Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility), นางสาวกัญญาพัชร ปานเจริญ เลขที่ 4 ห้อง 2A …
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility)
การที่คู่สมรสไม่สามารถมีการตังครรภ์ได้ และ ไม่ได้คุมกําเนิดมาเปนระยะเวลา 1 ปี หรือระยะเวลา 6 เดือนในกรณีทีคู่สมรสฝ่ายหญิงทีมีอายุเกิน 35 ปีขึ้นไป
ภาวะมีบุตรยากแบบทุติยภูมิ (Secondary infertility)
การทีฝ่ายหญิงเคยตังครรภ์ ไม่มีการตังครรภ์อีกเป็นระยะเวลา 12 เดือน
ภาวะมีบุตรยากไม่ทราบสาเหตุ Unexplained infertility
คือคู่สมรสมีบุตรยากที่ได้รับการตรวจหาสาเหตขุองการมีบตุรยากแล้วจนครบตาม มาตรฐานแล้ว เช่น การประเมินการตกไข่ การตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิ การประเมินการ อุคตันของท่อนำไข่แต่ไม่พบความผิดปกติ โดยจะพบได้ร้อยละ10 – 15 ของคู่สมรสทั้งหมด
ภาวะมีบุตรยากแบบปฐมภูมิ (Primary infertility)
การทีฝ่ายหญิงไม่มีการตั้งครรภ์เป็นระยะเวลา 12 เดือน
ความสามารถในการมีบุตร
หญิงอายุ 21 - 25 ปีความสามารถในการมีบุตรสูง
ชายอายุ >55 ป จะมีความผิดปกติของอสุจิ
อสุจิทีสร้างมาใหม่มีคุณภาพดีแข็งแรงกว่าอสุจิทีสร้างมานานเเล้ว
ความถีของการมีเพศสัมพันธ์ควร 2-3ครัง/ สัปดาห์
การวินิจัยภาวะมีบุตรยาก
เพศหญิง
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจเลือด การตรวจฮอร์โมน
การซักประวัติ
ประวัติการมีประจำเดือน การผ่าตัด การแต่งงานและการมีบุตร การมีเพศสัมพันธ์ การคุมกำเนิด
การได้รับยา รังสี เคมีบําบัด
การวินิจฉัย
Endoscopy การส่องกล้อง
Hysterosalpingogram(HSG) การฉีดสารทึบรังสีและเอ็กซ์เรย์
Laparoscopy การตรวจอุ้งเชิงกราน
Hysteroscopy ตรวจโพรงมดลูก
ตรวจ รังไข่ ได้แก่ BBT, Cx mucous, Endometrium biopsy, Serum progesterone
ภูมิต้านทานตัวอสุจิ PCT (postcoital test)
เต้านม
การตรวจความผิดปกติของการตกไข่
ระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนในกระแส เลือดที่กึ่งกลางของระยะลูเทียลmidluteal serum progesterone level
˃5 μ/dl = มีการตกไข่
˃10 μ/dl = มีการตกไข่คอร์ปัสลูเตียมทำงานปกติ
การทำpostcoital test
การตรวจวัด basal body temperature
การตรวจการทำงานของอสุจ
การตรวจร่างกาย
การตรวจร่างกายทัวไป
Secondary sex โรคทางอายรุกรรมที่เป็นสาเหตุให้มีบุตรยาก
การตรวจเฉพาะระบบสืบพันธ์สตรี
การตรวจเยื่อพรมจารีและช่องคลอด PV, Wet smear, Culture
ตัวมดลูก PV, Hysterosalpingogram, Endometrium biopsy, Hysteroscopy, U/S
ท่อนําไข่ CO2 insufflation
คอมดลูก PV ดลูกัษณะทางกายวภิาค ตรวจมูกคอมดลูก
การประเมินท่อนําไข่ มดลูก อวัยวะอุ้งเชิงกราน
ภาวะมีบตุรยากร้อยละ 30 - 50 เกิดจากภาวะอุดตันของท่อนําไข่มักเกิดภายหลังการอักเสบติดเชื้ออุ้งเชิงกรานจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การทําแท้ง ภาวะเยือบุโพรงมดลูกเจริญผิดที
การตรวจต่อมไร้ท่อ
Hypothalamus, Pituitary, Thyroid
เพศชาย
การตรวจร่างกาย
การตรวจร่างกายทั่วไป และการตรวจระบบสืบพันธ์
หนังหุ้มปลายองคชาต
ลักษณะและรูเปิดของท่อปัสสาวะ
ลักษณะรูปร่างอัณฑะ หลอดเลือดขอดในถุงอัณฑะ
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจฮอร์โมน
การตรวจอสุจิ
งดการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวันตรวจ 2-7วัน
ใส่ภาชนะที่เตรียมให้เท่านัน
นำน้ำอสุจิส่งตรวจภายใน 1 ชัวโมงหลังจากเก็บ
ไม่แนะนําการหลังนอกหรือการใช้ถุงยาง เก็บอสุจิ
การซักประวัติ
ประวัติการเจ็บป่วย เช่น โรคคางทูม โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
การได้รับรังสี เคมีบําบัด
การได้รับการกระทบกระเทือนทีอวัยวะ สืบพันธ์
ค่าปกติของอสุจิ
ปริมาณนาเชื้อมี 2 cc หรือมากกว่า
ความเป็น กรดเเละด่าง อยู่ที่ pH 6-8
จํานวนอสุจิมี 20ล้านตัว/cc
การเคลือนไหว 50%
รูปร่าง 50% ปกติ
มีชีวิต 50%
การตรวจวิเคราะห์น้าอสุจิ
ความหนาแน่น ≥ 20 ล้านตัว/ml
จํานวนของตัวอสุจิทังหมด ≥ 40 ล้านตัว
ปริมาณ ≥ 2 ml
จํานวนเม็ดเลือดขาว < 1ล้านตัว/ml
การเคลือนที ≥ 50% เคลือนทีไปข้างหน้า จํานวนรูปร่าง ลักษณะ ≥ 14% ปกติ
ค่า pH = 7.2 หรือมากกว่า
การมีชีวิต≥ ร้อยละ 75
การรักษาการมีบุตรยาก
การรักษาแบบขันต้น (Conventional)
เป็นการรักษาขั้นต้นไม่เสียค่าใช้จ่ายมาก
การกำหนดระยะเวลาในการมีเพศสัมพันธ์ (Timing intercourse)
การกระตุ้นไข่ (Ovulation induction)
การผสมเทียม คือ การใช้เครื่องมือฉีดเชื้ออสุจิเข้าไปภายใน อวัยวะสืบพันธุ์ของสตรี ในช่วงที่ไข่ตก
การฉีดน้ำอสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกโดยตรง Intra-uterine insemination (IUI)
การนำน้ำอสุจิที่ได้รับการคัดแยกมาแลว้ฉีดเข้า ไปในโพรงมดลูกขณะที่มีการตกไข่ ตัวอสุจิว่ายจาก โพรงมดลูกไปทางท่อนำไข่และผสมกับไข่ด้วย ตัวเองต่อไปแพทย์ใช้ยากระตุ้นให้มีไข่ตกมากกว่าหนึ่งใบเพื่อเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ให้มากขึ้น
วิธีการนี้ไม่เหมาะกับ
ผู้หญิงที่มีปัญหาท่อนำไข่ตีบตันหรือมีพังผืด ขวางทางระหว่างไข่กับทางเข้าท่อนำไข่
ท่อนำไข่เสียหายเยื่อบุมดลุกเจริญผิดที่ หรือปัญหา อื่นๆที่ทำให้ไข่ไม่สามารถตกเข้าท่อนำไข่ได้
ผู้ชายที่มีปัญหาเรื่องน้ำอสุจิ เช่นมีจำนวนน้อย เคลื่อนไหวผิดปกติ หรือมีปัญหาอื่นๆ
วิทยาการการช่วยเหลือการมีบุตร (assisted reproductive technologies: ART)
การกระตุ้นการตกไข่
การให้ GnRH เป็นระยะ (ตาม การหลั่งของ GnRH ที่เป็นระยะ) กระตุ้นการผลิต FSH และ LH หรือให้ยาซึ่งเป็นฮอรืโมนสังเคราะห์ไปกีด กนัการทำ งานของอีสโทรเจนไม่ให้ไปยับยั้งการทำงาน ของ GnRH ทำให้มีการผลิต FSH และ LH ออกมาจำนวนมากมีผลให้มีการตกไข่มากกว่า 1 ใบ
GIFT ( Gamete Intrafallopian Transfer)
การนำไข่และเชื้ออสุจิไปใส่ในท่อนำไข่ หลังจากกระตุ้นไข่เพื่อ ชักนำให้ไข่สุกหลายใบ และเจาะดูดไข่ออกมาแล้วนำไข่ที่ ได้ 3-4 ใบ มารวมกับตัวอสุจิที่ผ่านการคัดแยกแล้ว จากนั้นนำฉีดผ่านเข้าไปในท่อนำไข่ทันที เป็นการ เลียนแบบธรรมชาติ
โดยการนำเอาไข่ออกมาเลือกที่สมบูรณ์แล้ว นำครื่องมือที่นำอสุจิและเซลล์ไข่ใส่เข้าไปใน ท่อนำไข่เพื่อให้มีการผสมและตั้งครรภ์เเบบ ธรรมชาติ แต่ในกรณีนี้ต้องไม่มีปัญหาที่ปีกมดลูก
ZIFT (Zygote Intrafallopian Transfer)
คล้ายกับการทำเด็กหลอดแก้ว
แต่ไข่และเชื้ออสุจิที่ผ่านการเตรียมแล้วจะถกูนำมาผสมกัน และเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ 1 วัน ถ้าเห็นว่าเกิดการปฏิสนธิแล้วจะใส่ตัว อ่อนกลับเข้าสู่ฝ่ายหญิงผ่านทางหน้าท้องใส่ ไปในท่อนำไข่
IVF ( In Vitro Fertilization)
การปฎิสนธินอกร่างกายและย้ายตัวอ่อนที่เรียกว่า เด็กหลอดแก้ว คล้ายการทํา GIFT แต่ไข่และอสุจิจะนํามาปฏิสนธินอกร่างกาย โดยเพาะเลี้ยงทีห้องปฏิบัติการ เพือให้แบ่งตัวจนเป็นตัวอ่อนในระยะ 4-8 เซลล์ ใช้เวลาเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ 2-5 วัน จากนั้นนําตัวอ่อนไปใส่ไว้ในโพรงมดลูก
การเก็บไข่
โดยการแทงเข็มผ่านช่องคลอดเข้าสู่รังไข่โดยตรงซึ้งเห็นได้โดยการอัลตราซาวน์หรือการแทงผ่านทางหน้าท้องไปยังรังไข่
การเก็บสเปร์ม
โดยการหลั่งภายนอก (masturbation) เลือกสเปร์มที่แข็งแรงเท่านั้นถ้าต้องเก็บไว้ใช้ภายหลัง สามารถเก็บไว้ในไนโตรเจนเหลวได้หลายปีก็ไม่เสือมสภาพ
ข้อบ่งชี
ความผิดปกติของปากมดลูก
ความผิดปกติของการตกไข่
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
สาเหตจุากฝ่ายชาย
มีเยื่อพังผืดในอุ้งเชิงกรานซึ่งขัดขวางการเดินทางของไข่ เข้าสู่โพรงมดลูก
ภาวะมีบุตรยากที่ไม่ทราบสาเหตุ
ท่อนำไข่ตีบตัน
Micromanipulation
วิธีการรักษาคู่สมรสที่มีบุตรยาก ซึ่งมักจะมีปัญหา ทางด้านเชื้ออสุจิจำนวนน้อยมาก ไม่เคลื่อนไหว เป็นต้น โดยการใช้เข็มเล็กๆเจาะเปลือกไข่ แล้วให้เชื้ออสุจิวิ่งผ่านรูที่ เจาะหรือการฉีดเชื้ออสุจิเข้าใต้เปลือกไข่
อิ๊กซี่ ( Intracytoplasmic Sperm Injection; ICSI)
เหมาะสำหรับผู้ที่มีสเปิร์มน้อยมากๆ
เป็นการนำเชื้ออสุจิเพียงหนึ่งตัวเจาะใส่เข้า Ooplasm โดยตรง
การฉีดอสุจิเข้าไปในเซลล์ไข่โดยตรง ซึ้งทําภายใต้กล้องขยายกําลังสูง หลังจากนั้นจะเกิดการปฎิสนธิกันเกิดเป็นตัวอ่อน จากทําให้อสุจิไม่ต้องว่ายไปหาไข่ไม่ต้องเจาะผนังเซลล์ไข่เอง อสุจิทีไม่แข็งแรงสามารถปฏิสนธิได้
ทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้แม้ในรายที่มีปริมาณ อสุจิน้อยกว่า100 ตัว (การหลั่งหนึ่งครั้งในคนปกติจะมีตัวอสุจิประมาณ100 ล้านตัว)
ข้อบ่งชี้
ตัวอสุจิมีรูปร่างผิดปกติ (Teratozoospermia)
ตัวอสุจิเคลื่อนไหวไม่ดี(Asthenozoospermia)
ตัวอสุจิน้อยมาก (Oligozoospermia)
คู่สมรสที่ผ่านการทำการปฏิสนธินอกร่างกายแล้วตัวอสุจิ กับไข่ไม่สามารถปฏิสนธิกันได้
อสุจิหลั่งเร็ว (Retrograde ejeculatio)
Immunological factor
สาเหตุ
ฝ่ายหญิง (Female infertility)
การทํางานของรังไข่ผิดปกติ พบร้อยละ 40
ท่อนําไข่ พบร้อยละ 30
Immunological พบร้อยละ 5
Endometriosis พบร้อยละ 20
Other พบร้อยละ 5
ฝ่ายชาย(Male infertility)
Sperm dysfunction พบร้อยละ 80 เช่น เชื้ออสุจิ น้อย
Sexual factors พบร้อยละ 10 เช่น Electile dysfunction, Premature dysfunction ฯ
Other พบร้อยละ 10
ภาวะด้านจิตใจ เช่น ความเครียด ความกังวลก็เป็นสาเหตุทําให้มีบุตรยากได้
นางสาวกัญญาพัชร ปานเจริญ เลขที่ 4 ห้อง 2A รหัสนักศึกษา 613601004