Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่3 การจัดการองค์การพยาบาล - Coggle Diagram
บทที่3 การจัดการองค์การพยาบาล
๔.๑ ความหมาย ขององค์การพยาบาล
เนื่องจากองค์การแต่ละองค์การเกิดจากการรวมกลุ่มของบุคลากรต่างๆเพื่อที่จะทำงานร่วมกันเพื่อไปสู่เป้าหมายที่กำหนดไว้
ความหมายขององค์การ (organization)
กลุ่มคนที่ร่วมกันดำเนินการใดๆเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้อย่างมีประสิทธิภาพ
องค์การพยาบาล(nursingorganization)
การรวมกลุ่มของพยาบาลระดับต่างๆรวมทั้งการรวมของทรัพยากรอื่นๆที่จำเป็นได้แก่งบประมาณวัสดุอุปกรณ์การบริหาร
nursing Service
1 . จุดมุ่งหมายที่เด่นชัด(distinct purpose)ในองค์การต้องมีจุดหมายที่เด่นชัดซึ่งเป็นสิ่งองค์การต้องการ
2 . บุคคล( people )คือบุคลากรที่ร่วมกันทำงานในองค์การเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
3 . โครงสร้างที่เหมาะสม ( deliberate structure ) ทุกองค์การต้องมีโครงสร้างและต้องมี ความชัดเจน รัดกุม ยืดหยุ่นได้
รูปแบบขององค์การ ( types of organization )
1 . องค์การที่เป็นทางการ ( formal organization )
เป็นองค์การที่มีการกำหนดรูปแบบไว้อย่าง ชัดเจนในด้านการจัดระบบงาน โครงสร้างขององค์การ แผนภูมิลักษณะงานตลอดจนการกำหนดอำนาจ
2 . องค์การที่ไม่เป็นทางการ ( informal organization )
เป็นองค์การที่เกิดจากความสัมพันธ์ ส่วนตัว ไม่มีโครงสร้างและลักษณะที่แน่นอน แต่เป็นการรวมกลุ่มเพื่อจุดประสงค์ใดจุดประสงค์หนึ่ง ซึ่งค่อนข้างมีอิทธิพลต่อองค์การมาก
โครงสร้างขององค์การ ( organizational structure )
ผู้บริหารการพยาบาลจำเป็นต้องกำหนดโครงสร้างขององค์การออกมา โดยแสดงถึงนโยบายสายการบังคับบัญชา ขอบเขตการบังคับบัญชา การมอบหมายงาน การกำหนด อำนาจหน้าที่ ความรับผิดชอบ การติดต่อสื่อสาร ซึ่งเป็นความสัมพันธ์ของบุคคล และตำแหน่งหน้าที่
1 . รูปแบบของโครงสร้างองค์การ
1 . 1 โครงสร้างแบบราชการ ( bureaucratic structure )
โครงสร้างที่มีรูปแบบที่ กำหนดไว้อย่างตายตัวชัดเจน จะแสดงให้เห็นว่ากิจกรรมในองค์การมีอะไรบ้าง และกิจกรรมนั้น ๆ ถูก จำแนกเป็นกลุ่มๆ ไว้อย่างไร มีสายการบังคับบัญชาเป็นอย่างไร
แบบทางราชการ
โครงสร้างรูปแบบนี้จะมีหลากหลาย
โครงสร้างแบบจักรกล ( mechanistic structure )
แบบงานหลัก ( line )
แบบปิรามิด ( pyramid )
แบบงานหลักและงานที่ปรึกษา ( line and staff )
โครงสร้างองค์การแบบดั้งเดิม ( traditional )
แบบวิชาชีพ ( professional )
1 . 2 โครงสร้างแบบปรับเปลี่ยน ( adaptation structure )
เป็นแนวคิดใหม่ในการจัด องค์การ ซึ่งเป็นผลจากการศึกษาวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์ เพื่อหาวิธีการที่จะทำให้ผู้ปฏิบัติงานเกิด ความพึงพอใจในการทำงาน เกิดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และเพิ่มความมีประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน
ตัวอย่างของโครงสร้างองค์การแบบ
ครงสร้างแบบอิสระ ( free form )
แบบผู้ร่วมงาน ( collegial management )
แบบโครงสร้าง ( project management )
แบบเมตริกซ์ ( matrix )
2 . องค์ประกอบของโครงสร้างการพยาบาล
2 . 1 หน่วยงานหลัก ( line agency )
โดยหน่วยงานหลักจะรับผิดชอบปฏิบัติงานให้บรรลุ วัตถุประสงค์ขององค์การ บุคลากรที่ทำหน้าที่ในหน่วยงานหลักคือ หัวหน้าหอผู้ป่วย ผู้ตรวจการ พยาบาลประจำการ เป็นต้น ซึ่งจะแสดงไว้ในโครงสร้างองค์การโดยเส้นทึบ
2 . 2 หน่วยงานที่ปรึกษา ( staff agency )
เป็นหน่วยงานที่ช่วยให้หน่วยงานหลักให้ทำงาน ดีขึ้น ไม่มีอำนาจบังคับบัญชา หน่วยงานหลักมีหน้าที่ให้บริการ ให้คำแนะนำ ปรึกษาการบริหารงาน และให้ข้อเสนอแนะตลอดจนควบคุมคุณภาพงาน
2 . 3 หน่วยงานช่วย ( auxiliary agency )
เป็นหน่วยงานที่ช่วยหน่วยงานหลักและ หน่วยงานที่ปรึกษาให้ทำงานสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ช่วยอำนวยความสะดวก ให้ทำงานรวดเร็วขึ้น เช่น งานธุรการ การเงิน สารบัญ มีอำนาจในการบังคับบัญชาในหน่วยงานของตนเองเท่านั้น
3 . สายการบังคับบัญชา ( chain of command )
3 . 1 ขอบเขตของการบังคับบัญชา ( span of control )
3 . 1 . 1 ขอบเขตการบังคับบัญชาแคบ ( organizational with narrow span )
ข้อเสียของโครงสร้างชนิดนี้
การติดต่อสื่อสารล่าช้า เพราะผ่านหลายระดับ
3.1.2 ขอบเขตการบังคับบัญชากว้าง ( organization with wide spans )
ห้องตรวจโรค ห้องทำแผล หอผู้ป่วยทั่วไป
3 . 1 . 3 เอกภาพในการบังคับบัญชา ( unity of command )
บังคับบัญชาโดยตรงเพียงคนเดียวเท่านั้น
3 . 1 . 4 การติดต่อสั่งการ ( communication )
ซึ่งต้องผ่านสายบังคับบัญชาตามลำดับ ขั้น ถ้าเป็นการติดต่อเป็นทางการ
3 . 1 . 5 ระดับของการบริหาร ( level of management )
ต้องไม่มากและกว้างจนเกิน ไป ผู้บริหารจะสับสน ซึ่งจะรับผิดชอบงานเฉพาะอย่างจะควบคุมง่าย
สำหรับองค์การพยาบาล
ด้ทำรูปแบบโครงสร้างองค์การหลายๆ รูปแบบมาใช้ผสมผสาน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการปฏิบัติการพยาบาล เช่น
1 . โครงสร้างองค์การตามหน้าที่
( functional organization )
เป็นโครงสร้างที่แบ่งแยกหน้าที่ การทำงานเป็นเกณฑ์ให้รู้ว่าใครทำหน้าที่อะไร จะแยกเป็นระดับขั้นตามหน้าที่การจัดแผนกในแต่ละสาย บังคับบัญชา จะมีหัวหน้าแผนก ซึ่งจะรายงานต่อไปยังผู้บังคับบัญชาระดับสูง การตัดสินใจจึงมักอยู่ที่ ผู้บังคับบัญชาระดับสูง มักอยู่ในรูปการรวบอำนาจ
2 . โครงสร้างองค์การแบบงานหลัก
( line organization )
ป็นโครงสร้างของหน่วยงานหลัก ขององค์การ เป็นหลักที่ยึดถือในการแบ่งงาน เป็นโครงสร้างที่เก่าแก่และแพร่หลายที่สุด พัฒนามาจาก โครงสร้างแบบง่าย และแบบระบบราชการ
ลักษณะโครงสร้างของงานเข้าใจง่าย กำหนดอำนาจหน้าที่ รับผิดชอบชัดเจน หัวหน้างานมีอิสระและอำนาจเต็มที่ ให้บุคลากรปฏิบัติงานตามความเชี่ยวชา
3 . โครงสร้างองค์การแบบงานหลักและงานที่ปรึกษา ( line and staf organization )
การจัดโครงสร้างที่พัฒนามาจากโครงสร้างแบบงานหลัก แต่จะมีผู้เชี่ยวชาญเฉพาะสาขาเป็นที่ปรึกษา แก่ผู้บริหาร บุคลากรในงานที่ปรึกษาจะทำหน้าที่ช่วยเหลือให้การปฏิบัติงานของบุคลากรในงานหลัก เป็นไปด้วยดี
4 . โครงสร้างแบบเมตริกซ์ ( matrix organization )
โครงสร้างจะทำให้อำนาจหน้าที่ 2 ตำแหน่ง ที่เป็นอำนาจหน้าที่ภายในแผนกจะมีทิศทางในแนวดิ่ง นั่นคือ หน้าที่ในหน่วยงานหลัก และ อำนาจหน้าที่ในแนวนอน จะเน้นที่โครงสร้าง ซึ่งหน่วยงานกำหนดตามความต้องการของผู้รับบริการ ทำให้บุคลากรมีสายบังคับบัญชา 2 สาย
โดยหน่วยงานหลักต้องสนับสนุนทั้ง 2 ราย ความสัมพันธ์ ระหว่างบุคลากรและตำแหน่งต่างๆ จึงมีลักษณะเครือข่ายทั้งแนวดิ่งและแนวนอน
การรวบอำนาจและการกระจายอำนาจ
( centralization and decentralization )
การรวบอำนาจ
การรักษาอำนาจตัดสินใจไว้ที่ผู้บริหารระดับสูง ระดับปฏิบัติการจะมีการ ตัดสินใจน้อย
การกระจายอำนาจ
ารมอบอำนาจหน้าที่ทั้งหมด ไปยังผู้บริหารในระดับต่าง ๆ ซึ่งต้อง สัมพันธ์กับการมอบอำนาจหน้าที่ในแต่ละระดับของโครงสร้างองค์การ
ระดับของผู้บริหาร ( Level Management )
2 . ผู้บริหารระดับกลาง ( functional or middle management managers )
ผู้ตรวจการพยาบาล หัวหน้าแผนกการ พยาบาล หรือผู้ชำนาญการพยาบาลแต่ละแผนก
3 . ผู้บริหารระดับต้น ( first line or lower level management )
พยาบาลหัวหน้าตึก หัวหน้าหอผู้ป่วย หัวหน้าเวร หัวหน้าทีม โดยแต่ละตำแหน่งมีหน้าที่รับผิดชอบแตกต่างกันไป
1 . ผู้บริหารระดับสูง ( chief executive officers )
หัวหน้า ฝ่ายการพยาบาล หรือรองผู้อำนวยการฝ่ายการพยาบาล ( director of nursing service )
นายธเนศ สวาสนา
604N46132
