บทที่2
องค์ประกอบและวิชาการพยาบาล
นายวีรพล คุณธรรม603101089

กระบวนการวางแผน (planning process)

๑. การกาหนดวัตถุประสงค์ (Setting the objective) วัตถุประสงค์จะต้องเขียนในลักษณะผลลัพธ์ที่วัดได้ เพื่อสามาระใช้เป็นแนวทางสาหรับการประเมินผลต่อไป

๒. การรวบรวมข้อมูล (Collecting data) วิเคราะห์ทางเลือก โดยพิจารณาข้อมูลจากหลายๆด้าน เพื่อประกอบการตัดสินใจในการวางแผน

๓. การวางแผน (Planning) เป็นขั้นตอนการเสนอแผนให้ผู้บริหารหรือผู้ที่เกี่ยวข้องให้ความเห็นชอบก่อนที่จะไปดาเนินการ

๔. การดาเนินงานตามแผน (Execution of the plan) เมื่อแผนได้รับการอนุมัติให้ดาเนินการได้ ผู้วางแผนต้องจัดเตรียมแผนให้พร้อมสาหรับการดาเนินการ โดยจัดเรียงลาดับกิจกรรมต่างๆ ในการดาเนินการ
๕. การติดตามและปรับปรุงแผน (Monitoring of the plan) เทคนิคในการดาเนินการและควบคุม

การวางแผน (planning)การรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ ในการตั้งเป้าหมาย โดยการกำหนดวิธีการและขึ้นตอนในการปฏิบัติงาน
อย่างเป็นระบบ ก่อนลงมือปฏิบัติงาน เพื่อให้งานประสบผลสำเร็จตามที่ต้องการ

ประเภทของแผน

แผนฉุกเฉินขึ้นอยู่กับความจาเป็นและสภาพแวดล้อม เช่น กรณีที่ผู้ป่วยฉุกเฉิน ผู้ป่วยอุบัติเหตุ

แผนโดยจาแนกตามลาดับขั้นขององค์กร3.1 แผนกลยุทธ์ (Strategic planning)3.2 แผนโครงการ (Project planning)3.3 แผนปฏิบัติการ (Operational planning)

แผนตามระยะเวลา (Time dimension)1.1 แผนระยะสั้น (Short term plan) 1 - 3 ปี แผนปฏิบัติงานประจาวัน 1.2 แผนระยะกลาง (Median term plan ) 5 – 10 ปี แผนพัฒนาบุคลากร 1.3 แผนระยะยาว (Long term plan ) 10 ปี แผนพัฒนาประเทศ

องค์ประกอบของการบริหารเป้าหมาย (Goal)ปัจจัยการบริหาร (Factor of Management)คน หรือ บุคลากร (Man)งบประมาณ (Money)ลักษณะของการบริหาร (Management Style)วัสดุอุปกรณ์ (Materials)วัสดุอุปกรณ์ (Materials)เครื่องมือ (Machine)

การบริหารการพยาบาลการนำกระบวนการบริหารโดยอาศัยปัจจัยต่าง ๆ ที่จาเป็นต่อการบริหารงานมาใช้กับระบบการบริการพยาบาล เพื่อให้เกิดกระบวนการดูแลผู้ป่วยที่มีประสิทธิภาพ เป็นไปตามเป้าหมายที่ตั้งไว้

หน้าที่ของผู้บริหาร ๓ ประการ

๑. หน้าที่ในการบริหาร หน้าที่ในการบริหารงานหน่วยงาน และองค์การที่ตนรับผิดชอบ เช่น การวางระบบการปฏิบัติงาน การควบคุมให้ปฏิบัติตามระบบที่วางไว้ และการพัฒนาระบบงานและการปฏิบัติงานให้ดียิ่งขึ้น

๒. หน้าที่ในการพัฒนา หน้าที่ในการพัฒนางานหน่วยงาน และองค์การที่ตนรับผิดชอบ เช่น การวิเคราะห์สภาวการณ์ที่เกี่ยวข้อง การวางแผนพัฒนา การดาเนินงานตามแผนพัฒนา การประเมินผล การพัฒนา และการนาสิ่งที่ได้จากการดาเนินงานพัฒนาทั้งหลายไปก่อให้เกิดประโยชน์อย่างกว้างขวาง ต่อเนื่องและยั่งยืน

๓. หน้าที่ในการแก้ปัญหา หน้าที่ในการแก้ปัญหาของงานหน่วยงาน และองค์การที่ตนรับผิดชอบ เช่น การป้องกันมิให้เกิดปัญหา การทาให้ปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ลุกลามต่อไป และการปรับเปลี่ยนปัญหาให้เป็นโอกาส

การบริหารจัดการระบบ

ระบบงานทรัพย์สิน เงินทุน เครื่องจักร วัสดุอุปกรณ์

ระบบคนมนุษย์หรือทรัพยากรบุคคล ที่เป็นผู้ปฏิบัติงานโดยใช้ทรัพยากรต่างๆ หรือสิ่งของ เพื่อที่จะก่อให้เกิดผลสาเร็จให้กับองค์การ

องค์กรในโรงพยาบาล1. องค์การแพทย์ (Medical Department)2. องค์การพยาบาล (Nursing Department)3. องค์การอื่น ๆ (Other Department ) เช่น Laboratory, Radiography, Physiotherapy 4. องค์การบริหารงานทั่วไป (Administrative and Lay Department)

องค์การ (organizing) คือ กลุ่มคนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปร่วมกันดาเนินการหรือประกอบกิจกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้

กระบวนการบริหารจัดการ (Management Process)

๑. Planning การวางแผน เป็นการวางเค้าโครงกิจกรรมซึ่งเป็นการเตรียมการก่อนลงมือปฏิบัติ เพื่อให้การดาเนินการสามารถบรรลุเป้าหมายที่วางไว้อย่างมีประสิทธิภาพ

๒. Organizing การจัดองค์การ เป็นการกาหนดโครงสร้างขององค์การ โดยพิจารณาให้เหมาะสมกับงาน เช่น การแบ่งงาน (Division of Work) เป็นกรม กอง หรือแผนก โดยอาศัยปริมาณงาน คุณภาพงาน หรือจัดตามลักษณะเฉพาะของงาน (Specialization)

๓. Staffing การจัดบุคลากรปฏิบัติงาน เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรมนุษย์ในองค์การนั่นเอง ทั้งนี้เพื่อให้บุคลากรมาปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับการจัดแบ่งหน่วยงานที่กาหนดไว้

๔. Directing การอานวยการ เป็นภาระกิจในการใช้ศิลปะในการบริหารงาน เช่น ภาวะผู้นา (Leadership) มนุษยสัมพันธ์ (Human Relations) การจูงใจ (Motivation) และการตัดสินใจ (Decision making)

๕. Coordinating การประสานงาน เป็นการประสานให้ส่วนต่าง ๆ ของกระบวนการทางานมีความต่อเนื่องกัน เพื่อให้การดาเนินงานเป็นไปด้วยความเรียบร้อยและราบรื่น

๖. Reporting การรายงาน เป็นกระบวนการและเทคนิคของการแจ้งให้ผู้บังคับบัญชาตามชั้นได้ทราบถึงผลการปฏิบัติงาน โดยที่มีความสัมพันธ์กับการติดต่อสื่อสาร (Communication) ในองค์การอยู่ด้วย

๗. Budgeting งบประมาณ เป็นภารกิจที่เกี่ยวกับการวางแผนการทาบัญชีการควบคุมเกี่ยวกับการเงินและการคลัง

การอำนวยการ (directing)การนำชี้แนะ จูงใจ ให้ผู้ร่วมงานหรือผู้ใต้บังคับบัญชาปฏิบัติงานได้ตาม เป้าหมายและมีประสิทธิภาพ

กระบวนการอำนวยการ๑. จัดให้มีการประสานงาน ในสายงานการปกครอง บังคับบัญชา๒. จัดลาดับความสาคัญของงานก่อนหลัง๓. มอบอานาจหน้าที่กระจายหรือรวมอานาจการบริหาร ออกคำสั่งด้วยวาจาหรือลายลักษณ์อักษร๔. การพิจารณาใช้คนให้เหมาะกับงาน

รูปแบบการสั่งการ1. แบบอาสาสมัคร (Volunteer)2. แบบเสนอแนะ (Suggest)3. แบบขอร้อง (Request)4. แบบออกคาสั่งโดยตรง (Demand or Direct)

การประสานงาน Co (Co-ordination)การจัดระเบียบวิธีในการทางาน การติดต่อสื่อสารให้เกิดความคิด ความเข้าใจตรงกันในการร่วมมือปฏิบัติงาน ไม่ทาให้งานซ้อน ขัดแย้ง หรือเหลื่อมล้ากัน ทั้งนี้เพื่อให้งานดาเนินไปอย่างราบรื่น สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ และนโยบายขององค์การนั้นอย่างมีประสิทธิภาพ

การควบคุม (Controlling)การกากับดูแลการดาเนินงานให้เป็นไปตามแผนหรือแนวทางที่กาหนดไว้ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ

ลักษณะการควบคุมงาน๑. การควบคุมภายใน คือ การควบคุมการปฏิบัติงานที่จัดให้มีในหน่วยงานนั้นๆ โดยอาศัยเทค๒. การควบคุมภายนอก คือ วิธีการที่อยู่นอกเหนือความรับผิดชอบของหน่วยงาน แต่เป็นการควบคุมโดยผู้ที่เกี่ยวข้องหรือผู้ที่ได้รับผลจากการดาเนินงานของหน่วยงานนิค เครื่องมือ และวิธีการต่าง

ขั้นตอนการควบคุมงาน๑. กาหนดเป้าหมายของการควบคุมงาน๒. กาหนดเกณฑ์และมาตรฐานในการควบคุมงาน๓.เปรียบเทียบผลงานกับเกณฑ์และมาตรฐานที่กำหนดไว้๔. ดาเนินการปรับปรุงแก้ไขให้ถูกต้อง

ประโยชน์การควบคุมงาน๑. ช่วยใช้ผู้ปฏิบัติงานมีความตื่นตัว มีความรู้ความเข้าใจในการทางาน มีความรับผิดชอบ๒. ประสิทธิภาพการทางานและการทางานให้ประสบผลสาเร็จตามแผนงาน๓. เกิดการค้นหาเทคนิคการควบคุมงานที่เหมาะสม น่าเชื่อถือ ใช้ประโยชน์ได้จริง