Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility) - Coggle Diagram
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility)
คือ การที่คู่สมรสไม่สามารถตั้งครภ์ได้ โดยมีสัมพันธภาพสม่ำเสมอ ไม่คุมกำเนิด
ประเภท
ภาวะมีบุตรยากแบบปฐมภูมิ (Primary infertility) คือ หญิงไม่เคยตั้งครรภ์ หลังจากพยายามนานกว่า 12 เดือน
ภาวะมีบุตรยากแบบทุติยภมิ (Secondary infertility) คือ การมีบุตรยากที่ฝ่ายหญิง เคยตั้งครรภ์มาก่อนแล้วสิ้นสุดด้วยการแท้ง
สาเหตุ
ฝ่ายหญิง
Endometriosis
Immunological
ท่อนำรังไข่
Other
การทำงานของรังไข่ผิดปกติ
ฝ่ายหญิง
Sexual factors เช่น Electile dysfunction , Premature dysfunction
Other
Seperm dysfunction เช่น เชื้ออสุจิน้อย มีรูปร่างผิดปกติ มีการเคลื่อนไหวน้อย
ภาวะทางจิตใจ เช่น ความเครียด,วิตกกังวล
วินิจฉัย
หญิง
ประวัติ
คุมกำเนิด
ลักษณะนิสัย รุูปแบบการดำเนินชีวิต
มีเพศสัมพันธ์
ผ่าตัด
แต่งงานและมีบุตร
ลักษณะนิสัยส่วนตัว
ได้รับยา รังสี สารเคมี
ได้รับอุบัติเหตุและผ่าตัด
มีประจำเดือน
การตรวจร่างกาย
ทั่วไป = Secondary sex โรคทางอายุกรรม
ต่อมไร้ท่อ = (Hypothalamus,Pituitary,Thyroid)
เฉพาะระบบสืบพันธ์สตรี = เยื่อพรหมจารีและช่องคลอด,PV,Wet,Smear,Cultare
คอมดลูก ได้แก่ PV ดูลักษณะทางกายวิภาคศาสตร์ ตรวจมูกคอมดลูก
ตัวมดลูก ได้แก่ PV,Hysterosalpingogram,Endometrium biopsy,Hysteroscapy,U/S
ท่อนำรังไข่ ได้แก่ Rubin test,Hysterosalpingogrocm,Laparoscope
การประเมินท่อนำรังไข่ มดลูกในอุ้งเชิงกราน
Hysterosalpingogram (HSG) การฉีดสารทึบรังสีและเอ็กซ์เรย์
Endoscopy การส่องกล้อง
ฺLaparoscopy ตรวจในอุ้งเชิงกราน
Hysteroscopy ตรวจโพรงมดลูก
รังไข่ ได้แก่ BBT,Cx mucous,Endometrium biopsy,Serum proyesterone
เยื่อบุพังผืดในช่องเชิงกราน ได้แก่ PCT Cpostcoital test
เต้านม
Turner syndrome
ลักษณะเฉพาะ คือ รูปร่งเตี้ย,คอที่พังผืดและปลายแขนกางออก
ส่งผลให้ผู้ป่วยมีรังไข่ที่ไม่เจริญเติบโต,ไม่มีประจำเดือนและอาจเกิดภาวะมีบุตรยาก
เป็นภาวะผิดปกติทางพันธุกรรม พบในเพศหญิง ที่เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซม X
การตรวจทางห้องปกิบัติการ
ตรวจเลือด
ตรวจฮอร์โมน
ชาย
ประวัติ
การได้รับยา สารเคมี รังสี
ลักษณะการใช้ชีวิตส่วนตัว
การมีเพศสัมพันธ์
การได้รับอุบัติเหตุและการผ่าตัด
ประวัติในอดีต ได้แก่ โรคคางทูม โรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ โรคเบาหวาน โรคต่อมไร้ท่อ และมีการสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์
การตรวจร่างกาย
แบบทั่วไปและระบบสืบพันธ์
หนังหุ้มปลายองคชาต ลักษณและรูเปิดท่อปัสสาวะ ลักษณะรูปร่างผิดปกติ
การตรวจทางห้องปฎิบัติการ
การวิเคราะห์น้ำอสุจิ ได้แก่ ปริมาตร ความหนาแน่น จำนวนอสุจิ รูปร่าง ความเป็นกรด-ด่าง เป็นต้น
การตรวจอสุจิ
ตรวจน้ำอสุจิภายใน 1 ชั่วโมงที่เก็บได้
ใส่ภาชนะที่เตรียมไว้เท่านั้น
งดมีเพศสัมพันธ์ก่อนตรวจ 2-7 วัน
ไม่แนะนำให้มีเฑศสัมพันธ์หรือหลั่งนอก
ภาวะมีบุตรยาก (Unexplained infertility)
การฉีดน้ำอสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกโดยตรง (Intra-uterine insemination : IUI)
คือ การนำน้ำอสุจิที่ได้รับการคัดแยกมาเเล้วฉีดเข้าไปในโพรงมดลูกขระมีการตกไข่ โดยแพทย์จะใช้ยากระตุ้นให้ไข่ตกมากกว่า 1 ใบ
-ข้อจำกัด
ท่อนำไข่เสียหาย เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
ผู้ชายที่มีปัญหาน้ำอสุจิ
ผู้ที่มีปัญหาท่อน้ำไข่ตีบหรือมีพังผืด
วิทยาการการช่วยเหลือการมีบุตร (Assited reproductive technologies : ART)
gamete intra Fallopian Trasfer : GIFT
ข้อจำกัด ผู้หญิงต้องมีท่อนำรังไข่ปกติอย่างน้อย 1 ข้าง ไม่มีปัญหาที่บีบมดลูก
เป็นการเลียนแบบธรรมชาติ
การนำไข่เเละเชื้ออสุจิเข้าไปใส่ในท่อนำรังไข่ หลังจากกระตุ้นรังไข่แล้ว เพื่อให้ไข่สุกหลายใบ แล้วดูดออกมา 3-4 มารวมกับอสุจิแล้วใส่ไปในท่อนำรังไข่ทันที
Zygote Intra Fallopian Trasfer : ZIFT
คล้ายเด็กหลอดแก้ว
แต่ไข่และเชื้ออสุจิทีี่เตรียมแล้วมาผสมกันเพาะเลี้ยง 1 วัน ถ้าปฏิสนธิแล้วจะผ่านหน้าท้องไปที่ท่อนำรังไข่
การกระตุ้นการตกไข่ โดยให้ GnRM เป็นระยะ ทำให้ไข่ตกมากมากกว่า 1 ใบ
In Vitro Fertilization : IVF
คือ การปฏิสนธินอกร่างกายเเละการย้ายตัวอ่อน (เด็กหลอดแก้ว) การทำคล้ายกับ OIFT แต่จะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการจนเป็นตัวอ่อน แล้วค่อยฉีดใส่ในโพรงมดลูก
วิธีเก็บ
ไข่ จะเเทงเข็มผ่านช่องคลอดเข้าสุ่รังไข่โดยตรง
สเปิร์ม โดยการหลั่งภายนอก แล้วจึงเลือกเฉพาะสเปิร์มที่แข็งแรง
วิธีทำ
เก็บไข่
สเปิร์มที่แข็งแรง
สเปิร์มผสมกับไข่แล้วภาชะในหลอดแก้ว
เริ่มแบ่งเซลล์
ฮอร์โมนกระตุ้นรังไข่
ไข่ที่ผสมแล้วแต่ยังไม่ใช้ สามารถเก็บไว้ในหลอดแก้วได้
นำตัวอ่อนใส่กลับเข้าไปในโพรงมดลูก
ข้อบ่งชี้
ความผิดปกติของปากมดลูก
ความผิดปกติของการตกไข่
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริยผิดที่
สาเหตุฝ่ายชาย
มีเยื่อพังผืดในอุ้งเชิงกราน
ภาวะมีบุตรยากไม่ทราบสาเหตุ
ท่อนำไข่ตีบตัน
Micromanipulation
คือ วิธีการรักษาคู่สมรสที่มีบุตรยาก ที่มีปัยหาเชื้ออสุจิน้อย ไม่เคลื่อนไหว
โดยใช้เข็มเล๋็กๆเจาะที่เปลือกไข่หรือแีดเชื้ออสุจิเข้า Ooplasm
Intracytoplasmic Sperm Injection : (ICSI)
เหมาะกับ : คนที่มีสเปิร์มน้อยมากๆ
เป็นการนำเอาเชื้ออสุจิเข้าไปใน Ooplasm
คือ ฉีดอสุจิเข้าไปในเซลล์โดยตรง ทำให้เกิดการปฏิสนธิได้ง่าย
ข้อบ่งชี้
ตัวอสุจิเคลื่อนไหวไม่ดี (Asthenozoospermia)
ตัวอสุจิมีรูปร่างผิดปกติ (Teratozoospermia)
ตัวอสุจิน้อยมาก (Dligozoospermia)
Immunological factor กรณีที่ผู้ชายไม่มีตัวอสุจิในน้ำอสุจิเลย
การรักษา
การกระตุ้นไข่
การผสมเทียม คือ การใช้เครื่องมือฉีดอสุจิเข้าไปภายในอวัยวะสืบพันธ์ ช่วงที่ตกไข่
การกำหนดระยะเวลาในการมีเพศสัมพันธ์
การรักษาขั้นต้น (Conventional) เป้นการรักษาขั้นต้นไม่เสียค่าใช้จ่าย
คือ การที่คู่สมรสมีบุตรยากที่ได้รับการตรวจหาสาเหตุของการมีบุตรยากแล้วจนครบตามมาตรบาน