Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการพยาบาลผู้คลอดทีมีความผิดปก ติของสิงทีคลอดออกมา Abnormal of…
กระบวนการพยาบาลผู้คลอดทีมีความผิดปก ติของสิงทีคลอดออกมา Abnormal of passenger
ความผิดปกติของส่ว นนําและท่าของทารก
ท่าผสม Compound presentation
ท่าทีมีส่วนนําหลางอยา่ง พบบ่อยคือ ศีรษะกับมือ มักต้องทําผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ท่าก้น Breech presentation
ชนิดการคลอด
การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ศีรษะทารกอยูใ่นลักษณะก้ม
คาดคะเนนาหนักทารกน้อยกวา่ 3,500 กรมั
มีก้นเปนส่วนนําแบบ frank breech
อายุครรภ์ 36 - 42 สัปดาห์
ช่องเชิงกรานมีขนาดและรูปรา่งปกติ
มีอุปกรณ์และบุคลากรทางการแทพยพ์รอ้ม
การคลอดทางช่องคลอด
การช่วยคลอด
การดึงทารกออกมา
การคลอดเอง
ผลกระทบ
ระยะการคลอดยาวนานโดยเฉพาะระยะที 2 ของการคลอดอาจเกิดการคลอดหยุดชะงกั เกิดได้ทังในกลไกการคลอดของก้น ไหล่ และศีรษะแต่มักเกิดกับศีรษะ เพราะศีรษะมักเงยเกิดการเกยกันของกระดูกกะโหลกศีรษะน้อย การหมุนภายในไม่สําเร็จ
ถุงนาแตกก่อนกําหนดเนืองจากท่าผิดปกติ และมักเกิดการติดเช ือรว่มด้วย
การฉีกขาดของช่องทางคลอดออ่น เนืองจากการคลอดศีรษะยาก ศีรษะมักเงย มีการเกยกันของกระดูกน้อย มักเกิดจากการใช้สูติศาสตรห์ัตถการช่วยคลอด การดึงทา รกอย่างงรุนแรง
การติดเชื้อหลังคลอด เนืองจากมีการฉีกขาดของช่องทางคลอดมากจากการใช้สูติศาสตรห์ัตถการช่วยคลอด ร่วมกับมีถุงนาแตกเป็นเวลานาน
ตกเลือดหลังคลอดช่องทางคลอดฉีกขาดมาก หรอืมดลูกแตกจากการใช้สูติศาสตรห์ัตถการช่วยคลอด
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจนเนืองจากภาวะสายสะดือพลัดตาหรอืถูกกดจากการทีส่วนนําไม่แนบกระชับ กับช่องทางคลอดหรอืจากทารกหายใจก่อนศีรษะคลอดออกมาภายนอกทําใหส้ําลักนาคราเข้าไปในปอด
เลือดออกในสมองของทารก จากการดึงศีรษะทารกอยา่งรวดเรว็ทําเกิดการฉีกขาดของเยือหุม้สมองและมีเลือดออก โดยเฉพาะรายทีคลอดก่อนกําหนดซึงกระดูกศีรษะยงัออ่นจึงถูกกระทบกระเทือนได้งา่ยและก ารขาดออกซิเจนเปนปจจัยส่งเสรมิใหเ้ส้นเลือดฝอยเปราะและแตกงา่ย
ทารกได้รบับาดเจ็บจากการคลอด เนื่องจากการใช้สูติศาสตรห์ัตถการช่วยคลอด การดึงศีรษะทารกอยา่งแรงหรือผิดวิธิี เช่น เลือดออกในกระโหลกศีรษะ กระดูกคอเคลื่อนหรือหัก
อัตราการตายสูงกวา่การคลอดทีมีศีรษะเป็นส่วนนํา 3-5 เท่า
สาเหตุ
ครรภ์แฝด หรอืครรภ์แฝดนา ผนังหน้าท้องหรอืกล้ามเนือมดลูกหยอ่น เช่น กรณีผ่านการคลอดมาหลายครงั
ทารกตัวเล็ก
กระดูกเชิงกรานแคบ
การคลอดก่อนกําหนด
มีสิงกีดขวางการเข้าสู่ช่องเชิงกราน เช่น รกเกาะตา ครรภ์แฝด เนืองอกในมดลูก
วิธิีการทําคลอด
การดึงทารกออกมา breech extraction or total breech extraction
ข้อควรระวัง
ช่วยป้องกันการฉีกขาดของฝีเย็บขณะที่ก้น ลําตัว ไหล่ และศีรษะคลอดออกมา เมือก้นคลอดออกมาจนถึงระดับสะดือแล้ว ใหใ้ช้นิวดึงสายสะดือให้เคลื่อนตามออกมาภายนอก เพื่อลดการกดทับของสายสะดือ ถ้าสายสะดือถูกกดอยู่ใต้กระดูกหวัเหน่าให้คอยดันสายสะดือมาอยู่ด้านข้างของปากช่องคลอด
การตัดฝีเย็บ ต้องตัดทุกรายแบบเฉียงและตัดใหห้ยาวมากกวา่ปกติ เพือให้ศรีษะคลอดได้งา่ย ควรตัดก่อนทีก้นทารกจะโผล่ออกมา เพราะอาจตัดถูกก้นได้
เมือไหล่คลอดออกมาแล้ว ต้องรอให้ศรีษะทารกก้มและหมุนภายในก่อน และต้องแน่ใจว่าปากมดลูกเปิดหมด
สวนปสสาวะทิ้งก่อนทําการช่วยคลอด
รายทีการคลอดเกิดขึนอยา่งรวดเร็ว จนแพทย์ไม่สามารถมาช่วยคลอดได้ทัน ให้ช่วยโดยการตัดเย็บและช่วยพยุงทารกออกมาตามวิธิของ Brancht maneuver
การดึงก้นออกมา,การทําคลอดไหล่และแขน,การ ทําคลอดศีรษะ
การใช้นิวดึง digital groin extraction ใช้ในรายที่ทารกมีขาพาดลําตัว frank breech โดยผู้ทําคลอดใช้นิวชี้เกี่ยวทีขาหนีบด้านหน้าแล้วดึงก้นออกมาจนตะโพกหน้ามายังใต้ symphysis pubis จากน้ันใช้นิ้วชี้ของมืออีกข้างเกี่ยวขาหนีบด้านหลังแล้วดึงออกมาพร้อมกัน โดยดึงขณะมดลูกหดรัดตัวและผู้คลอดช่วยเบ่งอย่างถูกวธิี พร้อมทั้งผู้ช่วยต้องช่วยกดบริเวณยอดมดลูกร่วมด้วย
การเปลี่ยนให้เท้าเป็นส่วนนํา breech decomposition รายทีมีก้นเปนส่วนนําแบบcomplete breech หรือ footling breech ผู้ทําคลอดสอดมือเข้าไปจับเท้าแล้วดึงออกมา จากนันก้นและลําตัวจะคลอดตามออกมาแต่หากมีก้นเปนส่วนนําแบบ frank breech
การช่วยคลอด breech assisting or partial breech extraction
วิธิีการทําคลอดศีรษะ
Mauriceau-Smillie-Veit's maneuver เป็นวิธิีทีนิยมมากทีสุด วางมือไว้ใต้ลําตัวทารกให้หน้าอกทารกพาดอยู่บน แขนของผู้ทําคลอด
การใช้ piper forceps คือการช่วยคลอดศีรษะทารกภายหลังจากศีรษะเข้าสู่อุ้งเชิงกรานเรียบร้อยแล้ว
การทําคลอดไหล่และแขน
Muller's method
ใช้ผ้าคลุมก้น 45 องศา จนไหล่หน้าคลอดผ่านใต้ symphysis pubis แล้วโน้มขึ้นจนไหล่หลังคลอดผ่านฝีเย็บออกมาหากไม่สําเร็จให้ท้ําคลอดไหล่หลังก่อน
Classical method
ทําคลอดไหล่หลังก่อนแล้วหมุนให้ไหล่หน้ามาด้านหลังแล้วจึงทาคลอดแบบไหล่หลัง ใช้ในรายที่คลอดยาก เช่น ทารกตัวโต ครรภ์แรก หรือใช้วิธิี Muller's method ไม่ได้ผล
Lovset's method
การดึงทารกลงด้านล่างพรอ้มกับหมุนใหไ้หล่หลังกลับไปคลอดทางด้านหน้า ไหล่หน้าจะเปลียนมาเป็นไหล่หลัง ให้ดึงพร้อมกับหมุนทวนกลับให้ไหล่กลับมาอยู่ด้านหน้าตามเดิม และคลอดผ่าน symphysis pubis
การคลอดเอง spontaneous breech delivery
คือการช่วยพยุงใหท้ารกคลอดออกมาเองตามธรรมชาติ
การพยาบาล
กิจกรรมการพยาบาล
ให้ผู้คลอดงดน้ำ และอาหารทางปากทุกชนิด และดูแลให้สารนาทางหลอดเลือดดํา เนื่องจากอาจมีความจําเปนต้องช่วยเหลือในภาวะฉุกเฉิน เช่น การช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการหรือการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตรวจความเข้มข้นของเลือดและหมู่เลือด ตามแผนการรักษาเนื่องจากอาจมีความจําเปนต้องช่วยเหลือการคลอดในภาวะฉุกเฉิน เช่น การช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการหรือการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
รายที่ถุงน้ำคร่ำแตกให้รีบฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ และตรวจภายในทันที เพื่อประเมินสายสะดือ การเปิดขยายของมดลูก ระดับส่วนนํา และลักษณะของน้ำคร่ำ การมีขี้เทาป่นในน้ำคร่ำ
ให้นอนพักบนเตียงในท่านอนตะแคง โดยเฉพาะรายที่ถุงน้ำแตกแล้ว เพื่อป้องกันภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
ประเมินและบันทึกเสียงหัวใจทารกในครรภ์ เป็นระยะๆ ระยะปากมดลูกเปิดเร็ว ฟังทุก 30 นาที-1ชัวโมง ระยะที่สองของการคลอด ควรฟังทุกครั้งที่มดลูกคลายตัว
ตรวจภายในเปนระยะๆ ถ้าถุงน้ำทันหัวยังไม่แตกควรตรวจด้วยความระมัดระวังเพื่อไม่ให้น้ำทูนหัวแตก
ประเมินและบันทึกการหดรัดตัวของมดลูกทุกๆ 30 นาที - 1 ชัวโมง เนื่องจากมดลูกมักหดรัดตัวไม่ดี และส่งเสริมให้มดลูกหดรัดตัวดี โดยกระตุ้นใหป้สสาวะทุก 2-4 ชัวโมง จัดให้นอนตะแคง
ประเมินการดิ้นของทารกในครรภ์เป็นระยะๆ ถ้าสายสะดือพลัดตาหรือถูกกด ทารกจะดิ้นแรงมากในระยะแรก ต่อมาจะดิ้นน้อยลงเรื่อยๆ จนหยุดดิ้น
ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดําเนินการคลอด แนการดูแลรกัษา เพื่อให้ผู้คลอดเข้าใจ คลายความวิตกกังวล รูส้ึกปลอดภัย
จัดเตรียมอุปกรณ์การช่วยทําคลอดท่าก้น ทีมงานและอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพทารกไว้ให้พร้อม
ประเมินสภาพ
การฟังเสียงหัวใจทารก หากอายุครรภ์ตั้งแต่ 34 สัปดาห์ข์ึ้นไป ตําแหน่งที่ฟังได้ยินชัดเจนจะอยู่เหนือเส้นที่ลาก จากสะดือขึ้นไปยัง anterior superior iliac spine หรือระดับสะดือขึ้นไป
การตรวจภายในอย่างระมัดระวัง ไม่ทําให้ถ้งน้ำคล้ำแตก
คลําได้ร่องบุ๋มของรูทวารหนัก รายทีถุงน้ำแตกอาจมีขี้เทาติดมือออกมา
คลําได้ร่องก้น กระดูก sacrum, spinous process และ ischial tuberosities ทั้งสองข้าง
คลําพบเท้า หากพบเท้าอยู่ข้างๆก้น แสดงว่าเป็นชนิด complete breech แต่ถ้าคลําได้เท้าหรือเข่าอยู่ต่ำกว่าก้น แสดงว่าเป็นชนิด incomplete breech
ตรวจพบลักษณะนุ่มแต่ไม่เรียบ หรอืพบส่วนเท้าหรือเข่าทารก
คลําได้อวัยวะเพศถัดไปจากรอยบุ่มของทวารหนัก และอีกด้านหนึ่งคลําได้กระดูกก้นกบซึ่งใช้บอกท่า ของทารก
การซักประวัติมักได้รับข้อมูลว่า ผู้คลอดรู้สึกทารกดิ้นบรเิวณส่วนล่างของมดลูกมากกว่าส่วนบน บางรายรู้สึกเจ็บบรเิวณชายโครง ท้องอืด ท้องเฟ้อ แสบยอดอก หายใจลําบาก ซึ่งอาจเกิดจากศีรษะทารกกดทับบรเิวณชายโครง และกระเพาะอาหาร
การถ่ายภาพรังสี มักทําในรายที่ประเมินได้ไม่ชัดเจน จากการตรวจครรภ์ และตรวจภายใน เพื่อประเมินท่าและส่วนนําของทารก และช่วยประเมินท่าก้น ทรง ความผิดปกติ ความพิการของทารกภายในครรภ์
การตรวจครรภ์
การสังเกตลักษณะหน้าท้อง มักพบ มดลูกมีรูปร่างสามเหลี่ยมที่มียอดอยู่ด้านล่าง
ตรวจด้วย Leopold handgrip
third Leopold handgrip คลําบรเิวณหัวเหน่าพบลักษณะนุ่ม ใหญ่ ไม่เรียบ คลําไม่พบร่องคอ คลําส่วนนูนของท้ายทอยและหน้าผากไม่ได้
first Leopold handgrip พบบรเิวณยอดมดลูก มีลักษณะกลมแข็ง เรียบ เล็ก คลอนไปมาได้
fourth Leopold handgrip คลําพบก้นเข้าสู่ช่องเชิงกราน ไม่พบ cephalicprominence
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง ช่วยประเมินท่า และส่วนนําของทารก ชนิดของท่าก้น ทรง ความผิดปกติ ความพิการของทารกในครรภ์ เป็นวิธีทีี่ปลอดภัยมากกว่าการถ่ายรังสี
ท่าหน้า Face presentation
เกิดจากการเงยของศีรษะแทนที่จะก้มตามปกติเมื่อผ่านเ ข้าสู่ช่องเชิงกรานจะคลอดได้เองทางช่องคลอด ความก้าวหน้าของการคลอดจะใกล้เคียงกับการคลอดปก ติ เนืองจากเส้นผ่านศูนยก์ลางส่วนทีกวา้งทีสุดใกล้เคียงกับ ท่า OA ส่วนรายที่คางอยูด่้านหลังของช่องเชิงกรานนั้นมีร้อยละ 70 ที่สามารถหมุนมาอยู่ด้านหน้าและคลอดทางช่องคลอดได้ แต่อาจล่าช้ากว่า แต่ถ้าไม่หมุนมาด้านหน้ามักพบในรายที่ทารกตัวโตมาก หรือเชิงกรานแคบมากมักต้องทําผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลังแล้วไม่หมุนมาด้านหน้า Occiput posterior persistence
สาเหตุ
ผนังหน้าท้องหย่อนยานมาก เช่น ผู้ที่ผ่านการคลอดหลายครั้ง มีสิ่งกรีดขวางการหมุน เช่น รกเกาะด้านหน้าของมดลูกเนื้องจกในเชิงกราน
เชิงกรานแคบ โดยในแนวขวางของ midpelvic เช่น แบบเชิงกราน Android or Anthrodroid
มดลูกหดรดัตัวไม่ดี หรือแรงเบ่งน้อย
ศีรษะทารกใหญ่หรือเล็กเกินไป ทําให้ไ้ม่กระชับกับช่องทางคลอด
กล้ามเนื้อเชิงกรานหย่อน
ศีรษะทารกก้มน้อยหรือช้าไปเมื่อเข้าสู่ช่องเชิงกราน
ผลกระทบ
ปากมดลูกบวม และอาจฉีกขาดได้เนื่องจากศีรษะทารกกดอยู่นานนและมีลมเบ่งตั้งแต่ปากมดลูกยังเปิดไม่หมด
ผนังช่องคลอดและฝีเย็บยืดขยาย และฉีกขาดได้มากเนื่องจากศีรษะทารกดันมาด้านหลังมาก และถ่างขยายผนังช่องทางคลอดด้านหลัง และฝีเย็บให้ยืดเพื่อให้คลอดออกมาให้ได้หรือเนื่องจากการ ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
ผู้คลอดเหนื่อยล้า
ติดเชือและตกเลือดหลังคลอดได้ง่ายเนืองจากระยะการคลอดยาวนาน และช่องคลอดฉีกขาดมาก
ผู้คลอดปวดหลังหรือเอวมาก เนื่องจากท้ายทอยมากดที sacral nerve
กระทบกระเทือนด้านจิตใจมาก
เครียดวิตกกังวล คับข้องใจ เนื่องจากเจ็บครรภ์คลอดมาก ระยะคลอดยาวนาน หรือกลัวตัวเองและบุตรจะได้รบัอันตรายจากการคลอด
ทารกได้รับอันตรายจากการใช้เคื่องมือช่วยคลอด
การคลอดยาวนาน คลอดยากหรือหยุดชะงัก
การดูแลรักษา
ใช้มือช่วยหมุนศีรษะทารกใหเ้ป็น OA โดยสอดมือเข้าไปคลําตรงบรเิวณหูทารกแล้วช่วย ในกรณีที่ช่องเชิงกรานกว้างมากพอ
ใช้คีม Kielland forceps ช่วยหมุนเปลี่ยนท่า จาก OPP เป็น OA แล้วดึงช่วยคลอดต่อไป
กรณีทีช่องเชิงกรานกว้างพอ ช่องคลอดและฝีเย็บยืดหยุ่นดี สามารถให้คลอดทางช่องคลอดได้ อาจให้ยากระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัวดี
ใช้เครื่องดูดสูญญากาศในการช่วยคลอดในกรณี ที่แพทย์ไม่ชํานาญการหมุนหรือใช้คีม
ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง ในกรณีทีเชิงกรานชนิด Android
การพยาบาล
การประเมินสภาพ
การตรวจภายใน โดยตรวจหา sagital suture และตําแหน่งของ posterior fontanel ในรายที่มี occiput posterior จะพบ sagital suture อยู่ในแนวหน้าหลังของช่องทางคลอด และตําแหน่งของ posterior fontanel อยู่ใกล้กับกระดูกก้นกบ
อาการที่ชวนสงสัยว่าทารกอยู่ในท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลัง เฉียงหลัง หรือขวาง ได้แก่ อาการปวดหลังและเอวมากแม้ในขณะมดลูกคลายตัว ผู้คลอดมีลมเบ่งตังแต่ระยะปากมดลูกเปิดน้อย ปากมดลูกบวม ศีรษะทารกมีก้อนโนระยะที1 หรือ2 ของการคลอดยาวนานเป็นต้น
การฟังเสียงหัวใจทารก ในรายที่มี occiput posterior มักฟังได้ยินใกล้เส้นกึ่งกลางลําตัวผู้คลอด แต่เสียงจะเบากว่ารายที่ทารกมี occiput anterior ส่วนรายที่มี occiput เฉียงหลังหรือ occiput transverse มักได้ยินที่บรเิวณด้านข้างของลําตัวผู้คลอด
ประเมิความรู้สึก หรือการรับรู้เกี่ยวกับการคลอด โดยการซักถาม
การตรวจครรภ์ โดยการ ดู คลํา ฟัง
การสังเกตลักษณะหน้าท้อง มักพบรอยบุ๋มบริเวณตากว่าสะดือ และมีรอยนูนบริเวณเหนือหัวเหน่าเล็กน้อย เกิดจากส่วนของซอกคอและหน้าอกที่บุ๋มลงไป ส่วนรอยนูนเป็นบริเวณหน้าผาก ซึ่งลักษณะหน้าท้องจะคล้ายกับภาวะกระเพาะปัสสาวะเต็ม ภาวะBandl's ring และการเกยของศีรษะทีขอบกระดูกหัวเหน่า
การสังเกตการดิ้นของทารกในครรภ์ มักพบว่าทารกดิ้นทั่วท้อง
การตรวจโดย second leopold handgrip หากทารกอยู่ใน longitudinal lie ในรายทีมี occiput posterior มักคลําได้เฉพาะ small part หรือคลําได้ large part อยู่บริเวณด้านข้างของหน้าท้อง
กิจกรรมการพยาบาล
ประเมินการหดรัดตัวของมูกอย่างใกล้ชิด หากหัดรัดตัวแต่ละครั้เงน้อยกว่า 40 วินาที หดรัดตัวมากกว่า 3 นาที หดรัดตัวแรง หรือไม่ประสานกัน ให้รายงานแพทย์
ดูแลให้มดลูกหดรัดตัวดี เพื่อช่วยให้เกิดการหมุน การก้มและการเคลื่อนต่ำของศีรษะทารกได้ดี โดยการกระตุ้นให้ปัสสาวะทุก 2-4 ชัวโมง หากแพทย์พิจารณาให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกต้องดูแลให้ได้รับยาอย่างถูกต้อง เฝ้าระวังภาวะมดลูกแตก
จัดท่าผู้คลอดเพื่อช่วยการหมุนของทารกดีขึ้น การช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี และบรรเทาปวดจากการกดทับ sacral nerve เมื่อท้ายทอยอยู่ด้านหลัง โดยการจัดท่า
นอนตะแคง (lateral posterior or sim s position
ท่าศีรษะและลําตัวสูง (upright position) เป็นท่าทีทําให้เกิดการหมุน การก้มและการเคลื่อนต่ำของศีรษะทารกได้ดี
ท่าคุกเข่าฟุบหน้าบนหมอน (modified kneechest position) ท่านี้ได้ผลดีกว่าท่านอนตะแคง
ท่าคลาน (four-leg position) ท่านี้ได้ผลดีกว่าท่าอื่นๆ แต่อาจเมื่อยมือ และแขน จึงควรพักในท่านอนตะแคงหรือคุกเข่าฟุบหน้าบนหมอนเป็นระยะ
ให้ผู้คลอดงดน้ำและอาหารทางปากทุกชนิด เนื่องจากอาจต้องช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถ การ และดูให้สารน้ำทางหลอดเลือดดําตามแผนการรักษา เพื่อป้องกันภาะเหนื่อย อ่อนเพลีย ขาดน้ำ และแรงเบ่งน้อย
สอนแนะกระตุ้นให้ผูู้คลอดใช้เทคนิคการบรรเทา ปวดด้วยวิธิีต่างๆ เช่น เทคนิคการหายใจ การเพ่งสนใจ การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ การลูบหน้าท้อง การนวดการประคบหรือการกดจุด เป็นต้น ช่วยนวดหลังและก้นกบ และดูแลความสุขสบายทั่วไป เพื่อให้ผู้คลอดสามารถเผชิญความเจ็บปวดได้เหมาะสม ถ้าเจ็บปวดมากควรรายงานแพทย์
บรรเทาความกลัว หรือวิตกกังวล เกี่ยวกับการคลอดสุขภาพตนเอง และทารกผู้คลอด ด้วยการเป็นผู้ฟังที่ดี ตอบข้อสักถาม อยู่เป็นเพื่อน ยอมรับพฤติกรรม และใหข้อมูลเกี่ยวกับการดําเนินการคลอด สาเหตุการคลอดยาก แผนการรักษา และพูดคุยให้กำลังใจ
ประเมินสภาพทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด โดยฟังเสียงหัวใจทารกทุก 30 นาที ในระยะปากมดลูกเปิดเร็ว ระยะที่ 2 ของการคลอด ฟังทุกครั้งที่มดลูกคลายตัว พร้อมทั้งสังเกตการมีขี้เทาปนในน้ำคร้ำ และเตรียมอุปกรณ์การช่วยฟืนคืนชีพให้พร้อมใช้
กระตุ้นให้เบ่งอย่างถูกต้องเมื่อเข้าสู่ระยะที 2 ของการคลอด หากเบ่งคลอดนาน 30 นาที ไม่คลอดควรรายงานแพทย์
เตรียมอุปกรณ์การช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์ห์ัตถ การไว้ใหพร้อม เพื่อเตรียมการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง เพราะอาจคลอดทางช่องคลอดไม่ได้
ช่วยคลอดท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลังทางช่องคลอด โดยการตัดฝีเย็บแบบเฉียงให้ยาวกว่าปกติเล็กน้อย ไม่ควรตัดแบบตรง เพราะจะฉีกขาดไปถึงทวารหนักได้มาก
ก่อนที่ศีรษะจะโผล่ คือ เห็นศีรษะทางช่องคลอดประมาณ 4-5 เซนติเมตร ขม่อมหน้ามายังใต้รอยต่อกระดูกหัวเหน่า ใช้มือรวบฝีเย็บและผลักขึ้นเพื่อให้ศ้ีรษะก้มศีรษะ จะเคลื่อนออกมาจนท้ายทอยวางบนฝีเย็บ ใช้ SOB ผ่านปากช่องคลอดออกมา
เมื่อศีรษะทารกโผล่ออกมาแล้วมือขวายังคงรวบ ฝีเย็บไว้ มือซ้ายกดศีรษะลงเพื่อให้ศีรษะเงยจนหน้าผากผ่านใต้รอยต่อกระดูกหัวเหน่าออกมา
หลังจากหน้ากทารกคลอด ใช้มือขวาเปลี่ยนมาจับศีรษะบริเวณขมับทังสองข้างไว้และพลักลง เพื่อให้ใบหน้าคลอดออกมา
ประเมินทารกด้วย APGAR score แล้วให้การช่วยเหลือตามสภาพ ตรวจร่างกายอย่างละเอียด โดยเฉพาะบรเิวรศีรษะอาจพบก้อนโนทีี่ศีรษะ
ประเมินเลือดที่ออกทางช่องคลอด เฝ้าระวังภาวะตกเลือดหลังคลอด เนื่องจากมักมีการฉีกขาดของช่องทางคลอดมาก
ท่าหน้าผาก Brow presentatio
สาเหตุ
ทารกมีรูปรา่งผิดปกติ เช่น Anencephaly
กระดูกสันหลังผิดปกติ
ผนังหน้าท้องหย่อนมากทําให้ลำตัวทารกลงไปข้างหน้าลําคอเหยียดตรงขึ้น
เชิงกรานแคบหรือศีรษะทารกโต พบได้บ่อย ครรภ์แฝดน้ำทําให้ศีรษะเคลื่อนได้อย่างอิสระ
มีสิ่งกีดขวางในช่องเชิงกรานที่ขัดขวางการลงของท้ายทอย
ผลกระทบ
การคลอดยาวนาน เนื่องจากใบหน้าอ่อนนุ่ม ไม่สามารถแนบกระชับกับช่องทางคลอดได้ กระดูกใบหน้าไม่สามารถเกิดการเกยกันเพื่อลดขนาดได้
ผู้คลอดและทารกมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการคลอดยาวนานและใช้สูติศาสตร์ห์ัตถการช่วยคลอด
ผู้คลอดเหนื่อยล้า มีภาวะขาดนาจากการคลอดยาวนาน
อาจเกิดภาวะมดลูกแตกจากคลอดติดขัด
ทารกในครรภ์เสี่ยงต่อภาวะขาดออกซิเจน
ถุงน้ำแตกก่อนกําหนดและอาจเกิดภาวะสายสะดือพลัดต่ำ เนื่องจากส่วนนําไม่แนบกระชับกับช่องทางคลอด
บริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้นของทารกบวมผิดรูปผิดร่าง อาจมีอาการหายใจลําบาก หรือไม่ค่อยดูดนมและอาจมีเลือดออกในกระโหลกศีรษะร่วมด้วย
การพยาบาล
กิจกรรมการพยาบาล
กรณีแพทย์พิจารณาให้คลอดทางช่องคลอด ให้ตรวจภายในเพื่อประเมินความก้าวหน้าของการคลอดเป็นระยะ ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกการมีรอยคลอด Bandl's ring เพื่อประเมินความก้าวหน้าของการคลอด ประเมินเสียงหัวใจทารก เพื่อเฝ้าระวังภาวะขาดออกซิเจน
ให้ผู้คลอดนอนพักและทํากิจกรรมบนเตียง เพื่อป้องกันถุงน้ำแตก ซึ่งอาจทําให้เกิดสายสะดือพลัดต่ำ
กรณีท่าหน้าเป็นส่วนนํา ต้องตัดฝีเย็บแบบเฉียงและให้ยาวมากขึ้นเนื่องจากฝีเย็บมีการยืดขยายมาก จึงฉีกขาดได้ง่าย
ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจความเข้มข้นของเลือดและหมู่เลือดตามแผนการรกัษา
ดูแลทารกแรกคลอด โดยดูดสารคัดหลังจากปาก จมูกด้วยความนุ่มนวล ประเมินอาการบวมน้ำของใบหน้า พร้อมทั้งอธิบายให้ผู้คลอดเข้าใจ เพื่อลดความกังวล ประเมินความผิดปกติของการหายใจ ประเมินการดูดกลืน ก่อนให้ทารกดูดนมต้องแน่ใจว่าสามารถดูดกลืนได้ดี
ดูแลความสุขสบายของรา่งกาย และประคับประคองด้านจิตใจ
ให้ผู้คลอดงดน้ำงดอาหารทางปากทุกชนิด และดูแลให้ได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดํา เพื่อป้องกันการขาดน้ำ
การประเมินสภาพ
การตรวจ Ultrasound หรือ X-ray ในกรณีที่การประเมินด้วยการตรวจครรภ์ และ การตรวจภายในไม่ชัดเจนรวมทั้งช่วยวัดขนาดของศีรษะทารกกับกระดูกเชิงกรานมารดาเพื่อประเมินภาวะ Cephalopelvic disproportion
การตรวจครรภ์การคลําท้องด้วย Second Leopold handgrip มักคลําแนวแผ่นหลังได้ไม่ชัดเจน เนื่องจากหลังแอ่น การคลําส่วนนูนของศีรษะทารกด้วย Fourth Leopold handgrip พบส่วนนูนของศีรษะอยู่สูงไปทางด้านศีรษะผู้คลอด แต่อาจประเมินได้ยากระหว่างหน้าผากกับใบหน้าเป็นส่วนนํา
การตรวจภายในสามารถประเมินได้ง่ายกว่าการตรวจครรภ์
กรณีทารกมีหน้าเป็นส่วนนํา จะคลําได้หน้า ซึ่งมีลักษณะขรุขระ นุ่มและแข็ง ไม่สม่ำเสมอ คลําได้ปาก จมูก เบ้าตา อาจคล้ายกับทารกท่าก้น แต่สามารถแยกได้ดังนี้ ปาก สามารถสอดนิ้วเข้าไปได้ง่ายและคลําได้เหงือก ถ้าเปนรูทวารหนักจะสอดนิ้วไม่ได้ คลําได้ปาก ซึ่งไม่ได้อยูแนวเดียวกับโหนกแก้มทั้งสองข้างของทารก แต่จะอยู่ในตําแหน่งที่เป็นรูปสามเหลี่ยม ถ้าเป็นรูทวารหนักจะอยู่แนวเดียวกับปุ่ม ischial tuberosity ทั้งสองข้าง ก้น อาจคลําพบกระดูกก้นกบ และอาจมีขี้เทาติดนิ้วมือออกมา
กรณีทารกมีหน้าผากเป็นส่วนนํา จะคลําพบหน้าผากเป็นส่วนตาที่สุดที่ลงมาในช่องคลอด มีลักษณะนุ่ม อีกด้านหนึ่งของหน้าผากจะคลําพบแนวไรผมและขม่อมหน้า อยู่ค่อนไปด้านใดด้านหนึ่งของช่องเชิงกราน
ท่าขวาง Transverse lie
สาเหต
มีปัจจัยที่ทําให้ทารกเคลือนไหวได้สะดวกมา
ครรภ์แฝดน้ำ
การคลอดก่อนกําหนด
ผนังหน้าท้องและมดลูกหย่อนยาน พบมากที่สุด
อื่นๆ เช่น ครรภ์แฝด พบในแฝดผู้น้องภายหลังจากแฝดผู้ พี่คลอดแล้ว
มีปัจจัยที่ทําให้ ทารกเข้าสู่ช่องเชิงกรานไม่ได้
รกเกาะต่ำ
ช่องเชิงกรานแคบ
ทารกหัวบาตร
สายสะดือสั้นกวา่ปกติมาก
มีเนื่องอกในอุ้งเชิงกราน
ผลกระทบ
การคลอดยาวนานหรือคลอดติดขัดเนื่องจากท่า ผิดปกติ เกิดสายสะดือพลัดต่ำหรือถูกกดได้มาก โดยเฉพาะในช่วงหลังที่การคลอดดําเนินต่อไปและไหล่เคลื่อนต่ำลงมา
ปากมดลูกและผนังช่องท้องฉีกขาดได้มาก เนื่องจากท่าผิดปกติ
เกิดการติดเชื้อในโพรงมดลูกได้มาก เนื่องจากถุงน้ำมักแตกในระยะแรกๆ โดยเฉพาะรายที่มีแขนยืนผ่านปากมดลูกออกมา
ทารกมีโอกาสขาดออกซิเจนและเสียชีวิตได้มาก เนื่องจากไหล่จะลงมาอัดแน่นในช่องเชิงกราน ทําให้เกิดการคลอดติดขัด มดลูกจึงหดรัดตัวมาก
มีอาการเจ็บปวดมาก เนื่องจากไหล่จะลงมาอัดแน่นในช่องเชิงกราน ทําให้เกิดการคลอดติดขัด มดลูกจึงหดรัดตัวมาก
ผู้คลอดมีความวิตกกังวล หวาดกลัวต่ออันตรายจากการคลอด
เกิดมดลูกแตก เนื่องจากไหล่จะลงมาอัดแน่นในช่องเชิงกราน ทําให้เกิดการคลอดติดขัด มดลูกจึงหดรัดตัวมาก
การช่วยคลอด
ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องในกรณีต่อไปนี
ถุงน้ำแตกแล้ว
สายสะดือพลัดต่ำ
ไหล่อัดแน่นในช่องเชิงกราน
หมุนกลับทารกไม่สําเร็จหรือมีข้อห้าม
กรณีครรภ์แฝดที่แฝดน้องอยู่ในท่าขวาง ภายหลังจากแฝดพี่คลอดแล้ว ให้หมุกลับทารกภายในเพื่อให้ส่วนนําเป็นก้น แล้วช่วยทําคลอดท่าก้นทางช่องคลอด
กรณีไม่มีข้อห้ามในการคลอดทางช่องคลอด เมื่อเริ่มเจ็บครรภ์ ให้ทำการหมุนกลับทารกทางหน้าท้องเพื่อให้ ศีรษะเป็นส่วนนํา แล้วเจาะถุงน้ำคร่ำและให้ยาเร่งคลอด
กรณีทารกตายและตัวเล็กมาก อาจให้คลอดทางช่องคลอด ทารกอาจคลอดออกมาในลักษณะหัวไหล่ดันอยู่ใต้กระดูกหัวเหน่า ศีรษะอยู่ด้านบน โดยก้น ลําตัว และอกจะคลอดออกมาก่อน แล้วไหล่และศีรษะจะคลอดตามออกมา หรือคลอดออกมาในลักษณะทารกหักพับกลางลํา ตัว ศีรษะชิดหน้าอกเอาลําตัวคลอดออกมาก่อน
การพยาบาล
การประเมินสภาพ
การตรวจครรภ์พบว่ารูปร่างมดลูกอยู่ในแนวขวางหรือเฉียงกับลําตัว ระดับยอดมดลูกอยู่ต่ำกว่าปกติ คลําได้ศีรษะหรือก้นทางด้านข้างของหน้าท้อง ตําแหน่งของเสียงหัวใจทารกอยู่ต่ำกว่าระดับสะดือ
การตรวจภายในระยะแรก มักคลําส่วนนําไม่ได้หรืออยู่สูงมาก ระยะหลังเมื่อส่วนนําเคลื่อนต่ำลงมาแล้ว มักคลําพบลักษณะแข็งและนุ่ม ไม่สม่ำเสมอ
การซักประวัติการมีถุงนาแตกก่อนกําหนด ให้สงสัยว่าทารกอาจอยู่ใ่นท่าขวาง
การตรวจ Ultrasound หรือ X-ray กรณีที่ตรวจด้วยวิธีอีื่นแล้วไม่ได้ผลชัดเจนหรือต้องการประเมินขนาดของช่องเชิงกราน ทารกในครรภ์ ความผิดปกติของทารก เพื่อเป็นแนวทางการช่วยคลอด
กิจกรรมการพยาบาล
หากพบผู้คลอดที่สงสัยว่าทารกอยู่ในท่าขวางและ ถุงน้ำยังไม่แตกให้รีบรายงานแพทย์ให้มีการวินิจ ฉัยที่ชัดเจน
ดูแลให้ผู้คลอดนอนพักบนเตียง ลดการกระตุ้นต่างๆ ที่จะส่งเสริมให้ถุงน้ำแตก กรณีถุงน้ำแตกแล้ว ให้ฟังเสียงหัวใจทารกอย่างใกล้ชิด โดยระยะ 30 นาทีแรกฟังทุก 5-10 นาทีต่อมาทุก 15-30 นาที พร้อมทั้งสังเกตการดิ้นของทารก หากพบทารกดิ้นมากกว่าปกติ หรือเสียงหัวใจผิดปกติ ใหัรายงานแพทย์เพื่อพิจารณาให้การช่วยเหลือ ให้ผู้คลอดนอนพักบนเตียง ให้สารน้ำทางหลอดเหลือดดําไว้ และเตรียมความพร้อมเพื่อการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องฉุกเฉิน ในกรณีที่ถุงน้ำแตกแล้ว หรือมีสายสะดือพลัดต่ำ
กรณีทารกท่าขวางที่แพทย์พิจารณาให้หมุนกลับ ทารกทางหน้าท้อง ให้ดูแลเช่นเดียวกับการหมุนกลับทารกท่าก้น
กรณีต้องช่วยคลอดทางช่องคลอด ให้รายงานกุมารแพทย์ วิสัญญีแพทย์ และให้การพยาบาลเช่นเดียวกับการคลอดทารก ท่าก้นทางช่องคลอด
ความผิดปกติของขนาดและรูปรา่งของทารก
ทารกตัวโต Macrosomia
ทารกทีนาหนักตั้งแต่ 4,000 กรัมขึ้นไป ทําให้คลอดยากเพราะศีรษะโต บางรายแม้จะคลอดศีรษะได้แต่อาจติดไหล่
ทารกหัวบาตร Hydrocephalus
มีการอุดตันของการไหลเวียนและการดูดซึมของ น้ำไขสันหลัง ส่งผลให้เกิดการคั่งในสมองมากเกินไป ศีรษะจึงมีขนาดใหญ่มากกว่าปกติ ทําให้มีการผิดสัดส่วนกับช่องเชิงกราน การเคลื่อนออกไม่สะดวก และอาจเกิดมดลูกแตกได้
ทารกแฝดติดกัน Conjoined twins
มักทําให้ทารกมีขนาดใหญ่มากกว่าปกติ ส่งผลให้เกิดการคลอดยาก
ทารกท้องโตผิดปกติอาจพบในทารกท้องมารนา ตับและไตโต ทารกบวมนาส่งผลใหเ้กิดการคลอดยาก
ผลกระทบ
รายที่ประเมินได้ล่วงหน้าหรือรายที่ไม่สามารถคลอดทางช่องคลอดได้มักพิจารณาผ่าตัดคลอดทาง หน้าท้อง
ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอดในรายที่สามารถ คลอดทางช่องคลอดได้
การคลอดไหล่ยาก
สาเหตุ
ทารกมีเนืองอกหรอืพิการบรเิวณต้นคอ ไหล่ และทรวงอก
ทารกตัวโตมาก
ผู้คลอดเป็นเบาหวาน หรือมีประวัติเป็นโรคเบาหวานในการตั้งครรภ์ก่อน
ผู้คลอดอ้วน โดยเฉพาะรายที่น้ำหนักมากกว่า 90 กิโลกรัม หรือนาหนักเพิ่มมากกว่า 15 กิโลกรัมตลอดการตั้งครรภ์
คาดคะเนน้ำหนักทารกในครรภ์มากกว่า 4,000 กรัม
การตั้งครรภ์เกินกําหนด
การตังครรภ์เกินกําหนด
ผลกระทบ
ผู้คลอดช่องทางคลอดฉีกขาดหรือชอกชา ได้แก่ บรเิวณปากช่องคลอด ฝีเย็บ ผนังช่องคลอด กระเพาะปสสาวะ ท่อปสสาวะ ทวารหนัก ผู้คลอดตกเลือดหลังคลอด จากช่องทางคลอดฉีกขาดหรอืมดลูกหดรดัตัวไม่ดี
สายสะดือถูกกดทับ ตรงตําแหน่งระหว่างลําตัวทารกกับกระดูกช่องเชิงกรานส่งผลให้ทารกขาดออกซิเจนหรือเสียชีวิต หากช่วยเหลือช้า
ผู้คลอดได้รับอันตราย ได้แก่ มดลูกแตก การติดเชื้อหลังคลอด กระเพาะปัสสาวะไม่ทํางานจากระยะการคลอดยาวนาน หรือช่วยคลอดด้วยวิธิีต่างๆ
ทารกขาดออกซิเจนขณะคลอด จากการคลอดไหล่ยาก
ทารกเสียชีวิต จากภาวะ chromic brain injury
ทารกบาดเจ็บจากการช่วยคลอด เช่น เส้นประสาทไขสันหลังระดับคอบาดเจ็บ กระดูกต้นแขน กระดูกไหปลาร้า หรือกระดูกต้นคอหักหรือเคลื่อน กล้ามเนื้อคอฉีดขาด เป็นต้น
การพยาบาล
การประเมินสภาพ
การซักประวัติ มักพบวา่ ผู้คลอดเป็นโรคเบาหวาน เคยคลอดบุตรตัวโตก่อน หรือระยะทีสองของการคลอดยาวนาน
การตรวจร่างกาย มักพบวา่ ผู้คลอดอ้วน น้ำหนักเพิ่มมากกว่า 15 กิโลกรัม ตลอดการตั้งครรภ์
การตรวจครรภ์ มักพบว่าขนาดหน้าท้องใหญ่กว่าปกติ คาดคะเนน้ำหนักทารกมากกวา่ 4,000 กรัม
การประเมินภายหลังศีรษะทารกคลอดแล้ว มักพบว่า ศีรษะมีขนาดใหญ่ คางแนบสนิทอยูก่ับปากช่องคลอด เมื่อดึงศีรษะทารกลงด้านล่างเพื่อทําคลอดไหล่หน้า มักพบวา่ไม่มีการเคลื่อนลง และไม่มีการหมุนภายในของไหล่
กิจกรรมการพยาบาล
กรณีที่ประเมินสภาพแล้วพบว่ามีความเสียง ให้รายงานแพทย์ทราบ เพื่อพิจารณาช่วยคลอดด้วยวิธิีการที่เหมาะสม
กรณีที่มีการคลอดไหล่ยากภายหลังจากศีรษะคลอดออกมาแล้ว ให้รีบรายงานแพทย์ กุมารแพทย์ เตรียีมทีมบุคลากรการพยาบาล และอุปกรณ์การฟื้นคืนชีพทารกให้พรอ้ม
กรณีที่ทําคลอดไหล่หน้าตามวิธีปกติไม่สําเร็จ ให้เปลี่ยนมาทําคลอดไหล่หลังก่อน
รีบขอความช่วยเหลือจากทีมบุคลากรการพยาบาลที่อยู่ใกล้ทีสุด
รายที่ทารกมีสายสะดือพันคอ ห้ามตัดสายสะดือ เนื่องจากทารกอาจขาดออกซิเจนหากการช่วยคลอดล่าช้า
รายที่ต้องรอแพทย์ ให้ส่วนปัสสาวะที่ค้างทิ้ง ช่วยเหลือเบื่อต้นก่อนด้วยวิธิีของ McRoberts วิธิีนี้ช่วยทําให้กระดูกสันหลังและกระเบนเหน็บเหยียด ตรงขึ้น
รายทีใช้วิของ McRoberts ไม่ได้ผล ให้ใช้วธิกีารกดเหนือหัวเหน่า ร่วมด้วย วิธีนี้ช่วยทําให้ไหล่หน้าลอดผ่านใต้กระดูกหัวเหน่าออกมา
รายที่ช่วยเหลือด้วยวิธีข้างต้นแล้วไม่สําเร็จ ให้ช่วยด้วยวิธีการหมุนไหล่ทารกแบบหมุนไขควง แพทย์มักเป็นผู้ลงมือทําเนื่องจากเป็นวิธียาก ต้องปฏิบัติดังนี้ ให้ยาสลบเพื่อให้กล้ามเนื้อมดลูก ช่องคลอด และฝีเย็บคลายตัว ตัดฝีเย็บให้กว้างมากขึ้น ให้ออกซิเจนแก่ผู้คลอด สวนปัสสาวะทิ้ง ดูดสารคัดหลั่งในปากและจมูก หลีกเลี่ยงการกระตุ้นการหายใจ เพื่อป้องกันการสําลักนาคร่ำ ลงมือทํา โดยใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางเข้าไปในช่องคลอดทางด้านไหล่หลังจนถึงรักแร้ทารก แล้วออกแรงดัน
ใช้วิธีการช่วยคลอดไหล่หลัง (delivery of posterior arm) หากใช้วิธีการข้างต้นไม่สําเร็จ โดยสอดมือเข้าไปล้วงปลายแขนหลัง ดันที่ข้อพับของข้อศอก ให้แขนงอแล้วจึงจับมือ ทารกดึงให้ผ่านหน้าอกออกมา พร้อมหมุนไหล่หน้าไปในแนวเฉียง จะทําให้คลอดไหล่หน้าออกมาได้ มักพบกระดูกต้นแขนหักได้มาก
ใช้วิธี Zavanelli maneuver หากใช้วิธิการทั้งหมดไม่ได้ผล คือ หมุนและดันศีรษะทารกย้อนกลับเข้าไปในอุ้งเชิง กรานให้อยู่ในท่าเดิมก่อนคลอด แล้วนาไปผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง อาจพิจารณาให้ยาคลายการหดรัดตัวของมดลูก มีภาวะแทรกซ้อนอย่างรุนแรง เช่น การบาดเจ็บของเส้นประสาทหรือสมองของทารก ผู้คลอดมีการติดเชื้ออย่างรุนแรง ช่องทางคลอดฉีกขาด หรือมดลูกแตก
การดูแลทารกแรกคลอดต้องประเมินอาการผิดปกติ โดยเฉพาะอาการอัมพาตของแขน กระดูกไหปลาร้าหัก การฉีกขาดของกล้ามเนื้อคอ และตรวจร่างกายอย่างละเอียด ให้ช่วยชีวิตตามสภาพอาการของทารก
ตรวจสอบการฉีกขาดของช่องทางคลอดออ่น เย็บซ่อมแซมแผลฝีเย็บอย่างถูกวธิี หากฉีกขาดมากใหรายงานแพทย์
ประเมินปริมาณเลือดที่ออกมาทางช่องคลอด และอาการแสดงของการตกเลือด
ให้การดูแลด้านจิตใจของผู้คลอด โดยการอธิบายแผนการรักษา การพยาบาลที่ได้รับ รายที่ทารกมีอาการดีแล้ว นําทารกมาให้โอบกอด สัมผัส และดูดนม เพื่อส่งเสริมสัมพันธภาพ
การพยาบาล
กิจกรรมการพยาบาล
ประเมินและการหดรัดตัวของมดลูก ทุก 30 นาที -1 ชั่วโมง เนื่องจากมดลูกมักหดรัดตัวไม่ดี โดยกระตุ้นให้ปัสสาวะทุก 2-4 ชั่วโมง จัดให้นอนตะแคง 8
ติดตามความก้าวหน้าของการคลอดด้วย WHO partograph โดยบันทึกข้อมูลอย่างถูกต้อง จะช่วยให้ทราบแนวโน้มความก้าวหน้าของการคลอดหรือความผิดปกติของความก้าวหน้าการคลอด
ตรวจภายในเป็นระยะๆ ถ้าถุงน้ำทูนหัวยังไม่แตกควรตรวจด้วยความระมัดระวังเพื่อไม่ให้ถุงน้ำทูนหัวแตก
รายที่ถุงน้ำคร่ำแตกให้รีบฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์และตรวจ ภายในทันที เพื่อประเมินสายสะดือพลัดตาการเปิดขยายของปากมดลูก ระดับส่วนนํา ชนิดของส่วนนํา และลักษณะของน้ำคร่ำ การมีขี้เทาปนในน้ำคร่ำ
ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจความเข้มข้นของเลือดและหมู่เลือดตามแผนการรักษา และเตรียมความพร้อมเพื่อการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องฉุกเฉิน ในกรณีที่ถุงน้ำแตกแล้ว หรือมีสายสะดือพลัดตา
ประเมินและบันทึกเสียงหัวใจทารกในครรภ์เป็นระยะๆ ระยะปากมดลูกเป็ดเร็วฟังทุก 30 นาที -1 ชั่วโมง ระยะที่ 2 ของการคลอด ฟังทุกครั้งที่มดลูกคลายตัว
จัดเตรียมอุปกรณ์เพื่อการใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด และอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพทารกไว้ให้พร้อม
ดูแลให้ผู้คลอดนอนพักบนเตียง ลดการกระตุ้นต่างๆ ทีจะส่งเสริมให้ถุงน้ำแตกส่วนรายที่ถุงน้ำแตกแล้ว ให้นอนพักบนเตียงในท่านอนตะแคง เพื่อป้องกันภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดําเนินการคลอด แผนการดูแลรักษา เพื่อให้ผู้คลอดเข้าใจคลายความวิตกกังวล รู้สึกปลอดภัย
ให้ผู้คลอดงดน้ำและอาหารทางปากทุกชนิด และดูแลให้ได้รับสารนาทางหลอดเลือดดํา เพื่อป้องกันการขาดนา
การประเมินสภาพ
การตรวจครรภ์ มักพบวา่ คลําพบศีรษะขนาดใหญ่ในรายทีทารกหวับาตรข นาดหน้าท้องใหญ่กวา่ปกติ คาดคะเนนาหนักทารกมากกวา่ 4,000 กรมั และมักพบทารกอยูใ่นท่าผิดปกติ
การตรวจร่างกาย มักพบว่าผู้คลอดอ้วน หรือน้ำหนักเพิ่มมากกว่า 15 กิโลกรัม ตลอดการตังครรภ์ในรายทารกตัวใหญ่
การตรวจภายใน มักคลําส่วนไม่ได้ หรืออยู่ส่งมากหรือส่วนนําผิดปกติ
การซักประวัตั มักพบว่า ผู้คลอดเป็นโรคเบาหวาน ซึ่งส่งผลกระทบให้ทารกตัวโตกว่าปกติ ตังครรภ์เกินกว่ากําหนด เนื่องจากทารกมักอยู่ในท่าผิดปกติ
การตรวจ ultrasound หรือ X-ray มักพบความผิดปกติได้อย่างชัดเจน