Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลมารดาทารกในระยะที่ 2 ของการคลอด, นางสาวปานวาด ดอนสิงห์ เลขที่ 73…
การดูแลมารดาทารกในระยะที่ 2 ของการคลอด
ระยะของการคลอด :<3:
ระยะที่ 1 ของการคลอดFirst (stage of labor)
ปากมดลูกเริ่มเปิดขยาย 0-10 เซนติเมตร หรือกว้างพอที่ทารกจะผ่านออกมาได้
ทั่วไปประมาณ 6 ชั่วโมง ใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ12 ชั่วโมง มารดาครรภ์หลัง
แบ่งเป็น 3 ระยะ
ระยะปากมดลูกเปิดช้า(Latent phase)
เปิดขยายเป็นไป อย่างช้าๆ
มีการอาการเจ็บครรภ์จนถึงปากมดลูกเปิด 3 เซนติเมตร
การบางของปากมดลูกประมาณ 0-40 % ในมารดาครรภ์แรก
การหดรัดตัวทุก 5-10 นาที นาน 30-45 วินาที
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำในมารดาครรภ์แรกจะ station 0 สำหรับครรภ์หลังจะอยู่ station 0-2
ระยะปากมดลูกเปิดช้า ครรภ์แรก 9 ชั่วโมง ครรภ์หลัง 6 ชั่วโมง
ความผิดปกติ
อ้างอิงจาก พญ. เกษมศรี ศรีสุพรรณดิ
https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/index.php?option=com_content&view=article&id=475:normal-labor&catid=38&Itemid=480
อาจเกิดขึ้นได้ในกรณีที่เรียกว่า Prolong latent phase
การที่ช่วง latent phaseระยะเวลามากกว่า 20 ชั่วโมงในกรณีตั้งครรภ์แรก และระยะเวลามากกว่า 14 ชั่วโมงในกรณีครรภ์หลัง
สาเหตุและปัจจัย
ปากมดลูกยังไม่มีความพร้อม เช่น ค่อนข้างหนา ไม่มีความบางตัวที่ดีพอ ปากมดลูกยังไม่เปิดขยาย ยังอยู่ในภาวะเจ็บครรภ์เตือน (false labour) ซึ่งพบได้สูงถึง 10%
การได้รับยา sedation มากเกินไป
ได้รับยาระงับประสาทผ่านทางไขสันหลัง (Epidural analgesia)
ภาวะที่สำคัญ
การที่สตรีตั้งครรภ์ยังอยู่ในภาวะเจ็บครรภ์เตือน (false labour) ซึ่งพบได้สูงถึง 10% ดังนั้นโดยทั่วไปถ้าไม่มีความจำเป็นต้องรีบให้คลอดอย่างรวดเร็ว จึงมักไม่แนะนำให้ทำการเจาะถุงน้ำ (Amniotomy) ถ้าสตรีตั้งครรภ์ยังอยู่ในช่วง latent phase เพราะสตรีตั้งครรภ์ในกลุ่มนี้อาจยังไม่ได้เข้าสู่ระยะของการเจ็บครรภ์จริงก็ได้
การหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกแต่เพียงห่างๆ และอาจไม่รุนแรง
ระยะปากมดลูกเปิดเร็ว(Active phase)
ปากมดลูกเปิดขยายตั้งแต่ 4-7 เซนติเมตร
ครรภ์แรกปากมดลูกเปิดขยาย ประมาณ 1.2 เซนติเมตรต่อชั่วโมง ครรภ์หลังปากมดลูกเปิดขยายประมาณ1.5 เซนติเมตรต่อชั่วโมง
การบางตัวของปากมดลูก 40-80 %
มดลูกมีการหดรัดตัวทุก2-5นาที นาน45-60 วินาที
ความรุนแรงในการหดรัดตัวอยู่ในระดับรุนแรงปานกลาง
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำในมารดาครรภ์แรกจะ station 0 สำหรับครรภ์หลังจะอยู่ station 0-2
ระยะปากมดลูกเปิดเร็ว ครรภ์แรกใช้เวลาประมาณ 6 ชั่วโมง ครรภ์หลังใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมง
ระยะ
ระยะ Acceleration
ระยะที่ปากมดลูกเปิดขยาย3-4เซนติเมตร ใช้เวลา 2 ชั่วโมงในครรภ์แรก และ 1 ชั่วโมงในครรภ์หลัง
ระยะ Phase of maximum slop
ปากมดลูกเปิดขยายอย่างรวดเร็ว จาก 4-9 เซนติเมตร ใช้เวลา 2 ชั่วโมงในครรภ์แรก และ 1 ชั่วโมงในครรภ์หลัง
ระยะ Deceleration
ปากมดลูกเริ่มเปิดขยายช้าลง 9-10 จาก เซนติเมตร ใช้เวลา
1 ชั่วโมง 30 นาที ในครรภ์แรก และไม่เกิน 30 นาที ในครรภ์หลัง
ระดับของส่วนนำ (Station) จะต่ำลงมาเรื่อยๆ เป็นการเตรียมพร้อมที่จะเข้าสู่การเบ่งคลอดในระยะที่ 2 ต่อไป อ้างอิงจาก
https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/index.php?option=com_content&view=article&id=475:normal-labor&catid=38&Itemid=480
ระยะปากมดลูกเปลี่ยนผ่าน (Transitional phase)
ปากมดลูกเปิดขยายตั้งแต่ 8-10 เซนติเมตร
ความรุนแรงในการหดรัดตัวอยู่ในระดับรุนแรงมาก
หดรัดตัวทุก 1½ -2 นาที นาน 60-90 วินาที
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำในมารดาครรภ์แรกจะ station +2 ถึง+3
การบางตัวของปากมดลูก 80-100%
ระยะนี้ครรภ์แรกใช้ เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ครรภ์หลังใช้เวลาประมาณ30นาที
ระยะที่ 2 ของการคลอด (Second stage of labor)
ระยะเริ่มตั้งแต่ปากมดลูกเปิดหมดจนกระทั่งทารกคลอด
มดลูกหดรัดตัวทุก 2-3 นาที นาน 60-90 วินาที
ความรุนแรงในการหดรัดตัวอยู่ในระดับรุนแรงมาก
ครรภ์แรกใช้เวลาไม่เกิน2ชั่วโมง ครรภ์หลังใช้เวลาไม่เกิน1ชั่วโมง
ช่วงนี้เป็นการปรับเปลี่ยนและหมุนเพื่อให้เข้ากับช่องทางคลอดและสามารถเคลื่อนผ่านช่องเชิงกรานของมารดาได้ กลไกต่างๆรียกว่า Cardinal movements of labour เกิดขึ้นพร้อมๆกัน
ช่วงที่ปากมดลูกเปิดหมดแล้ว (Fully dilatation)
ระยะย่อย ดังนี้
Early หรือLate phase
ปากมดลูกเปิดหมด อาการสงบมารดามีลดลง เป็นช่วงที่จะเตรียมเบ่ง ใช้เวลา 10- 30นาที
Descent หรือActive phase
ส่วนนำเคลื่อนต่ำลงมาจนสามารถเห็น Labia minora แยกจากกันและเห็นส่วนนำทารก
ส่วนนำจะไม่กลับเข้าไปอีกแม้ว่ามดลูกมีการคลายตัว
Perineal phase
ฝีเย็บเริ่มบางโป่งตึง มองเห็นทวารหนัก การหดรัดตัวของมดลูกรุนแรงมากขึ้น มารดาเริ่มมีการเบ่งคลอด
ระยะที่ 3 ของการคลอด (Third stage of labor)
เริ่มตั้งแต่ทารกคลอดจนถึงรกคลอด
ระยะ
ช่วงรกลอกตัวPlacenta( separation)
หลังจากทารกคลอดครบ มดลูกยังคงมีการหดรัดตัวแรงและลดขนาดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดการดึงรั้งระหว่างพื้นทีของผนังมดลูกและรกจนเกิดการฉีกขาด ทำให้รกหลุดลอกออกจากผนังมดลูกได้
ช่วงรกคลอด (Placental expulsion)
หลังจากรกลอกตัวออกจากผนังมดลูก มดลูกยังคงมีการหดรัดตัวอยู่จึงทำให้รกถูกขับออกมา รกจะถูกขับออกมาโดยใช้เวลา 5-30 นาที
ครรภ์แรกและครรภ์หลังใช้เวลาไม่เกิน30นาที
ระยะที่ 4 ของการคลอด ( Fourth stage of labor )
นับจากหลังรกคลอดแล้วจนถึง2 ชั่วโมงหลังคลอด ร่างกายมารดาเริ่มมีการปรับตัวเพื่อกลับสู่สภาวะปกติระยะนี้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนโดยเฉพาะตกเลือดหลังคลอด
อาการแสดงว่าเข้าสู่ระยะที่ 2 ของการคลอด :<3:
อาการแสดงที่แน่นอน(positive sign)
ตรวจทางช่องคลอดจะคลำไม่พบขอบของ ปากมดลูก คือ ปากมดลูกเปิดหมด 10 เซนติเมตร (fullydilatation)
อาการที่แสดงบ่งบอกว่าผู้คลอดเข้าสู่ระยะที่ 2 probable sign
ผู้คลอดรู้สึกอยากเบ่ง อยากถ่ายอุจจาระและปัสสาวะขณะที่มดลูกหดรัดตัว มีเลือดสดออกทางช่องคลอดเล็กน้อย น้ำทูนหัวแตก ฝีเย็บตุง มองเห็นส่วนนำของทารกทางช่องคลอด
การเคลื่อนต่ำของทารก ตรวจหาระดับส่วนน Leopold’s ด้วยวิธี hand grip
การเตรียมด้านร่างกายและจิตใจเพื่อการคลอด :<3:
การเตรียมสถานที่สถานที่หรือห้องคลอด
ทำให้สะอาดอยู่เสมอมีการจัดเครื่องมือและของ ใช้ต่างๆไว้อย่างเป็นระเบียบหยิบใช้ได้สะดวกโดยเฉพาะเตียงคลอดจะต้องเช็ดทำความสะอาดด้วย น้ำยาฆ่าเชื้อทุกครั้งหลังการใช้พร้อมกับปูผ้ายางให้เรียบร้อยพร้อมใช้ทำคลอดได้สะดวก
การเตรียมเครื่องมือเครื่องใช้ในการทำคลอด
เครื่องมือเครื่องใช้ในการทำคลอด ประกอบด้วย set คลอด set scrub ผ้าเช็ดมือเสื้อ กาวน์ถุงมือ face sheild รองเท้าบูทถังผ้าเปื้อนไฟตั้งและ crib รับทารก
วิธีการเตรียมเครื่องมือเครื่องใช้ในการทำคลอด
ใช้คีมจับสลีชุบน้ายาฆ่าเชื้อ เช่น alcohol 70 % เช็ดทำความสะอาดโต๊ะแล้วจัด set คลอดจัดวางเครื่องมือเครื่องใช้ควรเรียงในลักษณะที่หยิบจับง่ายสะดวกแก่การใช้ลำดับก่อนและหลังเติมน้ำยาให้พร้อมแล้วคลุมด้วยผ้าสี่เหลี่ยมที่สะอาดปราศจากเชื้อ
การเตรียมผู้คลอด
การเตรียมทางด้านร่างกาย
ท่านนหงายชันเข่า(dorsal recumbent) และท่านอนหงายขึ้นขาหยั่ง(lithotomy)
ท่านอนตะแคงให้ผู้คลอดนอนตะแคงซ้ายก้นชิดริมเตียงขางอเล็กน้อยเมื่อศีรษะ ทารกใกล้จะcrowning
ท่านอนหงายขึ้นขาหยั่ง (lithotomy position)
การฟอกทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก (scrub vulva)
เพื่อให้บริเวณคลอดสะอาดปราศจากเชื้อแบคทีเรีย ครรภ์แรกจะ scrub เมื่อผู้คลอดเบ่งเห็นไรผม ครรภ์หลังจะ scrub เมื่อปากมดลูกเปิดหมด โดยผู้ทำคลอดควรสวมผ้ายางกันเปื้อนล้างมือให้สะอาดสวมถุงมือที่สะอาดปราศจากเชื้อโดย ก่อนที่จะฟอกควรบอกให้ผู้คลอดทราบ
การเตรียมทางด้านจิตใจ
ให้ผู้คลอดเข้าใจรวมทั้งให้กำลังใจดูแลผู้คลอดอย่างใกล้ชิด และบอกแนวทางในการปฏิบัติตัวของผู้คลอด
การเตรียมตัวผู้ทำคลอด
ก่อนทำคลอดจะต้องสวมหมวกคลุมผมให้เรียบร้อยผูกMask สวมผ้ายางกันเปื้อน หน้ากากและรองเท้าบูทให้เรีย้อย
ฟอกถูมือก่อนทำคลอดสวมเสื้อกาวน์และถุงมือด้วยเทคนิคปราศจากเชื้อ
เมื่อจะทำการตรวจทางช่องคลอดหรือท าคลอดต้องผูกMask ทุกครั้ง
การดูแลมารดาในระยะที่ 2 ของคลอด :<3:
การหดรัดตัวของมดลูกโดยประเมินทุก15 นาทีหรือทุกครั้งที่มีการหดรัดตัวของมดลูกและคลายตัว
การตรวจภายในเพื่อประเมินระดับส่วนนำของทารกการสังเกตบริเวณฝีเย็บและการเคลื่อนต่ำของตำแหน่งเสียงหัวใจทารกในครรภ์ที่ฟังได้ชัดเจนที่สุดปกติการคลอด ก้าวหน้าตำแหน่งที่ฟังเสียงหัวใจ
แรงเบ่ง(bearing down effort) โดยการประเมินลักษณะการเบ่งของผู้คลอดว่าถูกต้องหรือไม่ เบ่งแล้วการคลอดก้าวหน้าหรือไม่
ประเมินว่ากระเพาะปัสสาวะเต็มหรือไม่เนื่องจากมีกระเพาะปัสสาวะเต็ม
ฟังเสียงของหัวใจทารกในครรภ์ทุก15-30 นาทีเป็นอย่างน้อย ในรายที่มีภาวะผิดปกติต้องฟังทุกครั้งที่มดลูกคลายตัวเช่นมีขี้เทา หรือมารดามีโรคแทรกซ้อนที่อาจเกิด ผลเสียต่อการไหลเวียนเลือดควรฟังทุกครั้งที่มดลูกคลายตัว
สัญญาณชีพโดยการจับชีพจรนับการหายใจและวัดความดันโลหิตทุก30 นาทีถึง 1 ชั่วโมง หากมีภาวะเสี่ยงให้ตรวจวัดทุก 30 นาที
ประเมินว่าผู้คลอดมีภาวะอ่อนเพลียหมดแรง ขาดน้ำ ขาดอาหาร หรือไม่ รวมทั้งการประเมินระดับความเจ็บปวดและพฤติกรรมการเผชิญความเจ็บปวดของผู้คลอด
สภาวะจิตใจของผู้คลอดได้แก่ การปะเมินความรู้สึกวิตกกังวลและความหวาดกลัวของผู้คลอดต่อการคลอด ซึ่งอาจมีผลทำให้มดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติเกิดการคลอดล่าช้าได้
นางสาวปานวาด ดอนสิงห์ เลขที่ 73 รหัสนักศึกษา 612401074 ชั้นปีที่ 2