Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลในระยะที่ 1 ของการคลอด - Coggle Diagram

- - - - กลุ่มที่จะได้รับการคลอดทางช่องคลอด แต่แพ้ยากลุ่ม Penicillin
    - - โรคติดเชื้อต่างๆ เช่น กามโรค วัณโรค
      - โรคหรือความผิดปกติที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น ครรภ์แฝด โรคเลือด โรคเบาหวาน โรคจิตประสาท ความพิการแต่กำเนิด
    - - ประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ โรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคปอด โรคไต โรคหัวใจ โรคตับ เบาหวาน กามโรค โรคเลือด การได้รับอุบัติเหตุ
    - - ชื่อ-สกุล / อายุ / อาชีก / ระดับการศึกาา / สถานภาพสมรส / ศาสนา / ฐานะเศรษฐกิจ
        ถิ่นที่อยู่อาศัย
    - - ประวัติการคลอด
      - ประวัติของทารก
      - ประวัติภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์
      - ปรัวัติการแท้งการขูดมดลูก
      - ประวัติการผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนต่างๆในระยะคลอดและหลังคลอด
    - - ความรู้และเจตคติต่อการคลอด
      - ความกลัวและความวิตกกังวลเกี่ยวกับการคลอดและทารกในครรภ์
      - การวางแผนการตั้งครรภ์และการคลอด
      - ประสบการณ์การตั้งครรภ์และการคลอด
    - - มูก (Show)
      - มีน้ำเดินหรือถุงน้ำแตก (Rupture of membranes)
      - การเจ็บครรภ์ (Labor pain)
    - - เพื่อประเมินการตั้งครรภ์และการคลอดในครั้งนี้ ด้านการเตรียมตัว ความรู้ต่างๆ
- - - - เพื่อประเมินภาวะบวมจากความดันโลหิตสูงร่วมกับการตั้งครรภ์หรือภาวะอ้วน ถ้าอ้วนมากอาจทำให้คลอดยากทั้งยังมีผลต่อถ้าคลอดด้วย
    - - เป็นพฤติกรรมทางกายที่แสดงออกถึงความเจ็บปวดในระยะคลอด ได้แก่ การหายใจเร็วการเกร็งกล้ามเนื้อเหงื่อออกมากกระสับกระส่ายบิดตัวไปมาร้องครวญคราง ทุบตีตนเอง เป็นต้น
    - - อุณหภูมิ ถ้าสูงอาจมีการติดเชื้อในร่างกายหรือขาดน้ำหักสูงเกิน 37.5 องศาเซลเซียส ควรรายงานแพทย์ทราบ
      - อัตราชีพจร ถ้ามากกว่า 90 ครั้งต่อนาที เบา เร็ว แสดงว่ามารดาอาจมีการติดเชื้อขาดน้ำ อ่อนเพลีย เหนื่อยล้าหรือตกเลือดควรตรวจสอบให้แน่ชัดอาจแสดงถึงภาวะช็อก
      - ความดันโลหิต 110-120/70-80 mmHg. ถ้าสูงมากกว่าหรือเท่ากับควรรายงานแพทย์ทราบไม่ควรตรวจทันทีที่มา ควรพักสักครู่ขณะก่อนตรวจ
      - การหายใจ มีอาการหอบหรือไม่ ซึ่งปกติควรอยู่ระหว่าง 16-20 ครั้งต่อนาที
    - - ประเมินดูว่ามีการบวมตามส่วนใดของร่างกายหรือไม่โดยเฉพาะที่ขา แขนหรือใบหน้าถ้ามีอาการบวมอาจเป็นอาการแสดงของโรคไตหัวใจ หรือภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
    - - ผลการตรวจเลือด Hematocrit Hemoglobin VDRI HBs AG และ Anti-HIV
      - ผลการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง Ultras onography ซึ่งสามารถนำมาประกอบในการประมาณอายุครรภ์และทราบความผิดปกติของทารกในครรภ์และผลการตรวจ NST Non stress test EFM เพื่อทราบภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์
    - - น้ำตาลและโปรตีนในปัสสาวะ
  - - - ลักษณะมดลูกโตตามยาวหรือตามขวางเพื่อดูว่าทารกอยู่ในท่าหัว ท่าก้น หรือถ้าขวาง
      - การเคลื่อนไหวของทารก
      - ขนาดของท้อง ถ้าหน้าท้องมีขนาดใหญ่อาจมีการตั้งครรภ์แฝดหรือมีภาวะน้ำคร่ำมาก
      - ลักษณะทั่วไปของท้องเช่นมีหน้าท้องย้อยหรือกล้ามเนื้อหน้าท้องแยกห่างกันซึ่งอาจจะส่งผลต่อระยะที่ 2 ของการคลอดเนื่องจากกล้ามเนื้อหน้าท้องที่หย่อนจะทำให้แรงเบ่งไม่ดี
    - - ส่วนนำทารก ระดับของสวนน้ำ ถ้าและทรงของทารก การเข้าสู่เชิงกรานของส่วนนำทารก
      - การคาดคะเนน้ำหนักของทารก EFW = HF * AC รพ.พะเยา นิยมใช้
      - เพื่อประเมินความสัมพันธ์ของระดับยอดมดลูกกับอายุครรภ์
      - ความสูงของยอดมดลูกเมื่อทานครบกำหนดคลอดควรอยู่ระหว่าง 33-37 cms เพราะถ้า<32 cms ทารกมักจะตัวเล็กแต่ถ้า >38 cms ทารกจะหัวโต ทำให้มดลูกหดรัดตัวได้ไม่ดีในระยะคลอด คลอดยาก และตกเลือดหลังคลอดจากการที่มดลูกหดรัดตัวได้ไม่ดี
    - - การฟังเสียงหัวใจทารกส่วนใหญ่จะได้ยินชัดเจนทางด้านหลังทารกคือบริเวณสะบักซ้าย ตำแหน่งของเสียงหัวใจที่ฟังชัดขึ้นอยู่กับอายุครรภ์และท่าของทารก จังหวะสม่ำเสมอ
      - ระยะที่ 2 ของการคลอดควรฟังเสียงหัวใจทารกทุก5-10นาทีกรณีที่ถุงน้ำทูนหัวแตกควรฟังทันทีเพราะอาจมีสายสะดือพลัดต่ำอัตราการเต้นของหัวใจทารกประมาณ 120-160 ครั้ง/นาที
      - ทารกที่ครบกำหนด มีศีรษะเป็นส่วนนำเสียงหัวใจจะได้ยินที่ต่ำกว่าระดับสะดือ
      - ถ้าทารกมีท่าก้นเป็นส่วนนำเสียงการเต้นของหัวใจจะได้ยินเหนือระดับสะดือยกเว้นรายที่มีการเคลื่อนต่ำของก้นอาจได้ยินต่ำกว่าสะดือได้
      - อัตราการเต้นของหัวใจปกติอยู่ระหว่าง 110- 160 ครั้ง/นาที มีจังหวะการเต้นสม่ำเสมอ ถ้าอัตราการเต้นของหัวใจทารกน้อยกว่า 110 ครั้งต่อนาทีหรือมากกว่า 160 ครั้งต่อนาทีแสดงว่าทารกในครรภ์มีโอกาสเกิดภาวะขาดออกซิเจน
      - ตำแหน่งของเสียงหัวใจทารกที่ฟัง ท่าการคลอดก้าวหน้าตำแหน่งเสียงหัวใจทารกจะมีการเคลื่อนต่ำลงมาเรื่อยๆถ้าฟังได้บริเวณเหนือหัวเหน่าแสดงว่าทารกอยู่ในระยะใกล้คลอดแล้ว
- - - - ครวจหาส่วนนำ
        
        ตรวจหาท่าของทารก position และขม่อม fontanel
        
        เป็นการคลำจากการตรวจดู Sagittal sutue ขม่อมหลัง posterior fontanel หรือขม่อมหน้า Anterior fontanel ตำแหน่งของมันอยู่หน้าหรือหลังซึ่งจะช่วยบอกท่าของทารก
        
        ตรวจหาท่าของทารก (Position)
        
        รอยต่อแสกกลาง Sagittal sutue ว่าอยู่หน้า หลัง เฉียง หรือขวางกับแนวดิ่ง หรือช่องคลอดการตรวจพบรอยต่อแสกกลางอยู่ในแนวขวาง Transverse ถ้าขหม่อมหลังอยู่ทางด้านซ้ายของผู้คลอดแสดงว่ากระดูกท้ายทอยอยู่ทางซ้ายท่าของทารกคือ left occiput transverse ROT ถ้าทั้งสองนี้มักจะตรวจพบเมื่อส่วนนำเคลื่อนเข้าสู่ Pelvic inlet หรือเมื่อมี engagement
        
        การตรวจดูสภาพของน้ำทูลหัว (Bag of fore water)
        
        การตรวจจะทำได้ง่ายเมื่อมีการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกเพิ่มขึ้นเป็นเหตุให้ถุงน้ำทูนหัวโป่งยื่นออกมาจนคลำได้ชัดเจน การตรวจต้องระมัดระวังอย่าทำรุนแรงเพราะจะทำให้ถุงน้ำแตกก่อนกำหนดซึ่งจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้
        
        Membrane intact (MI) ตรวจพบถุงน้ำโป่งแข็งตึง คลำส่วนนำได้ยาก
        
        Membrane rupture (MR) พบส่าวนนำชัดเจน และตรวจพบปากมดลูกขยายหมดส่วนมาก บางครั้งปากมดลูกขยายไม่เต็มที่
        
        Membrane leage (ML) ตรวจพบถุงน้ำไม่ค่อยแข็งตึง อาจคลำได้ส่วนนำ สังเกตเห็นน้ำคร่ำออกมาเรื่อยๆ ขณะตรวจ หรือเมื่อมดลูกหดรัดตัว
      - สภาพปากมดลูก
        
        ตำแหน่งของปากมดลูก
        
        ในระยะแรกคลอดปากมดลูกจะอยู่ด้านหลังและค่อยๆเลื่อนมาอยู่ตรงกลางและมาอยู่ด้านหน้าเมื่อระยะการคลอดก้าวหน้ามากขึ้น
        
        การบวมของปากมดลูก
        
        มักพบในผู้คลอดที่เบ่งก่อนเวลา จึงทำให้ปากมดลูกส่วนหน้าถูกกฎ ระหว่างศีรษะทารกกับช่องทางคลอด ทำให้การไหลเวียนของเลือดไม่สะดวก จึงเกิดการบวม ซึ่งส่งผลให้ปากมดลูกยืดขยายได้น้อย
        
        ความบางของปากมดลูก
        
        การตรวจหาความบางของปากมดลูกโดยการสอดนิ้วเข้าไปในช่องปากมดลูกจนถึงถุงน้ำหรือส่วนนำช่องปากมดลูกจากการตรวจจะรู้สึกเป็นรอยบุ๋มและคำขอบโดยรอบความหนาบางของปากมดลูกเราคะเนได้จากความบาง
        หรือความหนาของขอบโดยรอบตำแหน่งของรอยบุ๋ม
        
        เกิดขึ้นเมื่อมดลูกหดรัดตัวแล้ว Internal os ถูกดึงรั้งขึ้นไประหว่างตั้งครรภ์มดลูกยังไม่มีการหดรัดตัว ปากมดลูกยังไม่มีการยืดขยาย ความยาวของปากมดลูก cervical canal จาก Internal os ถึง External os ประมาณ 2 เซนติเมตรเมื่อมีการยืดขยายเกิดขึ้นความยาวจะสั้นลง
        
        ถ้าความหนาเหลือเพียง 1 cm cervical effacement เท่ากับ 50%
        
        ถ้าความหนาเหลือเพียง 0.5 cm cervical effacement เท่ากับ 75%
        
        ถ้าความหนาเหลือเพียง 0.2-0.3 cm cervical effacement เท่ากับ 100%
        
        การเปรียบเทียบการขยายตัวของปากมดลูก
        
        เปรียบเทียบจากเส้นผ่าศูนย์กลางของวงกลม ที่เปรียบเทียบตั้งแต่การขยายเป็นเส้นผ่านย์กลาง 1-10 cm คลำขอบของปากมดลูก
        
        เทียบจากความกว้างของนิ้วมือ Finger breadth เปรียบเทียบได้โดยไม่มีการขยายตัว
- - - - โดยปกติเลือดของทารกในครรภ์จะมีค่า pH อยู่ระหว่าง 7.20-7.45
      - ถ้า PH ของเลือดต่ำกว่า 7.20 ถือว่าทารกมีภาวะเลือดเป็นกรด acidosis ต้องรีบช่วยเหลือแก้ไขและช่วยให้การคลอดสิ้นสุดลงโดยเร็ว
      - ในกรณีที่กล่าวมาอาจพบว่าค่า pH ของเลือดทารกต่ำแต่ทารกกลับมีคะแนน Apgar แรกเกิดดีก็ได้
      - การตรวจหาค่า pH ของเลือดทารกเพียงอย่างเดียวจะบอกภาวะ fetal distress ได้ถูกต้องเพียงร้อยละ 80 เท่านั้น ดังนั้นการตรวจเลือดทารกในครรภ์ควรทำร่วมกับการตรวจวิธีอื่นด้วย
  - - - ในภาวะปกติทารกในครรภ์มีการเคลื่อนไหวอย่างน้อย 10 ครั้งในช่วงระยะเวลา 12 ชั่วโมง
      - การที่เลือดไปเลี้ยงมดลูกและรกลดลง ทำให้ทารกได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ อาจส่งผลให้ทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลง
      - ในผู้คลอดที่มีภาวะเสี่ยงสูง อาการนามที่แสดงถึงภาวะผิดปกติของทารกในครรภ์คือทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลงจนกระทั่งหยุดดิ้น โดยจะยังคงฟังเสียงหัวใจอย่างน้อย 12 ชั่วโมงซึ่งจัดว่าเป็นข้อบ่งชี้ที่ต้องช่วยเหลือให้มีการคลอดอย่างรีบด่วน
  - - - โดยปกติเมื่ออายุครรภ์ไม่ครบกำหนดน้ำคร่ำมีลักษณะใสสีเหลืองจางๆคล้ายสีฟางข้าวเมื่อใกล้ครบกำหนดคลอดน้ำคร่ำจะขุ่นคล้ายน้ำมะพร้าวเนื่องจากมีขายของทารกปนออกมาด้วย
      - ถ้าถุงน้ำคล่ำแตกแล้วมีขี้เทาปนจะสังเกตเห็นน้ำคร่ำมีสีเขียวหรือสีเหลืองน้ำตาลและข้นซึ่งบ่งบอกถึงภาวะทารกขาดอากาศหายใจ fetal distress
      - เมื่อทารกเกิดภาวะขาดออกซิเจนทำให้กล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักของทารกคลายตัวขับขี้เทาปนออกมาในน้ำคร่ำซึ่งเป็นภาวะผิดปกติ พบเฉพาะในกรณีที่ทารกมีศีรษะเป็นส่วนหนึ่งเท่านั้น ส่วนทารกที่มีก้นเป็นส่วนนำและตรวจพบที่เทาบ่นไม่ถือว่าผิดปกติเนื่องจากแรงขับจากการหดรัดตัวของมดลูกกดลงบริเวณท้องทารกทำให้ขี้เทาถูกขับออกมาได้ง่าย
  - - - การฟังเสียงหัวใจทารกจะช่วยวินิจฉัยภาวะขาดออกซิเจน
      - ปกติอัตราการเต้นของหัวใจทารกอยู่ในช่วงประมาณ 110-160 ครั้ง/นาทีมีอัตราการเต้นสม่ำเสมอ
      - ควรฟังภายหลังมดลูกคลายตัวประมาณ 20-30 วินาที เพราะในระหว่างมดลูกหดรัดตัวอัตราการเต้นของหัวใจทารกอาจลดเหลือประมาณ 70-110 ครั้ง/นาที และเมื่อมดลูกคลายตัวแล้วประมาณ 20-30 วินาทีอัตราการเต้นของหัวใจทารกกลับสู่ภาวะปกติการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจัดว่าเป็น physiological bradycardia เนื่องจากทารกถูกกดดันลงมาในช่องเชิงกรานทำให้หัวใจทารกเต้นช้าลงและมีภาวะขาดออกซิเจนเล็กน้อยในช่วงเวลาสั้นแต่ทารกสามารถปรับตัวได้ :
      - ตำแหน่งที่ฟังอัตราการเต้นของหัวใจทารกจะอยู่ที่บริเวณรอยต่อกระดูกหัวหน่าว Symphysis pubis ซึ่งแสดงว่าใกล้คลอด
    - - ในผู้คลอดที่มีภาวะเสี่ยงต่ำในระยะ latent ควรฟังทุก 1 ชั่วโมง และในระยะ Active ควรฟังทุก 30 นาที
      - ในผู้คลอดที่มีภาวะเสี่ยงสูงในระยะ latent ควรฟังทุก 30 นาที และในระยะ Active ควรฟังทุก 15 นาที
      - ในผู้คลอดที่ถุงน้ำคร่ำแตกควรฟังเสียงหัวใจทารกทันที หลังจากนั้นฟังทุก 5-10 นาทีโดยเฉพาะในรายที่มีภาวะขี้เทาในน้ำคร่ำและรายที่ส่วนนำยังอยู่สูงซึ่งอาจมีการพลัดต่ำของสายสะดือทำให้เสียงหัวใจทารกผิดปกติ
- - - - เบี่ยงเบนความสนใจ
      - ระยะปากมดลูกเปิด 1-4 3 เซนติเมตร แนะนำให้เดิน พูดคุย หรืออ่านหนังสือ
      - ระยะปากมดลูกเปิด 4-8 cm แนะนำให้จิตใจจดจ่อ นับลมหายใจ
      - ระยะปากมดลูกเปิด 8-10 cm แนะนำให้หายใจลึกๆ
- - - - Hypertonicity : D>75 sec. หน้าท้องเป็นลอนสูง
      - Maternal exhaustion/distress
      - Emotional distress