Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ลิปิด (Lipid) - Coggle Diagram
ลิปิด (Lipid)
คุณสมบัติ(Lipid)
เป็นโมเลกุลชีวภาพที่ไม่ละลายน้ำ
แต่
ละลาย
ได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์ที่
ไม่มีขั้ว
คลอโรฟอร์ม
เบนซีน
อีเธอร์
เป็นสารที่ใช้ในการสะสมพลังงานยในร่างกาย
และเป็นแหล่งพลังงาน
เป็นองค์ประกอบของวิตามินและฮอร์โมน
ละลายวิตามิน E
เป็นนวมป้องกันอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย
เป็นส่วนประกอบของผนังเซลล์แบคทีเรีย
และพืชชั้นสูง
เป็นโครงสร้างของเยื่อเซลล์
ขนส่งไขมันในเลือดโดยอยู่รวมกับโปรตีน
(Lipoprotein)
สิ่งที่จัดเป็นสาร (Lipid)
วิตามินที่ละลายในไขมัน (วิตามิน A E)
คลอเรสเตอรอล
ไขมัน น้ำมัน น้ำมันพืช น้ำมันมะพร้าว
ประเภทแบ่งตามโครงสร้าง
ลิปิดเชิงเดี่ยว (Simple lipid)
ประกอบด้วยกรดไขมัน
และแอลกอฮอล์(Esther)
น้ำมัน (oil) เป็นของเหลวที่อุณหภูมิห้อง
ไข (wax) ประกอบไปด้วยไขมัน(fatty acid)
โมเลกุลใหญ่กับ แอลกอฮอล์
ไม่ละลายน้ำ
พบตามผิวหนัง,ใบไม้,ผลไม้บางชนิด
ไขมัน (fat) สถานะเป็นของแข็งที่อุณหภูมิห้อง
ลิปิดเชิงซ้อน//ลิปิดเชิงประกอบ
(compound lipid)
เป็นลิปิดที่มีสารอื่นเป็นองค์ประกอบ
ลิโพโปรตีน(Lipoprotein)
ฟอสโฟลิปิด (Phospholipid )
ไกลโคลิปิด (Glycolipid)
ลิปิดเบ็ตเตล็ด (miscellaneous lipid)
มีโครงสร้างแตกต่างจากลิปิดทั่วไป
มีสมบัติคล้ายลิปิด
ละลายได้ในตัวทำละลายอินทรีย์
จัดไว้ในกลุ่มลิปิด
สเตียรอยด์
เทอร์พีน
ลิปิดอนุพันธ์ (derived lipid)
ผลิตภัณฑ์จากการย่อยสลาย
ลิปิดเชิงเดี่ยวหรือลิปิดเชิงประกอบ
เป็นสารประกอบอินทรีย์
กรดไขมัน (fatty acid)
ได้จากการนำไตรกลีเซอไรด์มาไฮโดรซ์
เป็นโซ่ตรงและมีจำนวน C เป็นเลขคู่ 12-24 atom
เกิดขึ้นตามธรรมชาติ
กรดไขมันอิ่มตัว (Saturated fatty acid)
มีจำนวน C เป็นเลขคู่
มีสมบัติแข็งตัวง่าย จุดหลอมเหลวสูง ไม่เหม็นหืน
ไม่ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศและความร้อน
รับประทานมาก จะทำให้ไขมันอุดตันในเส้นเลือด
ไขมันจากสัตว์(fat)
มีกรดไขมันอิ่มตัว>กรดไขมันไม่อิ่มตัว
กรดไขมันไม่อิ่มตัว (Unsaturated fatty acid)
มีพันธะคู่อย่างน้อย 1 พันธะ
พันธะ C - C ต่อกันด้วยพันธะเดี่ยว
พันธะคู่อย่างน้อย 1 พันธะ
พบมากที่สุด
กรดไลโนเลอิก (Linoleic Acid)
กรดโอเลอิก (oleic acid)
แบ่งได้ 2 กลุ่ม
Monounsaturated fatty acid (monoenoic acid)
Polyunsaturated fatty acid (polyenoic acid)
มีสมบัติแข็งตัวยาก จุดหลอมเหลวต่ำ เหม็นหืนง่าย
ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศและความร้อน
ความจำเป็นต่อร่างกาย
กรดไขมันจำเป็น(essential fatty acid)
ร่างกายสร้างไม่ได้
กรดลิโนเลอิก
สารตั้งต้นของกรดอะราชิโดนิก
เกล็ดเลือด
รดลิโนเลนิก
สารตั้งต้นของกรดไขมันชนิดโอเมก้า
ไม่ใช่กรดไขมันจำเป็น(nonessential fatty acid)
ร่างกายสร้างขึ้นเองได้
กรดสเตียริก(Stearic acid)
พบมากในไขมัน จากสัตว์
กรดโอเลลิก(Oleic acid)
กรดปาลมิติก(palmitic acid)
พบมากในน้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว
สมบัติทางกายภาพ
Melting point
กรดไขมันไม่อิ่มตัวแบบ cis มีพันธะคู่มาก
จุดหลอมเหลวยิ่งต่ำ
ที่อุณหภูมิห้อง C 12-14 ตัว เป็นของแข็ง
Solubility
ละลายน้ำได้น้อย
ทำปฏิกิริยากับเบส
saponification
ได้เกลือของกรดไขมันเป็นแอมฟิพาติก
อยู่ในน้ำเป็นไมเซลล์
ปฏิกิริยา
(ทำสบู่)saponification
การเหม็นหืน
H2O+ ไขมัน
O2+ พันธะคู่(oxidation)
เกิดเป็นแอลดีไฮด์
น้ำมันพืชที่ขายในท้องตลาดบางชนิด เติมสารกันหืน BHT
วิตามิน C,E
Triglyceride
อนุภาคของไขมันที่ลอยอยู่ในเลือด
เป็นสารตั้งต้นที่นำไปสร้างเป็นส่วนของเยื่อหุ้มเซลล์
เป็นสารที่สำคัญของเซลล์ไขมันในร่างกาย
ทำให้ร่างกายมีความอบอุ่น
ช่วยลดแรงกระแทกกรณีร่างกายได้รับอุบัติเหตุ