Prolapse of Umbilical Cord
(สายสะดือย้อย)
ความหมาย
ภาวะที่มีสายสะดือเคลื่อนต่ำ หรือย้อยลงในช่องเชิงกราน จนมาอยู่ข้างๆ
หรือต่ำกว่าส่วนนำ หรือโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด
แบ่งออกเป็น 3ชนิด
Occult prolapsed cord
อยู่ต่ำกว่าปกติหรืออยู่ข้างๆส่วนนำของทารก
ถูกกดทับกับช่องคลอดเมื่อทารกเคลื่อนต่ำหรือมดลูกหดรัดตัว
MI หรือ MR ก็ได้
Forelying cord Funic
อยู่ต่ำกว่าส่วนนำทารก และMI
Over prolapsed cord
อยู่ต่ำกว่าส่วนนำทารก มักอยู่ในช่องคลอด
หรือออกมานอกช่องคลอด และMI
สาเหตุ
ท่าผิดปกติ เช่น ท่าขวาง ท่าเฉียง
ส่วนนำผิดปกติ เช่น ท่าก้น
ตั้งครรภ์แฝด/แฝดน้ำ
เชิงกรานแคบ>>รายที่ส่วนนำไม่สัมพันธ์กับเชิงกราน
Multiple pregnancy
Preterm
Low birth weight
ภาวะน้ำคร่ำมาก
การเจาะถุงน้ำที่มดลูกหดรัดตัว
placenta previa>>marginalis/ low insertion
ทำสูติศาสตร์หัตถการ>>การหมุนเปลี่ยนท่าทารก
สายสะดือยาวกว่าปกติ> 75 cm
การวินิจฉัย
FHSเปลี่ยนไป/ถุงน้ำแตก
Occult cord
Froelying cord
MR แล้วเกิดสะดือย้อย
PV คลำได้สายสะดือ
มองเห็นถ้าสายสะดือโผล่ออกมา
Occult cord+คลำไม่พบสายสะดือ
EFM
Variable deceleration
Bradycardia
FHS เปลี่ยนทันที่ระหว่างดึงศีรษด้วยคีบ
Occult prolapse cord
การป้องกัน
ไม่ engagement/ท่าผิดปกติ เมื่อเข้าระยะคลอด
ควรนอนพักและพยายมไม่ให้ MR
ถ้าMR จำกัดกิจกรรมไม่ลุกเดิน
เจาะถุงน้ำคร่ำ ขณะมดลูกคลายตัว
เพื่อลดแรงดันภายในถุงน้ำทูนหัว
ประเมินFHS ทันทีเมื่อ MR
การรักษา
(ฉุกเฉิน)
กลุ่มอายุครรภ์น้อย
มีโอกาสรอดชีวิตน้อย--Ga<24wks
แนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์
กลุ่มสายสะดือย้อยนอก รพ
ไป รพ ที่ใกล้สุดและC/Sได้
จัดท่า knee-chest-face-down position ขณะไปรอรถ
เปลี่ยนท่า Elevated Sim's position ขณะอยู่บนรถ
พยายามจับสายสะดือให้น้อยสุด/นุ่มนวล
ใช้ก๊อสชุบNSS ห่อหุ้มสายสะดือไว้ป้องกันVasospasm
กลุ่มสายสะดือย้อยที่ รพ
หากให้ยา Oxytovin หยุดทันที
Position
Trendelenburg positon
Elevated Sim's position
Knee chest position
ลดการกดดัน(Decompression)
สอดมือเข้าไปในช่องคลอดและดันส่วนนำไว้
ห้ามดัน/ผลักสายสะดือเข้าไปในโพรงมดลูก เพราะสายสะดือหดเกร็งได้
on oxygen+คลอดแบบฉุกเฉิน
ถ้าสายสะดือมีแนวโน้มโผล่ออกมา
ห้ามสัมผัสหรือดันสายสะดือเข้าไปในช่องคลอด>vasospasm
ใช้ก๊อสชุบNSS ห่อหุ้มสายสะดือ
ทำ Vago
ใส่ NSS 500-700ml ทางสายสวนปัสสาวะ
full bladder
ช่วยดันส่วนนำและลดความรุนแรงการหดรัดตัวมดลูก
ถ้ามดลูกรดรัดตัวถี่
ให้ยา Terbutaline 250 micrograms IV/SC
เพื่อลดการกดทับสายสะดือ
การช่วยเหลือการคลอด
ทารกมีชีวิตอยู่+ปากมดลูกเปิดหมด+ศีรษะลงมาต่ำ=คลอดด้วยคีม
ศีรษะอยู่สูง/ท่าขวางให้หมุนเป็นท่าก้น=คลอดด้วย Breech extraction
ถ้าทารกเสียชีวิตแล้วให้คลอดทางช่องคลอดถ้าไม่ได้>>C/Sหรือ Embryotomy
มารดาครรภ์หลัง+ปากมดลูกเปิดเกือบหมด+ท่าศีรษะไม่มีCPD=คลอดโดยV/E(ห้องORไม่พร้อม)
ครรภ์หลัง Cx.7-8cm. +Forelying cord +ท่าปกติมีความก้าวหน้าการคลอดเร็ว ไม่มีภาวะขาดO2 =พยายมไม่ให้ถุงน้ำแตกและคลอดทางช่องคลอด
C/S เป็นวิธีดีที่สุด ยกเว้นทารกตายหรือมีความผิดปกติแต่กำเนิด
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อการสายสะดือย้อยเนื่องจากททารกอยู่ในท่าผิดปกติ
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อย เนื่่องจากมีน้ำเดินก่อนการเจ็บครรภ์
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจนเนื่องจากเกิดภาวะสายสะดือย้อย
มารดาและครอบครัวมีความเศร้าโศกเนื่องจากการสูญเสียทารก
นาย สุรศักดิ์ มาดกูล รหัส601001133
เลขที่ 55 ชั้นปีที่ 3/2