Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การเปลี่ยนแปลงหน้าที่ของระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram
การเปลี่ยนแปลงหน้าที่ของระบบสืบพันธุ์
ความผิดปกติในระบบสืบพันธุ์เพศหญิง
Premenstrual syndrome (PMS)
อาการต่างๆทางร่างกายสตที่รีเกิดขึ้นเป็นรอบๆช่วงมก่อนมีประจำเดือนเช่นหงุดหงิด ซึมเศร้า บวม คัดตึงเต้านม
สาเหตุที่แท้จริงไม่ทราบ
ปัจจัยเสี่ยงคือmajor life stressor ภาวะเครียด ซึมเศร้า ขาดการออกกำลังกาย
สาเตุของการเกิดอาการต่างๆ
ภาวะไม่สมดุลของฮอร์โมนestrogen และ progesterone
เป็นการเกิดปฏิกิริยาระหว่างฮอร์โมนestrogen, progesterone แล ะ
aldersterone
มีภาวะฮอร์โมนprolactinสูง hypothyroidism หรือ hypoglycemia
ภาวะโภชนาการการขาดวิตามินบี6 แมกนีเซียม ขาดพร้อมกันสองอย่าง
แบบแผนการดำเนินชีวิตมีภาวะเครียดขาดสารอาหาร
พยาธิสรีรวิทยา
เชื่อว่าเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสัดส่วนของ
ระดับฮอร์โมน estrogen และ progesterone ที่สูงขึ้น
ช่ วงระหว่ าง luteal phase ของรอบประจําเดือนทําให้เกิดอาการนี้อาการบวม การหลั ง
neurotransmitters
monoamine oxidase, serotonin จะส่งผลกระทบต่ออารมณ์ และ
ความรู้สึก การเปลี่ยนแปลงต่าง ๆทำให้เกิดกลุ่มPMS
อาการและอาการแสดง
เกิด 7 – 10 วัน ก่อนการมีประจําเดือนและดีขึ้นเมื่อเริ่มมี
ประจําเดือน
Dysmenorrhea
ภาวะปวดประจําเดือนมีสาเหตุจากการหลั่งฮอร์โมน
prostaglandins มากกว่าปกติ
ปัจจัยเสี่ยง
Primary เป็นอาการปวดประจําเดือนไม่เกี่ยวกับพยาธิสภาพของโรค พบใน
คนอ้วน ไม่เคยมีบุตร อายุ < 20 ปี
Secondary เป็นอาการปวดประจําเดือนเกิดจากความผิดปกติของมดลูก เช่น
endometriosis, ovarian tumor, PID
พยาธิสรีรวิทยา
การหลั่งฮอร์โมน prostaglandins มากกว่าปกติ กระตุ้นให้
กล้ามเนื้อมดลูกหดตัวทําให้เกิดอาการ
ปวดจากการขาดเลือดมาเลี้ยงของกล้ามเนื้อ
อาการแสดง
อาการปวดท้องเริ่มพร้อมกับการมีประจำเดือนนานถึง 12–48
ชม. หรือ 48–72 ชม.
อาการปวดช่องท้องด่านล่างอาจร้าวไปหลังและต้นขา
คลื่นไส้อาเจียน
พบน้อยคือ ปวดศีรษะ ท้องอืด คัดตึงเต้านม ท้องเสีย หงุดหงิด อ่อนเพลีย
Amenorrhea
ภาวะไม่มีประจําเดือนหรือภาวะขาดประจำเดือน
จําแนกออกเป็น 2 ชนิด
Primary amenorrhea
สตรีไม่เคยมีประจําเดือนเมื่อถึงอายุ 14 ปัี
ไม่มีพัฒนาการลักษณะทางเพศปรากฏเมื่อถึงอายุ 16 ปียังไมีมีประจําเดือน แต่มีพัฒนาการลักษณะทางเพศปรากฏ
Secondary amennorrhea
สตรีเคยมีประจําเดือนมาแล้วประจําเดือนขาดหายไปเป็นระยะเวลาอย่างน้อย3 – 6 เดือน
สตรีที่มีรอบเดือนปกติแต่ประจำเดือนขาดหายไปนานเกิน12เดือนสตรีมีรอบเดือนผิดปกติ
สาเหตุ
ไม่มีการตกไข่เนื่องจากมีความผิดปกติของการหลั่งฮอร์โมน estrogen,
gonadotropins, lutinizing, FSH
รังไข่ไม่มีการตอบสนองต่อฮอร์โมน gonadotropins
ระดับฮอร์โมน progesterone คงที่ หรือมีความผิดปกติต่อมไร้ท่อ
Endometrial adhesions (Asherman syndrome)
Ovarian, adrenal, pituitary tumor
Emotional disorder พบในผู้ป่วยที่มีภาวะdepression
ภาวะทุพโภชนาการและการออกกำลังกายอย่างหนัก
Pregnancy
Weight loss
Dysfunctional uterine bleeding เลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก
การที่ เลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก ทําให้เลือดออกผิดปกติในช่วงจังหวะระหว่างการมีประจําเดือน
พยาธิสรีรภาพ
เลือดออกผิดปกติผลจากการที่เยื่อบุโพรงมดลูกตอบสนองต่อ
ความไม่สมดุลของการหลั่ งฮอร์โมนและภาวะไม่มีไข่ตก
อาการและอาการแสดง
Metrorrhagia เลือดออกช่วงระหว่างมีรอบประจำเดือน
Hypermenorrhea ประจำเดือนมามากหรือนาน
Chronic polymenorrhea ประจำเดือนมาถี่
Oligomenorrhea ประจําเดือนมาห่าง
Fatigue จากภาวะเลือดจาง
Oligomenorrhea and infertile จากภาวะไม่มีไข่ตก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ผลการตรวจระดับ progesterone ลดลง
CBC จะพบภาวะเลือดจางถ้าประจําเดือนมามากและนานวัน
ตรวจพบการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ (prolong bleeding time) ในผู้ป่ วย
โรคเลือด
การตรวจ Thyroid studies จะพบ abnormal thyroid hormone
การตรวจ Dilatation and curettage จะพบ
endometrial hyperplasia หรือ carcinoma
สาเหตุ
Anovulationพบในช่วงอายุประมาณ30ปีกว่าหรืออายุ40ปีต้น ๆ
Hormone producing ovarian tumor
กลไกการทํ างา น ของ Hypothalamic-pituitary-ovarianไม่สม บู รณ์
Endometriosis
Obesity เอนไซม์ในเนื้อเยื่อไขมันเปลี่ยน
Sexual assault
Polycystic ovarian syndrom
Trauma
Pelvic inflammatory disease
Coagulopathy
อาการและอาการแสดง
Vaginal discharge คล้าย cottage cheese, curd like หรือนมบูดตกขาวขุ่นสีขาวจัดคล้ายตะกอนนมอยูเป็นกลุ่มติดผนังช่องคลอดไม่มีกลิ่น
Pruritus ระคายเคืองมากผิวหนังบริเวณ labia และ vulva บวม มีลักษณะ
คล้ายผื่นแดง
ปวดแสบปวดร้อนหลังถ่ายปัสสาวะ อาการมากขึ้นก่อนมีประจําเดือน
การอักเสบและการติดเชื้อ
Vulvovaginal infection
การอักเสบและติดเชื้อของช่องคลอด
Vulvovaginal Candidiasisเป็นการอักเสบติดเชื้อราในช่องคลอดมัก
เป็นเชื้อCandida albicans
เชื้อที่พบได้ในช่องปากคอลําไส้ใหญ่และช่องคลอดทำให้
อาการและอาการแสดง
Vaginal discharge ลักษณะคล้าย cottage cheese, หรือนมบูด
อาจตกขาวขุ่นสีขาวจัดคล้ายตะกอนนมอยู่เป็นกลุ่มติดผนังช่องคลอด ไม่มีกลิ่น
2.Pruritus ระคายเคืองมาก ผิวหนังบริเวณ labiaและ vulva บวม มีลักษณะ
คล้ายผื่นแดง
ปวดแสบปวดร้อนหลังถ่ายปัสสาวะ อาการมากขึ้นก่อนมีประจําเดือน
Bacterial vaginosisแบคทีเรียในช่องคลอดเจริญเติบโตมาก
ผิดปกติ
Trichomoniasis เป็นภาวะติดเชื้อ Trichomonas vaginalis
อาการและอาการแสดง
ไม่แสดงอาการ พบมากถึง 70 % ทั้งในเพศหญิงและเพศชาย
2.เพศหญิงที่ มีการติดเชื้อเฉียบพลัน จะมีตกขาวมาก discharge จะมี
ลักษณะเป็นฟองสีขาว
ฟองสีเหลืองเขียว (yellow – green) หรือเป็นฟองสีเขียวปนเทา (greenish
gray) ออกมาก มีกลิ่นเหม็น
มีอาการคัน และปวดแสบปวดร้อนช่องคลอดมาก
ช่องคลอดบวมแดง ถ้าตรวจภายในจะพบจุดสีแดงรอบๆ ปากมดลูก
Dyspareunia, dysuria, poscoital spotting, menorrhagia และ
dysmenorrhea
Atrophic vaginitis เป็นภาวะช่องคลอดอักเสบวัยชรา
Vulvitis คือการอักเสบติดเชื้อของอวัยวะสืบพันธ์ภายนอก
อาการและอาการแสดง
Vulva tissue – red and swollen, abrasions
Secondary infection
Burning sensation
Vagina dischargeถ้ามีvaginitis
Pruritis
Bartholinitis
การอักเสบติดเชื้อของต่อม Bartholin
ทำให้เกิดการอักเสบหรือบวมแดงบริเวณต่อม
Leukorrhea
แบ่งออกเป็น2ชนิด
1.ระดูขาวปกติ คือการตกขาวธรรมชาติ
2.ระดูขาวผิดปกติ คือการตกขาวที่เกิดจากการติดเชื้อรา แบคทีเรีย พยาธิหรือไวรัส
Pelvic inflammatory disease (PID)
การอักเสบติดเชื้อของอวัยวะ
สืบพันธ์ภายในอุ้งเชิงกราน
สาเหตุจากการติดเชื้อNeisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis,
Staphylococci, Streptococci, diphtheroids, Psuedomonas, Escherichia coli
ปัจจัยเสี่ยง
Conization or cauterization
การใส่ห่วงคุมกําเนิด
การแท้งบุตรการผ่าตัดอุ้งเชิงกราน การติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
พยาทธิสรีรวิทยา
1.3 เนื้องอกและมะเร็ง
Vulva cysts มักเกิดจากสาเหตุใหญ่คือ Bartholin’s cyst
อาการและอาการแสดง
Pain redness
Perineal mass
Dyspareunia
ปวดแสบขณะถ่ายปัสสาวะ
มีการอักเสบติดเชื้อหรือเกิดหนอง
Vulva dystrophy มักพบในสตรีสูงอายุหรือวัยหมดประจําเดือน
พยาธิสรีรวิทยา
ขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน
อาการและอาการแสดง
1) แสบคัน ปวดแสบปวดร้อนบริเวณช่องคลอด
2) มีตกขาวจาก ๆ บางครั้งคล้ายหนอง
3) มีการอักเสบเป็นจุดแดง ๆ เนื่องจากมีจุดเลือดออกใต้เยื่อบุช่องคลอดทั่วไป
4) มีอาการเจ็บปวดขณะร่วมเพศ (Dyspareunia)
Ovarian cyst
ถุงน้ําที่อยู่ ที่รังไข่ หรือก้อนเนื้องอกที่รังไข
Follicle cyst
Corpus luteum cyst
Theca luteum cyst
Polycystic Ovarian Syndrome (PCOS
Dermoid cyst
Cystadenoma cyst
อาการและอาการแสดง
ปวดท้องเจ็บปวดขณะมีประจำเดือน
ประจำเดือนมามาก
ถุงน้ำดีมีขนาดใหญ่จำนวนมากจะมีอาการไม่สุขสบายในช่องท้อง
ถ้ามีการบิดขั้วถุงน้ำดีมีอาการปวดเฉียบพลัน
มีภาวะบุตรยาก
Fibroid (Leiomyoma, Myoma)
เนื้องอกกล้ามเนื้อ
สาเหตุไม่ทราบแน่ชัด
พยาธิสรีรวิทยา
เนื้องอกมีลักษณะเป็นก้อนกลมแข็งชัดเจน
วินิจฉัยตรวจเลือดพบภาวะเลือดจาง
Endometriosisคือภาวะที่เยื่อบุโพรงมดลูก
สาเหตุ
ไม่ทราบแน่ชัด
พยาธิสรีรภาพ
เยื่อบุโพรงมดลูกที่อยู่ผิดที่
อาการและอาการแสดง
ปวดประจำเดือนเรื้อรังปวดมากขึ้นเรื่อยๆ
มีบุตรยาก
รอบประจำเดือนผิดปกติ
การตรวจปฏิบัติ
Laparoscopy or laparotomy
Pelvic ultrasound
Adenomyosis
อาการแสดง
ประจำเดือนมามากและนาน
มีบุตรยาก
ถ่ายปัสสาวะบ่อย
ปวดถ่วงที่ท้องน้อย
มักจะปวดขณะมีระดูเท่านั้น
Breast cancer
สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด ปัจจุบันพบว่าอาหารจำพวกไขมันสูง
ปัจจัยเสี่บง
ฮอร์โมน
ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นระยะเวลานาน ๆ
ความเครียด
การได้รับหรือสัมผัสรังสีจะเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเต้านมมาก
ไม่เคยมีบุตร หรือมีบุตรหลังอายุ 30 ปี
ประวัติประจำเดือนมาครั้งแรกอายุ12หมดประจำเดือนอายุ55
Positive test for genetic mutation (BRCA 1 and BRCA2)
ประวัติคนในครอบครัวหรือญาติที่ใกล้ชิดเป็นมะเร็งเต้านม
พยาธิสรีรวิทยา
เซลล์มะเร็งเต้านมมักเกิดข้างซัายมากกว่าข้างขวาบริเวณ outer
upper quadrant
อาการอาการแสดง
มีของเหลวออกจากหัวนม
Pathological bone fracture, hypercalcemia
แขนบวมต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้บวม
ผิวหนังอุ่นร้อนแดง
อาการบวมเกิดจากก้อนเนื้องอกขัดขวางทางเดินน้ำเหลืองเต้านม
มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง ขนาดและโครงสร้างของเต้านม
มีก้อนไม่เจ็บ แข็ง เป็นอาการนําที่สําคัญมากที่สุด
หลอดเลือดมาเลี้ยงเต้านมขยายมองเห็นที่ผิวหนัง
ดึงรั้งผิวหนังหัวนมให้บุ๋มลง
ความผิดปกติในอวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย
ส่วนท่อปัสสาวะ:
Urethritis หมายถึงการอักเสบของท่อปัสสาวะ
สาเหตุ
1.Ascending infection จากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชน E. coli, Klebsiella,
2การติดเชื้อเรื้อรังอาจเกิดจาก โรคในนิ่วท่อปัสสาวะต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง.
พยาธิสรีรวิทยา
เชื้อโรคจะเข้าไปตามท่อทางเดินปัสสาวะ ทําให้ท่อปัสสาวะอักเสบ
อาการอาการแสดง
กระเพาะปัสสาวะบีบเกร็ง
ปวดแสบปวดร้อนขณะถ่ายปัสสาวะ
ปวดแสบปวดร้อนขณะถ่ายปัสสาวะคันในท่อปัสสาวะ
มีมูกหนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ
อาการทั่วไป ได้แก่ malaise, nausea, vomiting, low back pain, flank
Hematuria, Fever, chill
ปวดหน่วงอวัยวะเพศหรืออัณฑะ
การตรวจทางห้องปฎิบัติการ
Urinalysis (U/A) เพื่อตรวจหา หนอง เลือด และแบคทีเรียในปัสสาวะ
Clean–catch midstream urine พบเชื้อแบคทีเรียมากกว่า
100,000/milliliter
Urethra stricture
ตีบแคบของท่อปัสสาวะเนื่องจากการมีแผลเป็น
สาเหตุ
การได้รับบาดเจ็บท่อท่งเดินปัสสาวะขาดการรักษาที่ดีพอ
การอักเสบติดเชื้อร้ายแรง
ใส่สายสวนปัสสาวะนานจนท่อปัสสาวะเกิดเนื้อตาย
ใส่เครื่องมือทางการแพทย์ขนาดใหญ่
อาจเป็นแต่กําเนิด
การเป็นมะเร็งท่อปัสสาวะ
พยาธิสรีรวิทยา
เซลล์ท่อปัสสาวะได้รับบาดเจ็บเกิดการตีบแคบทำให้ท่อปัสสาวะตีบการค้างคั่งในท่อปัสสาวะ
อาการอาการแสดง
เบ่งถ่ายปัสสาวะ
ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่สุด ปวดเล็กน้อยเวลาถ่ายปัสสาวะ
อาการเฉียบพลันมีการคั่งค้างปัสสาวะจากปัสสาวะไม่ออก
การตรวจทางห้องทดลอง
Voiding cystourethrogram
. Ultrasound
ส่วนองคชาติ
Phimosisภาวะหนังหุ้มองคชาติมีรูเปิดแคบ
สาเหตุุอาจเป็นตั้งแต่กำเนิด
มีอาการอัเสบ บวม ปวดบริเวณหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ
รักษาโดยการขลิบหนังหุ้มปลายองคชาติออกเล็กน้อย
Balanitis and Posthitis การอักเสบของ glans penis and mucous
membrane บริเวณรอบ ๆ
สาเหตุเกิดจากการระคายเคืองเสียดสีเกิดรอยถลอกมีการติดเชื้อ
มีอาการผื่นขึ้นแดงบริเวณปลายองคชาติมีหนองไหล
รักษาควรแนะนำให้ทำความสะอาดบ่อยๆซับให้แห้ง
Penile cancer or Cancer of the penis มะเร็งองคชาติ
พบมากในผู้ชายอายุ45-60ปีขึ้นไป
สาเหตุเกิดจากการหมักหมมของสิ่งสกปรกบริเวณใต้หนังหุ้มปลาย
ปัจจัยเสี่ยงมีระวัติติดเชื้อHIV สูบบุหรี่
การป้องกันทำได้โดยรูดหนังองคชาติ เปิดและล้างทำความสะอาด สม่ำเสมอทุกครั้งที่อาบน้ำ
Priapism ภาวะอวัยวะเพศชายไม่อ่อนตัว
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
เกิดจากโรคเลือดบางชนิด เช่น Sickle cell disease, Leukemia, Metastatic cancer, Spina
ย าบางชนิด เช่น Papaverine, Psychotropic drug, Alcohol
การรักษาแรกให้ยาแก้ปวด ยาชาและสารน้ำ
Peyronie’ diseaseภาวะที่มีfibrous plaques มาเกาะที่ปลายหนังหุ้ม
งจะมองไม่เห็นถ้าองคชาติยังอ่อนตัว
จะทําให้เกิดความเจ็บปวดตอนองคชาติแข็งตัวและมีผลกระทบต่อการมีเพศสัมพันธ์ทำให้ล้มเหลว
พบได้ในอายุวัยกลางคนขึ้นไป
รักษาโดยการผ่าตัด
อัณฑะ
Orchitis, Epididymitis อัณพะและท่อปัสสาวะอักเสบ
สาเหตุ เกิดจากการติดเชื้อต่อมลูกหมาก
อาการแสดง
หากเกิดคางทูม3-4วันมีอาการไข้ วดบวมบริเวณอัณฑะ พบอาการปัสสาวะเป็นเลือด อาการอาจมีในระยะ7-10วัน
อาการค่อยเป็นค่อยไป ต่อมาอัณฑะบวม ปวด กดเจ็บมาก มีไข้สูง หนาวสั่น ทิ้งไว้จะเกิดปัสสาวะเป็นหนอง
ปวดถุงอัณฑะและขาหนีบข้างเดียวตามตําแหน่งของ Vas deferens
อาการจะหลงเหลือจากการหายแล้ว อาจมีการฝ่อของอัณพะ สร้างอสุจิลดลง
Testicular torsion หมายถึง การบิดของท่ออสุจิ
สาเหตุ
ความผิดปกติของถุงหุ้มอัณฑะตำแหน่งถุงอัณฑะ
การยึดติดกันของ spermatic fascia และผนังถุงลูกอัณฑะไม่ดี
การออกกำลังกายอย่างหนัก
Prostatitis ภาวะต่อมลูกหมากอักเสบเฉียบพลัน
เกิดจากสาเหตุ ท่อปัสสาวะตีบแคบ ต่อมลูกหมากโต
อาการแสดง ปวดบริเวณฝีเย็บ ปวดแสบปัสสาวะบ่อย ปวดขณะภายหลังหลั่งอสุจิ
ต่อมลูกหมากอักเสบเฉียบพลัน อาการไข้ หนาวสั่น ปวดบริเวณฝีเย็บ ทวาร ปวดเวลาถ่ายปัสสาวะ
ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง ปวดเวลาถ่ายปัสสาวะเล็กน้อย ปัสสาวะบ่อย
ภาวะแทรกซ้อน
ต่อมลูกหมากบวมโต ปัสสาวะคั่งค้าง
Epididymitis (ท่อนําอสุจิอักเสบ)
Bacteremia (การอักเสบติดเชื้อในกระแสเลือด)
Pyelonephritis (กรวยไตอักเสบ)
Prostate cancer มะเร็งต่อมลูกหมาก
สาเหตุ ไม่ทราบแน่ชัด
ปัจจัยเสี่ยง
ติดเชื้อโรคเพศสัมพันธุ์
รับประทานอาหารที่มีไขมันสูง
ปัจจัยเสี่ยง เชื้อชาติ สัมผัสมลภาวะ เช่นรังสี สารเบนซิน
อาการอาการแสดง
คลำพบต่อมลูกหมากโต ไม่เรียบ
อัณฑะหรือขาบวม
ปัสสาวะเป็นเลือด
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
ถ่ายปัสสาวะลำบาก เป็นหยด ปัสสาวะคั่ง
ระยะแรก ไม่มีอาการแต่อาจคลําพบก้อนเนื้อ ระยะต่อมาพบก้อนเนื้อ
ส่วนเต้านม
Gynecomastia เป็นภาวะเต้านมโตผิดปกติในเพศชายพบได้ทั้งวัยเจริญพันธุ์และวัยสูงอายุ
อาการและอาการแสดง
เต้านมผิดปกติเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้อาการเป็นชั่วคราวหรือยุบไปเองก็ได้เมื่อสิ่งกระตุ้นลดลง
วัยสูงอายุพบก้อนโตใต้ลานนม ถ้าภาวะนี้ก่อให้เกิดผลกระทบเกิดปัญหาด้านจิตใจรุนแรงอาจทำการผ่าตัดเสริมเต้านม
ให้ยาantiestrogen (tamoxifen), synthetic androgen (danazol)
Breast cancer มะเร็งเต้านมเพศชายพบน้อยมาก
พบในผู้ชายประมาณ60ปีมากกว่าอายุเฉลี่ยผู้หญิงเป็นมะเร็ง10ปี
ปัจจัยเกี่ยวข้องกับการเกิด
ความผิดปกติของยีน โรคตับ สัมผัสรังสี สัมผัสความร้อนนานๆ
กรรมพันธุ์