Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การตัดและซ่อมแซมฝีเย็บ, ที่มา : อภิรัช อินทรางกูร ณ อยุธยา. (2554).…
การตัดและซ่อมแซมฝีเย็บ
ความหมาย
การตัดเนื้อเยื่อและกล้ามเนื้อบางส่วนของซ่องคลอดและฝีเย็บ เพื่อ ขยายทางคลอดให้กว้างขึ้น ศีรษะและไหล่ของทารกจะได้ผ่านออกมาโดยสะดวก
สาเหตุของการตัดฝีเย็บ
- ความไม่สมดุลระหว่างศีรษะทารกกับฝีเย็บ
- การคลอดเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วฝีเย็บถูกยืดขยายอย่างรวดเร็ว (ripid delivery)
- คลอดโดยใช้สูติศาสตร์หัตถการ โดยเฉพาะการใซ้คีม เพราะความกว้างของ shank หรือการตัดเอา ทารกออกเป็นส่วนๆ (Decapitation) โดยไม่ระวังฝีเย็บ
ประโยชน์ของการตัดฝีเย็บ
- ลดอันตรายต่อสมองทารก จากการที่ศีรษะทารกถูกกดกับบริเวณปากซ่องคลอดนาน ๆ
- ป้องกันการฉีกขาดของ Perineal body, External anal sphincter และผนังของ rectum
- ป้องกันการฉีกขาดหรือการยืดหย่อนของ Pelvic floor
- สะดวกแก่การซ่อมแซมฝีเย็บ จะทำให้ขอบแผลเรียบง่ายต่อการเย็บ แผลหายเร็ว
- ช่วยลดระยะที่ 2 ของการคลอด
ข้อบ่งขึ้ในการตัดฝีเย็บ
- ทารกอยู่ในภาวะเครืยด คับขัน (Stress)
- ทารกคลอดค่อนกำหนด ทารกตัวโต ทารกคลอดติดไหล่
- การปองกันการฉีกขาด หากปล่อยให้ฉีกขาดเองโดยไม่ตัดฝีเย็บ อาจเกิดการฉีกขาดรุนแรง ทำให้ซ่อมแซมยาก
-
- ทารกที่มีส่วนนำผิดปกติ เช่น ท่าก้น หรือการใช้หัตถการช่วยคลอด เช่น การใช้ เครื่องดูดสูญญากาศ การใช้คีมช่วยคลอด
ชนิดของการตัดฝีเย็บ
- Lateral episiotomy เป็นการตัดจาก posterior fourchette ไปทางด้านข้าง ขนานกับแนวราบ ไม่ควรตัดเฉียงขึ้นไปมาก เพื่อหลีกเลี่ยงการตัด Bartholin’s gland วิธีนี้ไม่นิยมทำ เนื่องจากเลียเลือดมาก แผลหายช้า หลังจากแผลหายแล้วรูปร่างของซ่องคลอดมักผิดปกติ และอาจตัดโคน ท่อ Bartholin’s gland
- Median episiotomy เป็นการตัดจาก posterior fourchette ลงไปตามแนวดิง และควรหยุดห่างจากกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักอย่างน้อย 1 ซม. เป็นวิธีที่นิยมทำ เนื่องจากเลียเลือดน้อย การเย็บซ่อมแซมทำได้ง่าย และไม่รู้สึกเจ็บปวดที่บาดแผลภายหลังคลอดเท่ากับแบบ Medio - Lateral แต่มีโอกาสฉีกขาดลุกลามไปถึง rectum ได้มากกว่าแบบ Medio - Lateral episiotomy
- Medio - Lateral episiotomy เป็นการตัดจากจุด posterior fourchette ลงไป โดยทำมุมกับแนวดิ่ง 45 องศา เป็นวิธีที่นิยมทำอีกวิธีหนึ่ง เนื่องจากมีโอกาสฉีกขาดลุกลามไปถึง rectum ได้น้อยกว่าแบบ median แต่การเย็บซ่อมแซมยากกว่า median
-
วิธีการตัดฝีเย็บ
- ฉีดยาชาเฉพาะที่บริเวณที่จะตัด โดยแทงเข็มฉีดยาเป็นรูป Fan - shaped แห่งละไม่เกิน 3 ซีซี ห่างกัน 1 ซม. เฟือไป Block Perineal nerve และ Inferior hemorrhoidal nerve ยา,ซาทีใช้ เซ่น 2 % Xylocaine c adrenaline 1 : 80,000, 1 % Xylocaine เป็นต้น
- ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางของมือซ้าย สอดระหว่างฝีเย็บและส่วนน่าของทารกแล้ว จึงสอดกรรไกรเข้าไปตัด เพื่อป้องกันไม่ให้ปลายกรรไกรไปทำอันตรายกับส่วนน่าของทารก การตัดควรตัด เพียงครั้งเดียว เพราะถ้าตัดหลายครั้งขอบแผลจะไม่เรียบ และต้องคาดคะเนขนาดให้พอดึ
- ตัดฝีเย็บผ่านผิวหนังและกล้ามเนื้อภายใน superficial perineal compartment ตามซนิดที่ต้องการตัด
- เพื่อความสะดวกในการเย็บซ่อมแซม!!!เย็บ ควรเริ่มตัดให้ตรงกับกึ่งกลางของ Fourchette เพราะถ้าตัดไม่ตรงกับกึ่งกลาง กล้ามเนื้อรอบ ๆ ปากซ่องคลอด (Bulbocavernosus) จะดึงรั้งขอบแผล ทำ ให้ระดับไม่เสมอกัน ยากต่อการซ่อมแซมให้คงลักษณะรูปร่างของปากซ่องคลอดตามเดิม
-
-
การพยาบาลขณะที่ตัดฝีเย็บ
บอกให้ผู้คลอดทราบ, ฉีดยาซาอย่างถูกวิธีให้ในขนาดที่เหมาะสมและระวังไม่ฉีดเข้าไปในหลอดเลือด, ตัดฝีเย็บในเวลาที่เหมาะสม, สังเกตฤทธิข้างเคียงของยาชา, สังเกตปริมาณเลือดที่ออกจาฝีเย็บ ถ้ามีเลือดออกมาก ควร stop
-
ชนิดของการเย็บแผล
- Interrupted simple suture คือ การเย็บแผลทั้งสองข้างให้มาบรรจบกันตรงกลางแล้วผูกปม การเย็บควรไข้เข็มตัดให้ห่างจากขอบแผลประมาณ 1 เซนติเมตร และลึกลงข้างใต้แผลประมาณ 1 ซม. หรือมากกว่า เพื่อป้องกันไม่ให้เหลือช่องว่างใต้แผล การเย็บวิธีนี้ทำได้ง่ายและเร็ว
- Florizontal figure-of-eight suture (การเย็บรูปเลข 8 ) ใช้เย็บจุดเลือดออก เย็บ rectus sheath และแผลอื่น ๆ แทนการเย็บแบบที่ 1 ได้
- Continuous non-locking ใช้ไหมเส้นเคียวเย็บตลอดความยาวของแผลแล้วจึงผูกปม วิธีนี้ทำได้ง่าย เย็บเนื้อเยื่อที่ไม่ต้องการแรงยึดมากนัก
- Continuous lock วิธีเย็บคล้ายกับแบบ simple suture แต่ใช้ไหมเส้นเคียวกันเย็บตลอด ความยาวของแผล ใช้เย็บในรายที่ต้องการให้ส่วนที่เย็บตึงมากกว่าวิธีที่ 3 เป็นการช่วยให้เลือดหยุด ใช้เย็บเยื่อบุผนังซ่องคลอด กล้ามเนื้อของซ่องคลอดและฝีเย็บ
- Subcuticular stitch ใช้เย็บขั้นใต้ผิวหนัง เริ่มต้นจากมุมแผล แล้วใช้เข็มแทงใต้ผิวหนังเข้าไป ห่างจากขอบอย่างน้อย 0.3 เซนติเมตร เข้าและออกในขอบแผลทั้งสองข้าง ที่ระดับเคียวกันจนถึงมุมแผลอีกข้าง จึงผูกปม การเย็บวิธีนี้มีข้อดีคือ แผลเล็ก เรียบ สวยงาม แต่มีข้อเสีย คือ ถ้าแผลไม่ตื้นพอจะทำให้มีช่องว่างใต้ผิวหนังมาก อาจเกิดก้อนเลือดคั่งข้างในและแผลไม่ติด
ที่มา : อภิรัช อินทรางกูร ณ อยุธยา. (2554). ความรู้เบื้องต้นการพยาบาลผดุงครรภ์ เล่ม 2 ระยะคลอดและหลังคลอด. เชียงใหม่: ครองช่าง พริ้นท์ติ้ง.
บันทพร แสนคิริพันธ์ และสุกัญญา ปริลัญญกุล. (2558). การพยาบาลในระยะคลอด. เชียงใหม่: ครองช่าง พริ้นท์ติ้ง จำกัด.
มาลีวัล เลิศสาครคิริ. (2558). การพยาบาลสตรีในระยะตั้งครรภ์และระยะคลอด.กรุงเทพ : อัสลัมชัญ. ศรีนวล โอสถเสถียร. (2554). คู่มือ จุดเน้นทางการพยาบาลแม่-เด็กและการผดุงครรภ์
(พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: วีเจ พริ้นติ้ง.
พิมาลา เล้าประจง. (2559). ผลลัพธ์ของการตัดแเย็บตามกิจวัตรกับการตัดแเย็บเท่าที่จำเป็นในผ้คลอดครั้งแรก. จากเว็บไซต์ : file:///C:/Users/Mypc/Downloads/66792-Article%20Text-156150-1-10-20160913%20(1).pdf. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2563
-