Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมิน การคัดกรอง และการส่งต่อมารดาและทารกในระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด…

- - - - 1. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องทางพันธุกรรม (genetic Considerations)มีผลต่อการเจริญเติบโต และความผิดปกติของทารกในครรภ์ ได้แก่
        
        ▪ ตั้งครรภ์แฝด
        
        ▪ มีประวัติผิดปกติทางพันธุกรรมในครอบครัว
        
        ▪ โรคทางพันธุกรรมของสตรีตั้งครรภ์และคู่สมรส
      - 2. ปัจจัยด้านโภชนาการ (nutritional status) มีผลต่อพัฒนาการของทารกในครรภ์ การขาดสารอาหาร หรือได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ
        
        ▪ การตั้งครรภ์วัยรุ่น
        
        ▪ มีการตั้งครรภ์มากกว่า 3 ครั้งในระยะ 2 ปีที่ผ่านมา
        
        ▪ การสูบบุหรี่ ใช้สารเสพติด ดื่มสุรา
        
        ▪ ภาวะเจ็บป่วยเรื้อรัง โลหิตจาง
        
        ▪ มีน้ำหนักตัวเพิ่มน้อยหรือมากกว่าเกณฑ์
      - 3. ปัจจัยความผิดปกติทางด้านการแพทย์และสูติกรรม (medical and obstetric disorders)
        
        ▪ ปัจจัยภาวะแทรกซ้อนของสุขภาพในการตั้งครรภ์ในอดีตและครรภ์ปัจจุบัน
        
        ▪ การเจ็บป่วยหรือบาดเจ็บเนื่องจากการตั้งครรภ์
        
        ▪ การแท้งหรือการสูญเสียทารกในครรภ์
    - - ก่อนตั้งครรภ์ มีประวัติติดยา ถูกทำร้ายจากคู่สมรส มีปัญหาการปรับตัวและการเข้าสังคม มีความเครียดและวิตกกังวลสูง
      - ขณะตั้งครรภ์ ขาดการสนับสนุนจากครอบครัวและสามี มีบุคคลในครอบครัว เจ็บป่วยที่ต้องดูแล สูญเสียภาพลักษณ์และความเชื่อมั่นในตนเอง ไม่ยอมรับ การตั้งครรภ์และการใช้ยาเสพติด
      - ระยะคลอด มีความกลัวต่อการคลอด ใช้ยาระงับความเจ็บปวดปวดจนไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองและไม่สามารถเบ่งคลอดได้เอง
    - - ▪เป็นปัจจัยที่อาจนำไปสู่ความพิการแต่กำเนิดของทารกในครรภ์
        
        ▪ไม่มีรายได้หรือรายได้น้อย เสี่ยงต่อ การได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์
        
        ▪การไม่ฝากครรภ์หรือฝากครรภ์ไม่ครบตามเกณฑ์ เช่น บริการฝากครรภ์ที่ไม่เพียงพอ ไม่มีเงินสำหรับการเดินทาง
        
        ▪ขาดการรับรู้ประโยชน์ของการฝากครรภ์ ไม่พึงพอใจในบริการ มีความเชื่อทางสังคมวัฒนธรรมเกี่ยวการฝากครรภ์
        
        ▪อายุมากกว่า 35 ปี หรือน้อยกว่า 17 ปี เป็นการตั้งครรภ์ความเสี่ยงสูง
    - - ▪การติดเชื้อ
        
        ▪การได้รับรังสี สารเคมี มลภาวะที่เป็นภาวะอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม
        
        ▪สามีที่ทำงานสัมผัสสารก่อมะเร็งมี
        ความสัมพันธ์กับการแท้งของสตรีตั้งครรภ์
- - - - ▪ ไม่มีภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์ปัจจุบันและอดีต
      - ▪ ไม่จำเป็นต้องตรวจวินิจฉัยพิเศษใดๆ
      - ▪Teenage,Primigravidarum , สูง < 145 ซม.,birth interval > 10 ปีหรือ < 1 ปี BW < 40 กก.
  - - - ▪กลุ่มที่ต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยและเฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น อายุ > 35 ปี
    - - ▪เคยคลอดบุตร BW <2,500 กรัมหรือ >4,000 กรัม
  - - - ▪มีผลกระทบอย่างรุนแรงต่อมารดาและทารก ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด เช่นHT Heart, twins, postterm DM Anemia เลือดออกขณะตั้งครรภ
- - - - 1. แบบประเมินความเสี่ยงของสตรีตั้งครรภ์ (classifying form) โดยกรมอนามัย เป็นแบบประเมินจากการซักประวัติ 18 ข้อ
      - ▪ ใช้ประเมินสตรีตั้งครรภ์ทุกรายเมื่อฝากครรภ์ครั้งแรก
      - ▪ ในรายที่มีประวัติอย่างใดอย่างหนึ่ง ให้ส่งพบแพทย์เพื่อการตรวจวินิจฉัยภาวะเสี่ยง รับการตรวจวินิจฉัย และรักษา
      - ▪ ในรายที่ซักประวัติไม่พบความเสี่ยงข้อใดข้อหนึ่ง ให้ตรวจและนัดฝากครรภ์ตามองค์ประกอบพื้นฐานการดูแลสตรีตั้งครรภ์
    - - 2. เกณฑ์เสี่ยงทั่วไปทางสูติกรรม ของบุญปรีดี ศิริวงค์
      - ▪เป็นแบบคัดกรองภาวะเสี่ยงของ Coopland
      - ▪คะแนน 0-2 กลุ่มเสี่ยงต่ำ (low risk)
      - ▪คะแนน 3-6 กลุ่มเสี่ยงปานกลาง (moderate risk)
      - ▪คะแนน > 7 ขึ้นไป กลุ่มเสี่ยงสูง (high risk)
    - - 3. แบบประเมินสตรีตั้งครรภ์เสี่ยงสูงของเมอร์ค (Merck manual) (Artral, 2016)
      - ▪ เป็นแบบประเมินเพื่อคัดกรองการตั้งครรภ์เสี่ยงสูง
      - ▪ คะแนนตั้งแต่ 10 ขึ้นไป จัดเป็นครรภ์เสี่ยงสูงที่ต้อง ส่งต่อสูติแพทย์
  - - - 1. แบบประเมินสภาวะสุขภาพส่าหรับการคัดกรองโรคของกระทรวงสาธารณสุข คัดกรองทุกครั้งที่สตรีตั้งครรภ์มาฝากครรภ
        
        ▪ แบบประเมินสุขภาพจิต 3 ส่วน
        
        ส่วนที่ 1 เป็นการประเมินความเครียด (ST-5)
        
        ส่วนที่ 2 คัดกรองโรคซึมเศร้า
        
        ส่วนที่ 3 ประเมินปัญหาการดื่มสุรา
        
        ▪ แบบทดสอบวัดระดับการติดนิโคติน แบบคัดกรองและส่งต่อ ผู้ป่วยที่ใช้ยาและสารเสพติดเพื่อรับการบำบัดรักษา
    - - ▪ เบาหวาน โรคตับอักเสบบี โรคโลหิตจาง
      - ▪ นิยมใช้เกณฑ์คัดกรองความเสี่ยงเฉพาะปัญหาเพื่อการประเมินและตรวจคัดกรองทางห้องปฏิบัติการต่อไป ตัวอย่างเช่น การคัดกรองเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ซึ่งกระทรวงสาธารณสุข ก าหนดให้ตรวจคัดกรองตามความเสี่ยง ที่กำหนดในแนวทางเวชปฏิบัติสำหรับเบาหวาน ทั้งนี้สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทยฯ (2557) มีแนวทางการคัดกรองเบาหวานในระยะตั้งครรภ์ตามกลุ่มเสี่ยงดังนี้
- - - - ▪ อาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับเกณฑ์เสี่ยงหรือเครื่องมือ (screening tools) ที่นำมาใช้ โดยคำนึงถึงขีดความสามารถใน การดูแล และความสะดวกรวดเร็วในการส่งต่อ
    - - ▪ โดยคำนึงถึงความพร้อมทั้งด้านอุปกรณ์ บุคลากร และภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะเสี่ยง
    - - ▪ ภาวะเสี่ยงบางประการจ าเป็นต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยและการรักษาจากแพทย์ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ เช่น โรคธาลัสซีเมีย เบาหวาน เป็นต้น แต่ภาวะเสี่ยงบางประการเป็นภาวะเสี่ยงในระยะคลอด เช่น ทารกอยู่ในท่า ผิดปกติ ศีรษะทารกไม่ได้สัดส่วนกับช่องเชิงกราน เป็นต้น