Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลในระยะที่ 1 ของการคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลในระยะที่ 1 ของการคลอด
:red_flag:หลักการประเมินผู้คลอดแรกรับใหม่
:no_entry:การซักประวัติ:no_entry:
ประวัติการแพ้ยาและสารอาหารต่างๆ การผ่าตัด
กลุ่มที่จะได้รับการคลอดทางช่องคลอด แต่แพ้ยากลุ่ม penicillin
ประวัติการเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว
โรคหรือความผิดปกติที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
โรคติดเชื้อต่างๆ
ในปัจจุบันควรซักประวัติเกี่ยวกับโควิด-19
ประวัติความเจ็บป่วยทางอายุรกรรม และศัลยกรรม ทั้งปัจจุบัน และอดีต
ประวัติการเจ็บป่วยด้วยโรคใดบ้าง เริ่มเป็นเมื่อไร ได้รับการรักษา หรือไม่อย่างไร
ประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ การรักษา ได้แก่ โรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคปอด โรคไต โรคหัวใจ โรคตับ เบาหวาน กามโรค โรคเลือด
การผ่าตัดต่างๆที่เกี่ยวข้องกับ อวยัวะในอุ้งเชิงกรานรวมถึงโรคและภาวะผิดปกติที่สามารถ ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
ประวัติการได้รับอุบัติเหตุและโรคของ กระดูกเชิงกรานซึ่งอาจมีผลต่อการคลอดยาก
ข้อมูลส่วนบุคคล
ชื่อ - สกลุ อาย ุ อาชีพ ระดับการศึกษา สถานภาพสมรส ศาสนา ฐานะเศรษฐกิจ (สิทธิการรักษา) ถิ่นที่อยู่อาศัย
ประวัติทางสูติกรรม
ประวัติการคลอด
จำนวนครั้งของการคลอด
อายุครรภ์ขณะคลอด
ชนิดของการคลอด
ประวัติของทารก
เพศ น้ำหนักแรกเกิด ความพิการแต่กำเนิด
ภาวะสุขภาพทารกแรกเกิดและภาวะสุขภาพทารกปัจจุบัน และจำนวนบุตรที่มีชีวิตอยู่
ประวัติภาวะแทรกซ้อนขณะต้้งครรภ์
ความดันโลหิตสูง บวม ชัก ตกเลือด
อาจเกิดขึ้นอีกในการตั้งครรภ์ปัจจุบัน
ประวัติความผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนต่างๆในระยะคลอดและ หลังคลอด
รกค้าง ตกเลือดขณะคลอด ตกเลือดหลังคลอด ประวตัิการขดูมดลูกหลงัคลอด
หากเกิดขึ้นในครรภ์ก่อน ครรภ์นี้ก็มีโอกาสเกิดขึ้นอีก
ประวัติการแท้งการขูดมดลูก
ซักประวัติ เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติอื่นๆ เช่น การตั้งครรภ์นอกมดลูก การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก
อาจทำให้รกเกาะแน่นกว่าปกติ
ประวัติด้านจิตสังคม
ประสบการณ์การตั้งครรภ์และการคลอด
การวางแผนการตั้งครรภ์และการคลอด
ความรู้และเจตคติต่อการคลอด
ความกลัวและความวิตกกังวลเกี่ยวกับการคลอดและทารกในครรภ์
ความคาดหวังต่อการคลอด ความคาดหวังต่อเพศของบุตร ความคาดหวังต่อการบริการของบุคลากรพยาบาล
สัมพันธภาพในครอบครัวและการช่วยเหลือสนับสนุนทางสังคม
ประวัติจากอาการนำที่ผู้คลอดมาโรงพยาบาล
มูก (Show)
มีมูก หรือน้ำเดินเวลาใด ลักษณะเป็นอย่างไร ถ้ามีน้ำเดินก่อนเจ็บครรภ์นาน เท่าใด น้ำคร่ำเปียกผ้านุ่งกี่ผืน
มีน้ำเดินหรือถุงน้ำแตก (Rupture of membranes)
ถามว่ามีหรือไม่มี ถ้ามีเกิดขึ้นเมื่อไร ลักษณะเป็นอย่างไร จำนวนเท่าไร
การเจ็บครรภ์ (Labor pain)
ซักประวัติแยกให้ได้ว่าเป็นการเจ็บ ครรภ์จ์ริง (True labor pain) หรือเจบ็ครรภ์เตือน (False labor pain)
การได้รับการสอนเกี่ยวกับการเตรียมตัวเพื่อการคลอด จำนวนครั้งที่มาฝากครรภ์ และ แพทย์ผู้ดูแล
เพื่อประเมินการตั้งครรภ์และการคลอดในครั้งนี้ ดา้นการเตรียมตวั ความรูต้า่งๆ
:no_entry:การตรวจร่างกาย:no_entry:
การตรวจร่างกายทั่วไป
ลักษณะรูปร่าง
ความสูงน้อยกว่า 145 เซนติเมตร อาจมีปัญหา เชิงกรานแคบ ท่าเดินที่ผิดปกติ
บอกถึงความผิดปกติบริเวณ สะโพกและกระดูกสันหลังอาจเสี่ยงต่อการคลอดผิดปกติได้
ลักษณะทั่วไป
น้ำหนัก
เพื่อประเมินภาวะบวมจากความดันโลหิตสูงร่วมกับการตั้งครรภ์ หรือภาวะอว้น
ผลการตรวจพิเศษอื่นๆ
ผลการตรวจเลือด :pencil2: Hematocrit (Hct), Hemoglobin (Hb), VDRL, HBsAg และ Anti-HIV
ผลการตรวจปัสสาวะ :pencil2: น้ำตาลและโปรตีนในปัสสาวะ
ผลการตรวจพิเศษอื่นๆ :pencil2: ผลการตรวจคลื่นเสียง ความถี่สูง
สัญญาณชีพ
ความดันโลหิต
สูงมากกว่าหรือเท่ากับ 140/90 mmHg อาจจะเป็นภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ ควรรายงานแพทยท์ราบ
อยู่ระดับ 110-120/70-80 mmHg
อุณหภูมิ
หากสูงเกิน 37.5 C ควรรายงานแพทยท์ราบ
อาจมีการติดเชื้อในร่างกาย หรือขาดน้ำ
ชีพจร
มากกว่า 90 ครั้งต่อนาที เบา เร็ว
อาจมีการติดเชื้อ ขาดน้ำ อ่อนเพลีย เหนื่อยล้าหรือตกเลือด ควรตรวจสอบให้แน่ชัด อาจ แสดงถึงภาวะ shock
การหายใจ
อยู่ระหว่าง 16-20 ครั้งต่อนาที
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ตรวจปัสสาวะ
:pencil2: หาโปรตีนและน้ำตาลในปัสสาวะ เพื่อประเมินภาวะความดันโลหิตสูง จากการตั้งครรภ์ละภาวะเบาหวาน
การตรวจเลือด
:pencil2: ในผูค้ลอดที่ไม่เคยฝากครรภ ์จะตอ้งไดร้บัการเจาะเลือดเพื่อดู Hemoglobin, Hematocrit, VDRL, Anti HIV, HBsAg
การตรวจร่างกายเฉพาะที่
การตรวจภายใน
สภาพปากมดลูก
การขยายของปากมดลูกมีขนาด 1–10 เซนติเมตร
ตรวจหาส่วนนำ
ดูว่าส่วนนำเป็นอะไร ถ้าส่วนนำเป็นศีรษะ ขณะตรวจภายใน จะพบศีรษะของทารกลักษณะกลม เรียบ และแข็ง
ดูระดับของส่วนนำ
ตรวจหาท่าของทารก
รอยต่อแสกกลาง อยู่หน้า หลัง เฉียง หรือขวางกับ แนวดิ่ง หรือช่องคลอดการตรวจพบรอยต่อแสกกลางอยู่ในแนวขวาง
การคาดคะเนเวลาการคลอด
ครรภ์แรกปากมดลูกเปิดขยาย 1 cm./hr. (1.2 cm./hr.)
ครรภ์หลังปากมดลูกเปิดขยาย 1.5 cm./hr.
ในใบ Partograph จะคิดชั่วโมงละ 1 cm
การตรวจครรภ์
ดู
ขนาดของท้อง
:pencil2: ถ้าหน้าท้องมีขนาดใหญ่อาจมีการตั้งครรภ์แฝด หรือ มีภาวะ น้ำคร่ำมาก
ลักษณะมดลูก
:pencil2: โตตามยาวหรือตามขวาง เพื่อดูว่าทารกอยู่ในท่าหัว ท่าก้น หรือท่าขวาง
การเคลื่อนไหวของทารก
ลักษณะทั่วไปของท้อง
:pencil2: เช่น มีหน้าท้องย้อย หรือ กล้ามเนื้อหน้าท้องแยกห่างกัน
คลำ
ส่วนนำทารก ระดับของส่วนนำ ท่าและทรงของทารก การเข้าสู่เชิงกรานของส่วนนำทารก
ฟัง
จะได้ยินชัดเจนทางด้านหลังทารก คือบริเวณ
สะบักซ้าย
:!!: ตำแหน่งของเสียงหัวใจที่ฟังได้ชัด ขึ้นอยู่กับอายุครรภ์ และท่าของ ทารก จังหวะสม่ำเสมอ
:no_entry:การเตรียมผู้คลอด:no_entry:
การประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
การเปิดขยายและความบาง ของปากมดลูก
การหดรัดตัวของมดลูก
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำและการหมุนของศีรษะทารก
มูก ถุงน้ำคร่ำ อาการผู้คลอด
ตำแหน่ง FHS
การประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
โดยใช้เครื่องอิเล็กโทรนิก
การใช้เครื่อง electronic feto monitoring (EFM) ใช้ประเมินได้ทั้งการหดรัดตัวของมดลูก (uterine activity) และประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์
โดยการวางฝ่ามือบนยอดมดลูก
ระยะเวลาการหดรัดตัวของมดลูก (duration)
ระยะห่างของการหดรัดตัวแต่ละครั้งของมดลูก (interval)
ความถี่ของการหดรัดตัวของมดลูก (frequeancy)
ความแรงของการหดรัดตัว (intensity)
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำ
ทารกจะเคลื่อนต่ำ ลงและมีการหมุนของศีรษะภายในตามกลไกการ คลอดปกติดี (จากการตรวจภายใน)
ต่ำแหน่งของเสียงหัวใจทารกจะเคลื่อนต่ำลง และเบนเข้าหาแนว กึ่งกลางลำตัวของผู้คลอด
การตรวจทางช่องคลอด
:check:ระยะ latent ควรตรวจทุก 4 ชั่วโมง
:check:ระยะ active ควรตรวจทุก 2 ชั่วโมง
การหมุนภายในของศีรษะทารก
:pencil2:การตรวจแนวของรอยต่อแสกกลางและตำแหน่งขม่อมหลังของ ทารก การดำเนินการคลอดที่เป็นปกติกระดูกท้ายทอยจะค่อยๆ หมุนขึ้นมา ทางด้านหน้าของเชิงกรานและรอยต่อแสกกลางจะค่อยๆ หมุนมาอยใู่นแนวหน้า-หลัง
ตำแหน่งที่ฟังอัตราการเต้นของหัวใจทารก
:pencil2:เมื่อการคลอดก้าวหน้าทารกจะเคลื่อนต่ำลงมา และมีการหมุนภายในไปพรอ้มๆ กัน
จำนวนและลักษณะของมูกที่ปากมดลูก
:pencil2:การมีมูกออกมากขึ้นและลักษณะของมูกเปลี่ยนจากมูกเป็นมกูเลือด โดยออกประมาณ 50 cc. (tickle of blood)
หลักการประเมินภาวะแทรกซ้อน
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์
สายสะดือย้อย
การคลอดยาวนาน การคลอดยาก
ความผิดปกติในการหดรัดตัวของมดลูก
ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น เช่น ภาวะความดันโลหิตสูงในระหว่าง ตั้งครรภ์ โรคเบาหวาน โรคหัวใจ เป็นต้น
:red_flag:
หลักการประเมินสภาวะของทารกในครรภ์
:no_entry:การดิ้นของทารกในครรภ์ เคลื่อนไหวอย่างน้อย 10 ครั้งในช่วง ระยะเวลา 12 ชั่วโมง :no_entry:
การที่เลือดไปเลี้ยงมดลูกและรกลดลง ทำให้ทารกได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ อาจส่งผลให้ทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลง
ทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลงจนกระทั่งหยุดดิ้น โดยจะยังคงฟังเสียง หัวใจอย่างน้อย 12 ชั่วโมง ซึ่ง
จัดว่าเป็นข้อบ่งชี้ที่ต้องช่วยเหลือให้มีการ คลอดอย่างรีบด่วน
:no_entry:การวิเคราะห์เลือดของทารกในครรภ์:no_entry:
มีค่า pH อยู่ระหว่าง 7.20 – 7.45
ถ้า pH ของเลือดต่ำกว่า 7.20 ถือว่าทารกมีภาวะเลือดเป็นกรด (acidosis)
การตรวจหาค่า pH ของเลือดทารกเพียงอย่างเดียวจะบอกภาวะ fetal distress ได้ถูกต้องเพียงร้อยละ 80 เท่านั้น
:no_entry:ลักษณะน้ำคร่ำ :no_entry:
ถุงน้ำคร่ำแตกแล้วมี
ขี้เทาปน
สังเกตเห็น
น้ำคร่ำมีสีเขียว
หรือ
สีเหลือง น้ำตาลและข้น
ซึ่งบ่งบอกถึงภาวะทารกขาดอากาศหายใจ (fetal distress)
:no_entry:การบันทึกอัตราการเต้นของหัวใจทารกโดยใช้เครื่องอิเล็คโทรนิก :no_entry:
การแปลผลบันทึกลักษณะของอัตราการเต้นของหัวใจในภาวะปกติ 110 – 160 ครั้งต่อนาที เรียกว่า Baseline fetal heart rate (FHR)
:no_entry:การเต้นของหัวใจทารก 110 – 160 ครั้งต่อนาที :no_entry:
ควรฟังภายหลังมดลูกคลายตัวประมาณ 20 – 30 วินาที
ในผู้คลอดที่มีภาวะเสี่ยงต่ำ ในระยะ latent ควรฟังทุก 1 ชั่วโมง และในระยะ active ควรฟังทุก 30 นาที
ในผู้คลอดที่มีภาวะเสี่ยงสูงในระยะ latent ควรฟังทุก 30 นาที และในระยะ active ควรฟังทุก 15 นาที
ในผู้คลอดที่ถุงน้ำคร่ำแตก ควรฟังเสียงหัวใจทารกทันที หลังจากนั้นฟังทุก 5 – 10 นาที
:red_flag:
การบันทึกความก้าวหน้าของการคลอด
:no_entry: Friedman’s curve:no_entry:
ระยะเฉื่อย (Latent phase)
มีช่วงเวลาประมาณ 8-10 ชั่วโมง โดยนับตั้งแต่เริ่มมีอาการเจ็บครรภ์จริง จนกระทั่งถึง ระยะที่ปากมดลูกมีการเปิดขยายประมาณ 3 เซนติเมตร
ระยะเร่ง (Active phase)
มีการเร่ง (Acceleration) การเปิดขยายของปากมดลูกจากประมาณ 3 เซนติเมตร จนถึงปากมดลูกเปิดหมด
:no_entry:
การพยาบาลในระยะรอคลอด
:no_entry:
Non-pharmacological tech
ประคับประคองทางด้านจิตใจ
สามี/ญาติ ดูแล
พยาบาลอยู่เป็นเพื่อน เข้าใจถึงความ ต้องการของผู้คลอด มนุษยสัมพันธ์ที่ดี
ให้ข้อมูล/ให้ ความรู้
บรรเทาอาการเจ็บครรภ์ ความก้าวหน้าของการคลอด
ลดสิ่งกระตุ้น/จัด สิ่งแวดล้อม
ดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคล เช็ดหน้า
ปรับอุณหภูมิให้เหมาะสม
ลดเสียงรบกวน
เบี่ยงเบนความสนใจ
เพ่งจุดสนใจ
ฟังดนตรี (Music therapy)
การชวนคุย (Support)
การถู/นวด/ลูบ
massage
เพิ่มการไหลเวียนเลือด
เพิ่มสารอาหารและออกซิเจนในบริเวณนั้น
ระดับเอนดอร์ฟินเพิ่มขึ้น
ลูบที่หน้าท้อง (Effleurage)
Relaxation techniques
การเกร็ง- คลายกล้ามเนื้อ
การหายใจ
การสะกดจิต (Hypnosis)
การหายใจ
ควรหายใจล้างปอด (cleaning breath)
Latent phase :pencil2: Slowchest pattern หายใจแบบช้าด้วยอก)
Active phase :pencil2: Shallow accelerated-decelerated pattern (หายใจช้าๆ สลับกับการหายใจแบบตื้น เบา เร็ว)
Transition phase :pencil2: Pantand blow pattern (หายใจแบบตื้น เบา เร็วและเป่าออก)
Pharmacological pain management
:no_entry:Partograph :no_entry:
การให้ยาและการรักษา (drug and treatment)
สภาพของมารดา (maternal condition)
ระยะ Active phase
สิ่งกระตุ้นความเครียดมากขึ้น เจ็บ ครรภ์มากขึ้น เหนื่อย อ่อนเพลีย
พฤติกรรมเหมาะสม :pencil2: พูดคุยน้อยลง กิจกรรมลดลง กระสับกระส่าย บ่น พึ่งพาผู้อื่น
พฤติกรรมไม่เหมาะสม :pencil2: ก้าวร้าว ร้องครวญคราง กลัว ซึมเศร้า แยกตัว ถดถอยหรือปฏิเสธ
ระยะ Transitional phase
วิตกกังวลสูง เจ็บปวดและ เครียดมากที่สุด ทุรนทุรายและเหนื่อยอ่อน
พฤติกรรมการแสดงออก :pencil2: แยกตัวเอง ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม อาจ ก้าวร้าว ไม่ให้ความร่วมมือ
พฤติกรรมไม่เหมาะสม :pencil2: ไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมตนเองได้ ไม่ตอบสนองใดๆ เรียกร้องจะยุติการตั้งครรภ์ เอะอะโวยวาย
ระยะ Latent phase
เครียดน้อย เจ็บครรภ์น้อย จะรับรู้ เรียนรู้และแก้ปัญหาได้มาก
พฤติกรรมเหมาะสม :pencil2: พูดคุย ซักถาม ยิ้ม หัวเราะ ร้องไห้เงียบๆ ทำกิจกรรมด้วยตนเอง
พฤติกรรมไม่เหมาะสม :pencil2: ก้าวร้าว โกรธ ไม่พอใจ ซึมเศร้า แยกตัว ไม่เป็นมิตร
ความก้าวหน้าของการคลอด (progression of labor)
การเคลื่อนต่ำของส่วนนำ
การหดรัดตัวของมดลูก
การเปิดขยายของปากมดลูก
สภาพของทารกในครรภ์ (fetal condition)
อัตราการเต้นของหัวใจทารก (FHR)
ลักษณะของถุงน้ำและน้ำคร่ำ (membrane and amniotic fluid)
การเกยกันของกระดูกกะโหลกศีรษะทารก (molding of fetal skull bone)
:red_flag:0 คือ สภาพกระดูกกะโหลกศีรษะทารกปกติคลา sagittal suture ได้ชัดเจน
:red_flag:+ คือ กระดูกกะโหลกศีรษะเคลื่อนตัวมาชิดกันพอดี คลำ sagittal suture ได้ไม่ชัดเจน ได้เป็นลักษณะเส้นไม่เป็นร่อง
:red_flag: ++ คือ กระดูกกะโหลกศีรษะเกยกันมาก คลำได้กระดูกเหลื่อมกัน
:red_flag:+++ คือ กระดูกกะโหลกศีรษะเกยกันมาก คลำได้กระดูกเหลื่อม กันมากกว่า 0.5 เซนติเมตร