hour ที่มีความสำคัญอย่างมากในการดูแลช่วยเหลือผู้ป่วย ถ้ามีระบบการแพทย์ฉุกเฉินที่ดี จะสามารถดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ท าให้มีโอกาสรอดมากยิ่งขึ้น
    - - ระยะเวลาในการเสียชีวิตอาจเป็นวันถึงสัปดาห์หลังได้รับอุบัติเหต
      - สาเหตุการเสียชีวิตเกิดจากการติดเชื้อในกระแสเลือด หรืออวัยวะภายในร่างกายล้มเหลว
      - อัตราการตายของผู้ป่วยกลุ่มนี้ก็ขึ้นอยู่กับการดูฉลรักษาผู้ป่วยในช่วงแรก
- - - - ประเมินเหตุการณ์ โดยต้องคำนึงถึงความปลอดภัยของตนเอง ผู้ร่วมงาน ผู้ป่วยและบุคคลอื่นๆ
      - การประเมินเบื้องต้น
- - - - ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ (Verify scene safety)
      - ประเมินผู้ป่วย
      - เรียกขอความช่วยเหลือจาก EMS ทันที
        
        สำหรับประชาชนทั่วไป
        
        หากผู้ป่วยไม่มีการตอบสนอง ให้เรียกขอความช่วยเหลือในทันทีให้ตะโกนร้องของความช่วยเหลือจากผู้ที่อยู่บริเวณข้างเคียงขอความช่วยเหลือ 1669 โดยขอผู้ช่วยเหลือและเครื่องช็อคไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ
        
        สำหรับเจ้าหน้าที่
        
        ให้ร้องขอความช่วยเหลือจากผู้ที่อยู่บริเวณข้างเคียง
        
        จัดหาเครื่อง AED และอุปกรณ์ฉุกเฉิน
        
        ในทางปฏิบัติให้บุคคลกรทางการแพทย์การทำประเมินการหายใจและชีพจรทำไปพร้อมกัน
      - ประเมินการหายใจและชีพจร (Check for breathing and check pulse)
      - การกดหน้าอก (C: Chest compressions)
      - การช่วยหายใจ (“B” Rescue breathing)
      - การช็อกไฟฟ้าหัวใจโดยใช้เครื่องช็อกไฟฟ้าหัวใจแบบอัตโนมัติ (AED defibrillation)
- - - - เหตุการณ์ใดที่เกิดขึ้นแล้วความเสียหายที่รุนแรงต่อทั้งชีวิตและสิ่งเเวดล้อม
    - - การแบ่งประเภทตามลักษณะการเกิดหรือสาเหตุ
        
        ภัยพิบัติทางธรรมชาติ
        
        ภัยจากเทคโนโลยีต่างๆ
        
        ภัยพิบัติที่เกิดจากการกระท าของมนุษย์
      - การแบ่งตามสถานการณ์
        
        ภัยพิบัติในภาวะปกติ
        
        ภัยพิบัติในภาวะฉุกเฉิน
        
        ภัยพิบัติในภาวะสงคราม