Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Hypothyroidism - Coggle Diagram
Hypothyroidism
อาการและอาการแสดง
-
-
-
-
-
-
-
-
เมื่อไม่กี่วันก่อนหน้านี้นายเอดูเหมือนจะเคลื่อนไหวช้าโดยมีการร้องเรียนเรื่องการแพ้อย่างเฉื่อยชาอ่อนเพลียท้องผูกสับสน
การวินิจฉัย
การตรวจทีเอสเอช วิธีนี้จัดเป็นเครื่องมือหลักที่ใช้วินิจฉัยไฮโปไทรอยด์ อาการของไฮโปไทรอยด์ในขั้นแรกนั้นจะแสดงว่าระดับฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์อยู่เกณฑ์ปกติ การตรวจฮอร์โมนทีเอสเอชจะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้ก่อน ซึ่งมักตรวจพบก่อนผู้ป่วยแสดงอาการของโรค เพราะถ้าผู้ป่วยประสบภาวะขาดไทรอยด์ ต่อมใต้สมองจะเร่งผลิตทีเอสเอชมากขึ้นเพื่อกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ ระดับทีเอสเอชจากต่อมใต้สมองที่เพิ่มขึ้นนี้จะเกิดขึ้นก่อนระดับฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ลดต่ำลง แพทย์จึงมักให้ผู้ป่วยทำการตรวจฮอร์โมนทีเอสเอชก่อน
การตรวจฮอร์โมนไทรอยด์ ในกรณีที่ผู้ป่วยป่วยเป็นไฮโปไทรอยด์อันเนื่องมากจากความผิดปกติของต่อมใต้สมองหรือไฮโปทาลามัส ซึ่งมีระดับทีเอสเอชต่ำกว่าปกติ แพทย์จะตรวจด้วยวิธีพิเศษที่เรียกว่าการตรวจไทโรโทรปิน รีลิสซิ่งฮอร์โมน (Thyrotropin Releasing Hormone: TRH) หรือการตรวจทีอาร์เอช ซึ่งช่วยระบุว่าภาวะขาดไทรอยด์นั้นเกิดจากความผิดปกติของต่อมใต้สมองหรือไฮโปทาลามัส แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านต่อมไร้ท่อจะเป็นผู้ทำการตรวจนี้ โดยฉีดฮอร์โมนดังกล่าวให้แก่ผู้ป่วย
-
การตรวจทางระบบประสาทของเขานั้นมีความโดดเด่นในเรื่องของการลดลงของมวลกล้ามเนื้อและน้ำเสียงในทุกแขนขาซึ่งมีความล่าช้าอย่างมีนัยสำคัญในช่วงการผ่อนคลายของการตอบสนองของเอ็นเอ็น การเดินและการเคลื่อนไหวทั่วไปช้ามาก ในการตรวจสอบสถานะทางจิตเขามีความบกพร่องทางจิตการสบตาไม่ดีพูดช้าและมีปริมาณน้อยเมื่อตอบสนองช้า เขาปฏิเสธความคิดฆ่าตัวตายหรือความคิดฆ่าคน เขามีความคิดเรื่องการกลั่นแกล้งและการได้ยินภาพหลอน เขาไม่สามารถร่วมมือกับการตรวจสภาพจิตขนาดเล็กและมีความเข้าใจที่ไม่ดีเกี่ยวกับความเจ็บป่วยของเขา
ค่าเข้าห้องปฏิบัติการของ Mr A เปิดเผยระดับฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์มากกว่า 200 mIU / mL ระดับ T4 รวม 4.9 μg / dL และระดับ T3 ฟรี 1.08 ng / dL แผงเมตาบอลิซึมที่ครอบคลุมและจำนวนเม็ดเลือดสมบูรณ์อยู่ในช่วงปกติ ภาพกำทอนแม่เหล็กของสมองแสดงให้เห็นว่าต่อมใต้สมองส่วนขยายไม่เปลี่ยนแปลงจากการสแกนครั้งก่อน งานโลหิตอื่นคลื่นไฟฟ้าและอิเลคโตรโฟดีน
สาเหตุ
ต่อมไทรอยด์ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ส่งผลต่อสุขภาพอย่างมาก รวมทั้งกระทบต่อกระบวนการเมตาบอลิซึม หากต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาไม่เพียงพอ สามารถก่อให้เกิดภาวะขาดไทรอยด์ โดยอาจเกิดได้จากสาเหตุต่อไปนี้
โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง (Autoimmune Disease) โรคนี้คือการที่ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายผลิตแอนติบอดี้ขึ้นมาทำลายเนื้อเยื่อภายในร่างกายตัวเอง ที่พบได้บ่อยที่สุดคือ ไทรอยด์อักเสบฮาชิโมโต (Hashimoto's Thyroiditis) เมื่อต่อมไทรอยด์อักเสบและผลิตแอนติบอดีขึ้นมาทำลายเนื้อเยื่อของตัวเอง ย่อมส่งผลต่อการทำงานของต่อมไทรอยด์ที่ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาได้ไม่เพียงพอจนนำไปสู่ภาวะขาดไทรอยด์ ยังไม่ปรากฏหลักฐานชี้ชัดว่าเหตุใดร่างกายจึงผลิตสารภูมิคุ้มกันขึ้นมาทำลายเนื้อเยื่อภายในร่างกายตัวเอง โดยสันนิษฐานว่าอาจมาจากเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือความผิดปกติของยีน อย่างไรก็ตาม โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองเกิดจากหลายปัจจัยรวมกัน
โรคแต่กำเนิด (Congenital Disease) ทารกบางคนไม่มีต่อมไทรอยด์หรือต่อมไทรอยด์ทำงานบกพร่องมาตั้งแต่เกิด เรียกว่าโรคพร่องไทรอยด์ฮอร์โมนแต่กำเนิด (Congenital Hypothyroidism)
ความผิดปกติของต่อมใต้สมอง (Pituitary Gland) การทำงานของต่อมใต้สมองที่ผิดปกติสามารถส่งผลต่อการผลิตฮอร์โมนในต่อมไทรอยด์ได้ โดยต่อมใต้สมองทำหน้าที่ผลิตสารไทรอยด์ สติมูเลติง ฮอร์โมน (Thyroid-Stimulating Hormone: TSH) หรือทีเอสเอช ซึ่งช่วยกำหนดปริมาณการผลิตและส่งฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ แต่หากต่อมใต้สมองทำงานผิดปกติ ก็จะไม่สามารถผลิตทีเอสเอชขึ้นมากระตุ้นการผลิตฮอร์โมนในต่อมไทรอยด์ได้ปกติ ส่งผลให้ฮอร์โมนไทรอยด์ในร่างกายน้อยลง เรียกว่าภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนชนิดทุติยภูมิ (Secondary Hypothyroidism) อย่างไรก็ตาม การป่วยเป็นไฮโปไทรอยด์อันเนื่องมาจากต่อมไร้ท่อทำงานผิดปกตินี้ มักพบได้น้อย
-
-
พยาธิ
ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Gland) ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ ออกมาไม่เพียงพอ โดยต่อมไทรอยด์ซึ่งอยู่ด้านหน้าส่วนล่างของคอ ทำหน้าที่ผลิตและส่งฮอร์โมนไทรอยด์เข้าไปในกระแสเลือด ทั้งนี้ ฮอร์โมนดังกล่าวยังส่งผลต่ออวัยวะเกือบทุกส่วนของร่างกายตั้งแต่หัวใจไปยังสมอง และจากกล้ามเนื้อไปที่ผิวหนัง ฮอร์โมนไทรอยด์นั้นจะควบคุมกระบวนการใช้พลังงานของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายหรือที่เรียกว่ากระบวนการเมตาบอลิซึม โดยกระบวนการเมตาบอลิซึมส่งผลต่ออุณหภูมิ อัตราการเต้นหัวใจ และการเผาผลาญพลังงาน หากร่างกายผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ไม่เพียงพอ จะส่งผลให้กระบวนการทำงานของร่างกายช้าลง กล่าวคือ ไม่มีพลังงานในการทำกิจกรรมต่าง ๆ รวมทั้งกระบวนการเมตาบอลิซึมทำงานช้าลง ผู้หญิงที่อายุมากกว่า 60 ปี มีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะขาดไทรอยด์มาก โดยภาวะดังกล่าวจะส่งผลต่อระดับความสมดุลของปฏิกิริยาเคมีภายในร่างกาย อาจปรากฏอาการบ้างในช่วงแรก แต่หากปล่อยไว้ไม่ได้รับการรักษาจะก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพอื่นๆ ตามมา เช่น ภาวะอ้วน อาการปวดข้อ มีบุตรยาก และปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ
Mr A ชายผิวขาวอายุ 23 ปีถูกญาติของเขาถูกนำตัวส่งโรงพยาบาลหลังจากที่เขารู้สึกสับสนกับเพื่อนร่วมงานของเขา เขาวอกแวกหวาดระแวงเพ้อและไม่สามารถให้ประวัติได้อย่างง่ายดาย ข้อมูลที่ได้จากหลักประกันนั้นได้มาจากลูกพี่ลูกน้องซึ่งตั้งข้อสังเกตว่าเมื่อไม่กี่วันก่อนหน้านี้นายเอดูเหมือนจะเคลื่อนไหวช้าโดยมีการร้องเรียนเรื่องการแพ้อย่างเฉื่อยชาอ่อนเพลียท้องผูกสับสนและการชะลอตัวทางจิต ผลกระทบของนาย A ค่อนข้างแบน เขาพูดช้าด้วยคำตอบที่ล่าช้าอย่างเห็นได้ชัดแม้จะตอบคำถาม“ ใช่” หรือ“ ไม่” อย่างง่าย
Mr A มี thyroidectomy ป้องกันโรคเมื่ออายุ 5 ปีสำหรับกลุ่มอาการของโรคต่อมไร้ท่อหลายชนิด IIb (MEN IIb) แม่ของเขาเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งเกี่ยวกับไขกระดูก MEN IIb- ระยะแพร่กระจายเมื่อเขาอายุ 17 ปี Mr A รู้สึกเหินห่างจากพ่อของเขาและเริ่มใช้ชีวิตกับเพื่อน ๆ และลูกพี่ลูกน้องหลังจากการตายของแม่ หลังจากเรียนจบมัธยมเขาเข้าเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น แต่ต่อมาก็ลาออกและกลายเป็นภารโรง ลูกพี่ลูกน้องของเขาคือการสนับสนุนหลักของเขาและไปพบคุณ A ทุก 2 วัน
การรักษา
ไฮโปไทรอยด์สามารถรักษาได้ด้วยการให้ฮอร์โมนสังเคราะห์อย่างยาเลโวไทรอกซิน (Levothyroxine) ซึ่งเป็นยาสำหรับรับประทาน เลโวไทรอกซินจะช่วยเพิ่มระดับฮอร์โมนในร่างกายให้กลับมาเป็นปกติ หลังจากผู้ป่วยรับยานี้เข้าไปประมาณ 1-2 สัปดาห์จะเริ่มดีขึ้น นอกจากนี้ ยาเลโวไทรอกซินยังค่อย ๆ ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลที่เพิ่มขึ้นจากการป่วยเป็นไฮโปไทรอยด์ ผู้ป่วยควรได้รับการรักษาด้วยเลโวไทรอกซินตลอดชีวิต แต่การให้จำนวนตัวยาในการรักษาอาจเปลี่ยนแปลงได้ โดยแพทย์จะตรวจระดับฮอร์โมนทีเอสเอชของผู้ป่วยเป็นระยะ ๆ
การป้องกัน
ไฮโปไทรอยด์หรือภาวะขาดไทรอยด์เป็นโรคที่ป้องกันได้ยากหากสาเหตุของโรคเกิดจากภาวะไทรอยด์อักเสบฮาชิโมโต อย่างไรก็ตาม การป่วยเป็นไฮโปไทรอยด์ที่เกิดจากการขาดธาตุไอโอดีน ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้มากในประเทศไทยนั้น สามารถป้องกันได้ด้วยการรับธาตุไอโอดีนให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย โดยเลือกซื้อเกลือเสริมไอโอดีนและผลิตภัณฑ์ที่เสริมแร่ธาตุไอโอดีน เช่น น้ำปลา ซีอิ๊ว ซอสปรุงรส และเกลือปรุงอาหาร เพื่อเอาไว้ประกอบอาหารสำหรับรับประทาน