การเตรียมและช่วยเหลือมารดาทารก
ที่ได้รับการตรวจด้วยเครื่องมือพิเศษ

Electronic fetal monitoring

หัวตรวจ มี 2 แบบ

10 เป็นเครื่องมือทาง Electronic ที่ได้นำมาใช้เพื่อตรวจดูสุขภาพทารกในครรภ์

Ultrasonic transducer

Tocodynamometer หรือ tocometer

เพื่อประเมินความรุนแรงของการหดรัดตัวของมดลูก

เป็นส่วนที่วางอยู่บนหน้าท้องมารดาบริเวณยอดมดลูก

เป็นส่วนที่วางอยู่บนหน้าท้องบริเวณหัวใจทารก

เพื่อประเมินการเต้นของหัวใจและการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นเมื่อมีการหดรัดตัวของมดลูก

ฟังอัตราการเต้นของหัวใจทารก

การเต้นของหัวใจทารก Baseline features (ในช่วงที่มดลูกไม่หดรัดตัว)

11

Tachycardia > 160 ครั้ง/นาที

Bradycardia < 110 ครั้ง/นาที

Baseline fetal heart rate ปกติ 110 – 160 ครั้ง/นาที

Variability

Baseline 140 ครั้งต่อนาที 12

13

Minimal : มีการเปลี่ยนแปลง 0 ถึง 5 beat / min

Absent : ไม่เห็นการเปลี่ยนแปลง

Moderate : มีการเปลี่ยนแปลง 6 ถึง 25 beat/min

อัตราการเต้นของหัวใจทารกที่มีการเปลี่ยนแปลง

15

14

Marked : มีการเปลี่ยนแปลงมากกว่า 25 beat/min

variability ลดลงหรือหายไป

ทารกได้รับยากดประสาทเช่น Pethidine, Morphine, Phenobarb

ทารกหลับ คลอดก่อนกำหนด

แสดงถึง บางส่วนของสมองหยุดส่งกะแสไฟฟ้ากระตุ้นการทำงานของหัวใจทารก

ความพิการของหัวใจ หรือศรีษะ เช่น anencephaly

มีภาวะ brain hypoxia

Periodic change

acceleration

อายุครรภ์ > 32 สัปดาห์ มากกว่าหรือเท่ากับ 15 bpm นานกว่า 15 วินาที

อายุครรภ์ < 32 สัปดาห์ เพิ่มขึ้น 10 bpm นานกว่า 10 วินาที


การเพิ่มขึ้นของ FHR

16

deceleration

Late deceleration

Variable deceleration

Early deceleration

หลักการดูแลทารกที่มีการเต้นของหัวใจผิดปกติ

พบได้ตอนท้ายของการเจ็บครรภ์คลอด เชื่อว่าเป็น reflex เกิดจากการที่ศีรษะทารกถูกกด

20

การลดลง ถือเป็นความผิดปกติ เชื่อว่าเกิดจากทารก hypoxia

Prolonged deceleration

21

การลดลงของ FHR โดยอาจจะสัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูกหรือไม่ก็ได้ ไม่นานเกิน 2 นาที

22

แก้ไขโดยตรวจสอบหาการพลัดต่ำของสายสะดือ

การลดลงของ FHR นานอย่างน้อย 2 นาที แต่ไม่ถึง 10 นาที

Non-Stress Test (NST)

แนวทางการดูแลรักษาทารกมีปัญหาการเต้นหัวใจที่ผิดปกติในระหว่างเจ็บครรภ์

Contraction Stress test : CST

การลดลงของ FHR สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก

การลดลงของ FHR ไม่สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก

เกิดจากสายสะดือถูกกด พบใน prolapse cord หรือ น้ำคร่ำน้อย

: 23

เพิ่ม oxygen saturation โดยการจัดท่ามารดา ให้ออกซิเจนแก่มารดา และสอนวิธีการหายใจที่ถูกต้องในระหว่างเจ็บครรภ์คลอด

เพิ่ม umbilical circulationโดยการจัดท่ามารดา การตรวจภายใน ดันส่วนนำของทารกเพื่อลดการกดสายสะดือถ้าเกิดภาวะสายสะดือย้อย

ลด uterine activity โดยปรับเปลี่ยนการให้ยาที่เหมาะสม จัดท่ามารดา ให้สารน้ำทางเส้นเลือด และสอนวิธีการการเบ่งคลอดที่ถูกต้อง


เพิ่ม uterine blood flow โดยการจัดท่ามารดา ให้สารน้ำทางเส้นเลือด ช่วยลดความกังวลใจให้กับมารดา

ให้ออกซิเจนแก่มารดาผ่านทางหน้ากากในอัตรา 8-10 ลิตร/นาที

ทำการประเมินการเต้นของหัวใจทารกตลอดเวลา

แก้ไขเมื่อมีภาวะ uterine hyperstimulation หยุดการให้ยา oxytocin

ลักษณะผิดปกติอย่างต่อเนื่องอยู่ควรทำการคลอดทารกภายใน 30 นาที

จัดท่ามารดา โดยทั่วไปนิยมให้มารดานอนในท่าตะแคงซ้าย

การแปลผล (NST)

การพยาบาลหลังการตรวจ

ข้อบ่งชี้

มารดามีประวัติความดันโลหิตสูง

มารดาเป็นโรคโลหิตจางหรือมีฮีโมโกลบินผิดปกติ

มารดาเป็นเบาหวาน

มารดามีอายุมากกว่า 35 ปี

ทารกเติบโตช้าในครรภ์ (intra uterine growth retardation)

ทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลง

ตั้งครรภ์เกินกำหนด( post term)

Non-reactive

ผล reactive ควรนัดหญิงตั้งครรภ์มาตรวจซ้ำอีกสัปดาห์ละ 1 ครั้ง แต่ถ้าผลเป็น non- reactive ก็ควรทำซ้ำ

ถ้าผลการตรวจเป็น suspicious ควรตรวจซ้ำภายใน 24 ชั่วโมงหลังตรวจหรือแนะนำการตรวจ(contraction stress test : CST ) ติดตามสภาพทารกในครรภ์

รายงานผลการตรวจให้แพทย์และผู้รับบริการทราบในกรณีที่ไม่แน่ใจผลการตรวจควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้ง

Suspicious

Reactive

มี long term variability ที่ปกติ (6-25 bpm.)

มี baseline FHS ระหว่าง 120-160 ครั้ง/นาที

ไม่มี deceleration ของการเต้นของหัวใจทารก

มี acceleration

ผลที่ได้จากการทดสอบไม่ครบตามข้อกำหนดของ reactive NST ในระยะเวลาของการทดสอบนาน 40 นาที

Uninterpretable

มีการเพิ่มของอัตราการเต้นของหัวใจน้อยกว่า 2 ครั้งหรืออัตราการเพิ่มขึ้นน้อยกว่า 15 ครั้ง/นาที และอยู่สั้นกว่า 15 วินาที เมื่อมีทารกดิ้น แต่กราฟที่ได้ต้องมี long term variability ที่ดี

คุณภาพของการทดสอบไม่สามารถแปลผลได้ตามข้อกำหนด ควรทำการทดสอบซ้ำภายใน 24-48 ชั่วโมง

Uteroplacental insufficiency ทารกอยู่ในภาวะไม่ปลอดภัย FHR pattern เกิด late deceleration ขึ้น

เพื่อคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงสูงว่ามีเลือดไปเลี้ยงมดลูกและรกพอหรือไม่ ก่อนจะเจ็บครรภ์คลอด และถ้าให้ตั้งครรภ์ต่อไปทารกจะทนต่อการหดตัวของมดลูก เมื่อเจ็บครรภ์คลอดได้หรือไม่

การแปลผล

การทดสอบดูการเปลี่ยนแปลงของอัตราการเต้นของหัวใจทารก ในครรภ์ขณะที่มดลูกหดรัดตัว

การติดตามผล CST

Suspicious : มี late deceleration แต่ไม่เกิดขึ้นทุกครั้งของการหดรัดตัวของมดลูก หรือมีการลดลงของ FHS ในช่วงท้ายของการหดรัดตัวของมดลูกร่วมกับมดลูกหดรัดตัวถี่มากเกินไป

Positive : พบ late deceleration ทุกครั้งในระยะช่วงท้ายของการหดรัดตัวของมดลูก

Unsatisfactory : เส้นกราฟไม่มีคุณภาพเพียงพอ หรือ UC ไม่ดีพอ

Negative : มี UC 3 ครั้งใน10 นาที โดยไม่มี late deceleration

Positive : ทารกอยู่ในสภาพพร่องออกซิเจน ช่วยเหลือโดย Intrauterine resuscitation และหยุด Oxytocin ทันที หลังจากนั้น 15-30 นาทีให้ทำ CST ซ้ำ ถ้าผล Positive อีกครั้งควรสิ้นสุดการตั้งครรภ์

Negative : ทารกอยู่ในสภาพปกติ แนะนำนับลูกดิ้นและตรวจซ้ำใน 1 สัปดาห์

click to edit