Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3 การพัฒนาองค์กรและเครื่องมือในการพัฒนาองค์กร (นายธนภัทร คบหมู่…
บทที่ 3 การพัฒนาองค์กรและเครื่องมือในการพัฒนาองค์กร
(นายธนภัทร คบหมู่ รหัสนักศึกษา 603101031)
องค์การ คือการรวมตัวของคนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป เพื่อมาร่วมมือ (หรือประสานงาน) ทํางานบางอย่างใหญ่สําเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งใจไว้ วัฒนธรรมองค์การ คือ ค่านิยม (Value) และความเชื่อ (Believe) ของสมาชิกในองค์การซึ่งส่งผลให้เกิดพฤติกรรม (behavior) แนวทางปฏิบัติร่วมกันอย่างเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ และถ่ายทอดต่อให้กับสมาชิกใหม่ขององค์การ
การพัฒนาองค์กร หมายถึงความพยายามอย่างมีแผนและต่อเนื่อง
เพื่อก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั่วทั้งระบบโดยมุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลง
วัฒนธรรมขององค์กรเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลขององค์การ
ทั้งนี้ต้องได้รับความเห็นชอบและสนับสนุนจากผู้บริหารระดับสูง
และต้องใช้เครื่องมือและเทคนิคทางด้านพฤติกรรมศาสตร์ประกอบ
กระบวนการวิจัยเชิงแก้ปัญหาเป็นแม่แบบ
หลักการพัฒนาองค์กร (Organization Development Principle)
3.1 กําหนดเป้าหมาย (Goal Sating) เพื่อกําหนดนโยบายร่วมกัน
3.2 มีความเข้าใจในสถานการณ์ (Understand Relations) ต้องมีความเข้าใจร่วมกันเพราะ
3.3 การปรับปรุงสัมพันธภาพ (Improving Relations) ทุกคนต้องพยายามปรับตัวเข้าหากันและตั้งใจทํางานมากขึ้น
3.4 ให้ทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมในการดําเนินการการแก้ปัญหา การตัดสินใจ การให้ความสนับสนุนและความร่วมมือ
3.5 การเชื่อมโยง (Linking) แนวยุทธศาสตร์การพัฒนาองค์การ
วัตถุประสงค์ในการพัฒนาองค์การ
4.1 เพื่อสร้างเสริมความมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลขององค์การ
4.2 เพื่อให้องค์การสามารถปรับตัวได้อย่างรวดเร็วและอยู่รอด เมื่อต้องประสบกับปัญหาและการเปลี่ยนแปลง
4.3 เพื่อพัฒนากระบวนการทํางานอย่างมีแผน และส่งเสริมการมีส่วนร่วมในวัตถุประสงค์ขององค์การร่วมกัน
4.4 ปรับปรุง เปลี่ยนแปลง แก้ไข วัฒนธรรมที่ล้ำสมัย ไร้สาระ ขัดต่อความเจริญ
เป้าหมายหลัก
เกิดการพัฒนาคนและพัฒนางาน
สร้างความเข้าใจที่ดี
สร้างความสัมพันธ์ที่ดี
ขั้นตอนของการพัฒนาองค์การ
5.1 การรวบรวมข้อมูล(Data Gathering) การรวบรวมสภาพปัญหาในองค์การ
5.2 การตรวจวินิจฉัยปัญหา(Diagnosis) เพื่อให้รู้ว่าวัฒนธรรมที่เป็นอยู่สอดคล้องกับความต้องการหรือไม่
5.3 การกําหนดยุทธ์วิธี (tactic or Intervention) การกําหนดสิ่งสอดแทรกหรือการเลือกวิธีการที่จะนํามาใช้ในการพัฒนาองค์กร
5.4 การประเมินผล (Evaluation) เป็นขั้นตอนสําคัญอีกขั้นตอนหนึ่งในการพัฒนาองค์การที่ช่วยในการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการพัฒนาองค์การว่าสอดคล้องกับเป้าหมายหรือไม่
เครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนาองค์กร (Organization Development Tools)
6.1 การบริหารที่ยึดวัตถุประสงค์เป็นตัวกําหนด (MBO : Management by objective)
หมายถึงการวางแผนเพื่อจัดองค์การที่หัวหน้าและลูกน้องมีบทบาทร่วมกันในการกําหนดเป้าหมายและขอบเขตของงาน เพื่อให้บรรลุผลสําเร็จตามต้องการ
กําหนดวัตถุประสงค์ (Setting of objectives) ต้องชัดเจน ระบุการปฏิบัติงาน ระยะเวลาเกณฑ์ต่างๆ ผู้ปฏิบัติมองเห็นทิศทาง ที่จะดําเนินการอย่างเด่นชัด
ปรับโครงสร้างขององค์การ (Revision of organization structure) มีการกําหนดลักษณะงาน (Job description) ให้เอื้อในการปฏิบัติงานให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
กําหนดจุดตรวจสอบ (Estabishing check points) โดยดูตามมาตรฐาน มาตรฐานต้องเหมาะสมเป็นไปได้เชิงปริมาณ ชัดเจน
การประเมินการปฏิบัติงาน(Appraisal of performance) ประเมินตามเกณฑ์มาตรฐาน/ผลที่คาดหวัง
6.2 ระบบควบคุมคุณภาพ/กลุ่มคุณภาพ (Quality control circle : QCC,QC)
หมายถึงการดําเนินการโดยคนกลุ่มน้อย
ดําเนินกิจกรรมเพิ่มพูนคุณภาพโดยตนเองอย่างอิสระ
การวางแผน (Plan : P) ค้นหาปัญหา (โอกาสพัฒนา)
การปฏิบัติ(DO:D) นําวิธีแก้ปัญหาที่เลือกไปปฏิบัติ
การตรวจสอบ (Check : C) เปรียบเทียบก่อนและหลังว่าแตกต่างกันอย่างไร พร้อมหาสาเหตุแก้ไข
การแก้ไขปรับปรุง (Act:A) หากเป็นที่พอใจและยอมรับทุกฝ่าย
นําไปกําหนดมาตรฐานและเผยแพร่
6.3 การจัดการคุณภาพโดยรวม
(Total quality management : TQM)
หมายถึงการจัดระบบและวินัยในการทํางาน เพื่อป้องกันความผิดพลาดเสียหาย และมุ่งสร้างคุณค่า (value)
การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (Continuous Improvement) Kaizen โดยใช้ PDCA เป็นวิธีชีวิต การเดินทาง ไม่ใช่จุดหมายปลายทาง
การมอบหมายงานแก่พนักงาน (Employee Empowerment) ขยายงานสู่พนักงานระดับล่าง เพื่อเพิ่มระดับความรับผิดชอบ เป็นการผลักดันให้เกิดการติดสินใจ
การกําหนดมาตรฐานเทียบเคียง (Benchmarking)
การเลือกมาตรฐานการปฏิบัติงานอาจเปรียบเทียบกับหน่วยงาน
ที่ได้รับการยอมรับ และนําส่วนที่ดีมาใช้เพื่อให้เป็นสิ่งที่ดีที่สุด
การจัดส่งสินค้าแบบทันเวลาพอดี (Just in time : JIT) ทําให้ลดสินค้าคงเหลือ เช้น การให้ยาแบบ Day dose
Taguchi technique การปรับปรุงผลิตภัณฑ์ตั้งแต่
ช่วงที่มีการออกแบบ เพื่อให้ได้คุณภาพที่คงที่
6.ความรู้ในการใช้เครื่องมือ (Knowledge of TQM tools)
6.4 การบริหารแบบซิกซิกม่า(Six sigma)
หมายถึงข้อผิดพลาดสิ่งใดก็ตามที่ไม่เป็นไปตามเป้าหมายของขบวนการผลิตและบริการ ซึ่งมุ่งเน้นให้เกิดความพึงพอใจของลูกค้า
Measurement เป็นการขั้นตอนการวัด วัดว่าองค์การอยู่ที่ใด black belt จะกระทําเพื่อวัดจุดวิกฤตต่อคุณภาพ (Critical to Quality : CTQ) หรือ
การวัดสิ่งที่มีผลกระทบต่อลักษณะคุณภาพหรือผลการปฏิบัติงานมากที่สุด
Analyze เป็นการวิเคราะห์ว่าปัญหาต่างๆ เริ่มมาจากที่ใด เพื่อหาทางแก้ไขโดยการเปรียบเทียบ ศักยภาพขององค์การและคู่แข่ง
Improvement การแก้ไขกระบวนการในขั้นนี้ black belt
จะเป็นผู้ระบุลักษณะของผลิตภัณฑ์ที่ต้องปรับปรุง เพื่อให้
บรรลุผลในการปฏิบัติงานและบรรลุวัตถุประสงค์ทางด้านการเงิน
Control การควบคุมในขั้นนี้ถูกกําหนดขึ้นมาเพื่อช่วยให้ black belt กําหนดมาตรการต่างๆ เพื่อเป็นตัวควบคุมตัวแปรที่สําคัญ
6.5 ระบบการบริหารแบบลีน(Lean Management System)
หมายถึงปรัชญาในการผลิตที่ถือว่าความสูญเปล่า (Wastes) เป็นตัวการที่ทําให้เวลาที่ใช้ในการผลิตยาวนานขึ้น
กิจกรรมที่เพิ่มคุณค่า (Value-Added Activities หรือ VA)
คือกิจกรรมใดๆก็ตามที่ทําให้เกิดการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของวัตถุดิบ
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า
กิจกรรมที่ไม่เพิ่มคุณค่า (Non-Value Added Activities หรือ NVA)
คือกิจกรรมใดๆที่ใช้ทรัพยากร เช้น เครื่องจักร เวลา พนักงานแต่ไม่ได้มีส่วนใน
การสร้างความพึงพอใจให้ลูกค้าซึ่งบางครั้งจะเรียกกิจกรรมเหล่านี้ว่า “ความสูญเปล่า”
การผลิตแบบลีน (Lean) ให้ผลิตเฉพาะสิ่งที่จําเป็นในปริมาณที่จําเป็น และในเวลาที่จําเป็น
6.7 องค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning organization : LO)
หมายถึง องค์กรที่มีทักษะ มีความสามารถ ในการแสวงหา การสร้างสรรค์
การถ่ายทอดความรู้ และทําความเข้าใจกับความรู้ใหม่ได้อย่างลึกซึ้ง
(Insight) จนสามารถนําความรู้มาปรับปรุงพฤติกรรมของคนในองค์กร
จนนําไปสู่การสร้างผลผลิตได้อย่างมากมาย
Personal Mastery ความเป็นเซียนส่วนบุคคล ความเชี่ยวชาญระดับพิเศษของบุคคล
Mental Modelการยึดติดในใจ อคติ ความฝูงใจ
โลกทัศน์หรือความคิดความเข้าใจที่คนมีต่อโลก
Share vision ฝันเดียวกัน สมาชิกในองค์การมีการกําหนดเป้าหมาย (Goals) ค่านิยม (Value)การมีวิสัยทัศน์ (vision) พันธกิจ (Mission)
ร่วมกัน เพื่อนําไปสู่เป้าหมายหรืออนาคตขององค์กรร่วมกัน
Team learning การเรียนรู้เป็นทีม กระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของสมาชิก
System thinking ระบบการคิดของคนในองค์กร การคิดอย่างเป็นระบบ
สิ่งต่างๆ มีการเชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบ และบูรณากรอย่างเป็นองค์รวม
6.6 การบริหารจัดการความรู้ (Knowledge Management : KM) หมายถึงการบริหารจัดการเพื่อให้คนที่ต้องการใช้ความรู้ ได้รับความรู้ที่ต้องการในเวลาที่ต้องการ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ต้องการ
Tacit Knowledge ทักษะจากประสบการณ์ไม่สามารถบรรยายเป็นถ้อยคํา
หรือสูตรซ่อนเร้น ฝังลึกขึ้นกับความเชื่อทักษะในการกลั่นกรองความรู้พัฒนาและแบ่งปันกันได้เกิดความได้เปรียบในการแขงขัน
Explicit Knowledge บรรยาย/ถ่ายทอดเป็นทฤษฎี การแก้ไขปัญหา คู่มือฐาน ข้อมูลทุกคนสามารถเข้าถึงได้
6.8 การบริหารการเปลี่ยนแปลง(Change management) หมายถึงการจัดการกับเหตุการณ์ สถานการณืหรือลักษณะที่ต่างไปจากเดิมให้ดีขึ้นเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น
การวางแผนการเปลี่ยนแปลง (Planning for Change)
การนําแผนการเปลี่ยนแปลงไปสู่การปฏิบัติ (Implementing Change) ประกอบด้วยขั้นตอนและ
2.1 การกําหนดกลยุทธ์ในการนําแผนการเปลี่ยนแปลงไปสูการปฏิบัติ
2.2 การสื่อสารความเข้าใจถึงแผนการเปลี่ยนแปลง
2.3 การจัดแบ่งงาน
2.4 การจัดกําลังคน
2.5 การจัดระเบียบวิธีการดําเนินงาน
2.6 การพัฒนาบุคคล
2.7 การทําให้การเปลี่ยนแปลงกลายเป็นแบบแผนวัฒนธรรมขององค์การ
2.8 การจัดสรรงบประมาณและทรัพยากรในการบริหารการเปลี่ยนแปลงนั้น
การติดตามประเมินผลและรักษาผลการเปลี่ยนแปลง (Evaluating and Maintaining Change)
6.9 การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA) หมายถึงกระบวนการพัฒนาองค์กรภาคราชการ โดยนํา “เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ”
ที่ได้รับจากสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติและสํานักงาน ก.พ.ร. เป็นเครื่องมือในการประเมินผลการปฏิบัติงานภาครัฐที่เป็นมาตรฐานสากล
บริหารจัดการโดยยึดการมีส่วนร่วมและบริหารจัดการด้วยข้อมูลจริง
การนําองค์กรอย่างมีวิสัยทัศน์
มีความรับผิดชอบต่อสังคม ให้ความสําคัญกับประชาชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
ปรับปรุงระบบบริหารจัดการให้มีความยืดหยุ่นคล่องตัว
พัฒนาการบริหารคนและการพัฒนาคน มีความคิดริเริ่มและเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
ตัดสินใจโดยอาศัยข้อมูลสารสนเทศ
ทํางานโดยมุ่งผลลัพธ์เป็นสําคัญ (ประโยชน์สุขของประชาชน)
6.10 การบริหารมุ่งผลสัมฤทธิ์( RESULT BASED MANAGEMENT - RBM )
หมายถึง การบริหารโดยมุ่งเน้นผลการปฏิบัติงานหรือผลสัมฤทธิ์เป็นหลักคือ ผลผลิต
(Outputs ) และผลลัพธ์ (Outcomes) ของการทํางาน เพื่อให้ได้ผลสัมฤทธิ์ (Results)
วิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best practice) หมายถึงวิธีการปฏิบัติที่ทําให้องค์กรประสบความสําเร็จ หรือคือการปฏิบัติทีทําให้องค์กรสู่ความเป็นเลิศ
(ผลงาน วัฒนธรรม ทีมงาน)
กระตุ้นเปิดรับความคิด
ดำเนินการตามขั้นตอน การเสนอความมคิดเห็น
3 ประเมินความคิด และให้ข้อมูลย้อนกลับเพื่อการปรับปรุง
นําความคิดไปปฏิบัติ
ทบทวนเพื่อขยายผลความคิด
ยกย่อง ชมเชย และประกาศความสำเร็จ
วัดผล ทบทวน และปรับปรุง
เบ็นช์มาร์คกิ้ง (Benchmarking) หมายถึงกระบวนการแลกเปลี่ยนความรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์และแลกเปลี่ยนวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ
ประเมินตนเอง ดูตัวชี้วัด
เทียบสมรรถนะ เพิ่มค่า ฺBrenchmark
3.ศึกษาวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ
ประยุกต์สู่การปรับปรุง
การวิเคราะห์องค์กรโดยใช้เทคนิค SWOT analysis เป็นเครื่องมือในการประเมินสถานการณ์ ซึ่งช่วยให้ผู้บริหารกําหนดจุดแข็งและจุดอ่อนจากสภาพแวดล้อมภายใน โอกาสและอุปสรรคจากสภาพแวดล้อมภายนอก ตลอดจนผลกระทบต้อการทํางานขององค์กร
7.1 S มาจาก Strengths หมายถึง จุดเด่นหรือจุดแข็ง ซึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยภายใน ความสามารถและสถานการณ์ภายในองค์กรที่เป็นบวก
หรือสิ่งที่องค์กรนํามาใช้เป็นประโยชน์ในการทํางานเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์
7.2 W มาจาก Weaknesses หมายถึงจุดด้อยหรือจุดอ่นซึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยภายใน สถานการณ์ภายในองค์กรที่เป็นลบและด้อยความสามารถซึ่งองค์กรไม่สามารถนํามาใช้เป็นประโยชน์ในการทํางานเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์
7.3 O มาจาก Opportunities หมายถึง โอกาส ซึ่งเกิดจากปัจจัยภายนอก
ปัจจัยและสถานการณ์ภายนอกที่เอื้ออํานวยให้การทํางานขององค์กรบรรลุวัตถุประสงค์
7.4 T มาจาก Threats หมายถึง อุปสรรค ซึ่งเกิดจากปัจจัยภายนอก
ปัจจัยและสถานการณ์ภายนอกที่ขัดขวางการทํางานขององค์กรไม่ให้บรรลุวัตถุประสงค์
การวิเคราะห์ TOWS Matrix
8.1 SO วิเคราะห์พร้อมกันเลย่า เรามีจุดแข็งอะไรและมีโอกาสอะไรที่สนับสนุนจุดแข็งนั้น
8.2 ST วิเคราะห์ว่าเรามีอุปสรรคอะไรบ้าง และเราจะสามารถใช้จุดแข็งแก้ไขอุปสรรคนั้นได้อย่างไร
8.3 WO วิเคราะห์วา มีสภาพแวดล้อมภายนอกอะไรบ้าง
ที่เอื้อโอกาสให้เราแล้ว แต่ถ้าเรายังมีจุดอ่อน
อะไรที่จะทําให้เราฉกฉวยโอกาสนั้นไม่ได้
8.4 WT วิเคราะห์ว่า มีสภาพแวดล้อมภายนอกอะไรบ้างที่เป็นอุปสรรคกับเราและยังกระทบกับจุดอ่อนของเราโดยตรงด้วย
กําหนดแผนกลยุทธ์จากการวิเคราะห์ TOWS Matrix
9.1 กลยุทธ์ WT รีบสลายจุดอ่อนและหลีกเลี่ยงอุปสรรค
9.2 กลยุทธ์ WO เลี่ยงจุดอ่อน นําความสามารถเฉพาะอย่างมาใช้ให้ได้เปรียบในส่วนที่มีโอกาสสูง
9.3 กลยุทธ์ ST เอาจุดแข็งสูงสุดไปข้ามอุปสรรค เช่น ใช้จุดแข็ง ทางเทคโนโลยี การจัดการเพื่อจัดการอุปสรรคที่มีคู่แข่งมาก
9.4 กลยุทธ์ SO เป็นสถานการณ์ที่บริษัทต้องการมากที่สุดโดยใช้จุดแข็งและโอกาสที่ดี สร้างแผนรุกทางเลือกกลยุทธ์
9.5 เลือก WT เมื่อเห็นจุดอ่อนและอุปสรรคสูงกว่าคู่แข่งขันต้องพัฒนาอีกระยะ จึงจะแข่งขันได้ (กลยุทธ์ถอย)
9.6 เลือก WO มีจุดอ่อนสูงแต่โอกาสก็สูงด้วย ต้องคอยหลีกเลี่ยง
บางจุดอ่อนเพื่อโอกาส ควรเลือกแผนตั้งรับ (Defensive)
9.7 เลือก ST มีจุดแข็งสูงแต่เจออุปสรรคแข่งขันสูง หรือผู้บริหารยังขาดความมั่นใจ ควรเลือกแผนทดสอบ โครงการ Pilot test เพื่อดูความเป็นไปได้ของแผนบางตัวที่คาดว่าสร้างตลาดใหม่ได้ (Competitive)
9.8 เลือก SO มีทั้งจุดแข็งและโอกาสสูง เลือกแผนรุก (Aggressive) และลงทุนด้านงบประมาณเต็มที่เพื่อชัย
ชนะในการแข่งขันและยึดตลาดได้ก่อนคู่แข่ง (Competitive)