Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility) - Coggle Diagram
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility)
ภาวะมีบุตรยากในฝ่ายหญิง
การวินิจฉัยภาวะมีบุตรยากในฝ่ายหญิง
ประวัติการมีประจำเดือน
การผ่าตัด
การแต่งงานและการมีบุตร
การมีเพศสัมพันธ์
การคุมกำเนิด
รูปแบบการดาเนินชีวิต
สารเคมี
การตรวจร่างกาย
การตรวจร่างกายทั่วไป
Secondary sex
การตรวจเฉพาะระบบสืบพันธ์ุสตรี
คอมดลูก
ตัวมดลูก
ท่อนำไข่
เยื่อพรหมจารีและช่องคลอด
การตรวจต่อมไร้ท่อ
ความหมาย
การที่คู่สมรสไม่สามารถมีการตั้งครรภ์ได้ โดยที่มีความสัมพันธ์ทางเพศกันอย่างสม่ำเสมอและไม่ได้คุมก าเนิดมาเป็ นระยะเวลา 1 ปี
หรือระยะเวลา 6 เดือนในกรณีที่คู่สมรสฝ่าย
หญิงที่มีอายุเกิน 35 ปี ขึ้นไป
สาเหตุจากฝ่ายหญิง
การทำงานของรังไข่ผิดปกติพบร้อยละ 40
ท่อนำไข่ พบร้อยละ 30
Endometriosis พบร้อยละ 20
Immunological พบร้อยละ 5
Other พบร้อยละ 5
ภาวะมีบุตรยากที่ไม่ทราบสาเหตุ
(Unexplained infertility)
คู่สมรสมีบุตรยากที่ได้รับการตรวจหาสาเหตุของการมีบุตรยากแล้วจนครบตามมาตรฐาน
การประเมินการตกไข่
การตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิ
การประเมินการอุดตันของท่อนำไข่
การวินิจฉัยภาวะมีบุตรยากในฝ่ายชาย
การซักประวัติ
ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต
รูปแบบการดำเนินชีวิต
การได้รับยา รังสี สารเคมี
การมีเพศสัมพันธ์
การได้รับอุบัติเหตุและการผ่าตัด
การตรวจร่างกาย
การตรวจร่างกายทั่วไป
การตรวจระบบสืบพันธุ์
หนังหุ้มปลายองคชาต
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจเลือดทั่วๆไป
การตรวจฮอร์โมน
การตรวจน้ำอสุจิ
สาเหตุจากฝ่ายชาย
Sperm dysfunction พบร้อยละ 80 เช่น เชื้ออสุจิน้อย มีรูปร่าง ผิดปกติหรือมีการเคลื่อนไหวน้อย
Sexual factors พบร้อยละ 10 เช่น Electile dysfunction, Premature dysfunction ฯ
Other พบร้อยละ 10
นอกจากนั้นพบว่าภาวะทางด้านจิตใจ เช่น ความเครียด ความวิตกกังวลเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะมีบุตรยากได้
การประเมินท่อนำไข่ มดลูก และอวัยวะในอุ้งเชิงกรานจากเพศหญิง
การวินิจฉัย
Hysterosalpingogram(HSG) การฉีดสารทึบรังสีและเอ็กเรย์
Endoscopy การส่องกล้อง Laparoscopy ตรวจในอุ้ง เชิงกราน
Hysteroscopy ตรวจโพรงมดลูก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจเลือด
การตรวจฮอร์โมน
การตรวจความผิดปกติของการตกไข่
การตรวจวัดระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนในในกระแสเลือดที่กึ่งกลางของระยะลูเทียล (midluteal serum progesterone level) เจาะเลือดเพื่อตรวจในช่วงประมาณ 1 สปันดาห์ก่อนที่ประจำเดือนมา
˃ 5 μ/dl = มีการตกไข
˃10μ/dl=มีการตกไข่คอร์ปัสลูเตียมทางานปกติดว้ย
การตรวจปัจจัย ด้านปากมดลูก หรือการทำ postcoital test
การตรวจวัด basal body temperature หรือ BBT chart
ไม่มีหลักฐานว่ามีประโยชน์ต่อการดูแลรักษาจึงไม่เป็นที่ นิยมในปัจจุบัน
การตรวจการทำงานของอสุจิหรือ spermfunction
tests
การรักษาการมีบุตรยาก
การรักษาแบบขั้นต้น
การกำหนดระยะเวลาในการมีเพศสัมพันธ์
การกระตุ้นไข่
การผสมเทียม
การฉีดน้ำอสุจิเข้าสู้โพรงมดลูก
การนำน้ำอสุจิที่ไดรับการคัดแยกมาแล้วฉีดเข้าไปในโพรงมดลูกขณะที่มีการตกไข่ตัวอสุจิว่ายจาก โพรงมดลูกไปทางท่อนำไข่และผสมกับไข่ด้วยตัวเองต่อไป
3D animation of how IUI works
วิทยาการการช่วยเหลือการมีบุตร
การกระตุ้นการตกไข่ สามารถนำมาใช้ตามการปฏิสนธินอกร่างกายได้
การใช้เทคโนโลยีกระตุ้นการเจริญพันธุ์
GIFT ( Gamete Intrafallopian Transfer )การนำเอาไข่และตัวอสุจิไปใส่ไว้ที่ท่อนำไข่เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิหรือรวมตัวกันตามธรรมชาติ หลังจากนั้นหากไข่และอสุจิ สามารถปฏิสนธิกันได้ก็จะมีการเจริญเติบโตเป็นตัวอ่อนและเดินทางมาฝังตัวในโพรงมดลูก และเกิดเป็นการตั้งครรภ์ในที่สุด
ZIFT ( Zygote Intrafallopian Transfer ) คล้ายกับการทำเด็กหลอดแก้ว แต่ไข่และเชื้ออสุจิผ่านการเตรียมแล้วจะถูก นำมาผสมกันและเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ 1 วัน ถ้าเห็นว่าเกิดการปฏิสนธิแล้วจะใส่ตัวอ่อนกลับเข้าสู่ฝ่ายหญิงผ่านทางหน้าท้องใส่ ไปในท่อนำไข่
IVF ( In Vitro Fertilization ) คือ การปฏิสนธินอกร่างกายและการย้ายตัวอ่อน หรือ ทั่วไปเรียกกันว่าเด็กหลอดแก้วการทำคล้ายกับ
GIFT แต่ไข่และเชื้ออสุจิที่ผ่านการเตรียมแล้ว จะถูก นำมาผสมกันเพื่อให้เกิดการปฏิสนธินอกร่างกาย
ข้อบ่งชี้
ท่อนำไข่ตีบตัน
มีเยื่อพังผืดในอุ้งเชิงกราน ซึ่งขัดขวางการเดินทางของไข่เข้าสู่โพรงมดลูด
เยื่อบุโพรงมดลูกเจรฺฺิญผิดที่
ความผิดปกติของปากมดลูก
ความผิดปกติของการตกไข่
สาเหตุจากฝ่ายชาย
ภาวะมีบุตรยากที่ไม่ทราบสาเหตุ
Micromanipulation
วิธีการรักษาสู่คู่สมรสที่มีบุตรยากซึ่งมักจะมีปัญหาทางด้านเชื้ออสุจิจํานวนน้อยมากไม่ เคลื่อนไหวใช้เข็มเล็กๆเจาะเปลือกไข่แล้วให้ เชื้ออสุจิวิ่งผ่านรูที่เจาะหรอืการฉีดเชื้ออสุจิ เข้าใต้เปลือกไขห่รือแม้แต่การฉีดเชื้ออสุจิเข้า Ooplasmโดยตรงวิธีนี้ตอ้งอาศัยเครื่องมอื พิเศษและประสบการณ์ความชํานาญของผู้ทำ
ICSI
คือการฉีดอสุจิเข้าไปในเซลล์ไข่ โดยตรงซึ่งทำให้ภายใต้กล้องขยาย กําลังสูงหลังจากเซลล์ไข่ถูกฉีกอสุจิเข้าไปจะเกิดการปฏิสนธิเป็น ตัวอรอนขึ้นเนท่องจากวิธีนี้ทําใหอ้อสุจิ ไม่ตเองว่ายไปหาไข่ไม่ตเองเจาะผนัง เซลล์ไข่เองทําให้อสุจิที่ไม่แข็งแรง สามารถปฏิสนธิกับไข่ได้
การเก็บไข่
แทงเข็มผ่านทางช่องคลอดเข้าสู่รังไข่โดยตรง ซึ่งสามารถเห็นได้จากอัลตราซาวด์หรือผ่านทางหน้าท้องไปที่รังไข่
การเก็บสเปิร์ม
โดยการหลั่งภายนอก(masturbation) เลือกสเปิร์มท่ีแข็งแรงเท่านั้น ซึ่งต้องการเก็บไว้ใ้ช้ภายหลัง สามารถเก็บได้ไ้ว้ใ้นไนโตรเจนเหลวเป็นเวลาหลายปี โดยไม่เสื่อมสภาพ
ภาวะมีบุตรยากแบบปฐมภูมิ (Primary infertility)
การที่ฝ่ายหญิงไม่เคยตั้งครรภ์หลัง จากที่ได้
พยายามแล้ว เป็นระยะเวลานานกว่า12เดือน
ภาวะมีบุตรยากแบบทุติยภูมิ(Secondaryinfertility
การมีบุตรยากที่ฝ่ายหญิงเคยตั้งครรภ์มาแล้ว อาจจะสิ้นสุกด้วยการแท้งหรือการคลอดก็ตาม หลังจากนั้นไม่มีการตั้งครรภ์อีกเลย เป็นระยะเวลานานกว่า 2 เดือน