Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคซิฟิลิส ( Syphilis) - Coggle Diagram
โรคซิฟิลิส ( Syphilis)
-
▪ ส่วนใหญ่ทางเพศสัมพันธ์ ไม่ค่อยพบจากการสัมผัสแผลหรือผิวหนังที่เป็นแผล เชื้อจะกระจายเข้าสู่ท่อน้ำเหลือง ต่อมน้ำเหลือง ซึ่งเชื้อจะกระจายเข้าสู่กระแสเลือด
การแบ่งระยะของโรค
- Early infection stage ระยะนี้จะวินิจฉัยได้ภายใน 1 ปีหลังรับเชื้อ (CDC) ภายใน 2 ปี (WHO) แบ่งเป็น
- Primary syphilis จะมีแผลเดียว ลักษณะขอบแข็ง กดไม่เจ็บเรียก Hard chancre เป็นอยู่ 2-4 สัปดาห์ แล้วหายไป มักพบต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโตแต่กดไม่เจ็บ
- secondary syphilis เกิดหลังจากที่ 1 ประมาณ 1-6 เดือนมีผื่นตามผิวหนัง มีก้อนที่อวัยวะสืบพันธุ์ มีผืนแบนคล้ายหดเชื่อมต่อกันจำนวนมาก เรียกว่า condylomalata ร่วมกับมีอาการไข้ต่ำ เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง ผมและคิ้วร่วง ปวดเมื่อยตามเนื้อตัว
- early latent เป็นระยะแฝงที่ไม่แสดงอาการ แต่สามารถติดเชื้อได้
- Tertiary syphilis ซิฟิลิสระยะที่ 3 เชื้อกระจายไปตามระบบต่างๆของร่างกาย เช่น ผิวหนัง
กระดูกระบบประสาท หัวใจและหลอดเลือด ต่อมน้ำเหลือง เกิดรอยโรคเฉพาะที่เรียกว่า gumma lesion ที่อวัยวะภายในและกระดูคอ
- ผลต่อทารกจะรุนแรงในระยะ Secondary Syphilis ต่อกับ early latent
- Late Noninfection stage ระยะนี้จะวินิจฉัยได้ภายหลัง 1 ปีหลังรับเชื้อ (CDC) วินิจฉัยได้ภายหลัง 2 ปี (WHO) แบ่งเป็น
-
-
-
-
พยาธิสภาพ
•เมื่อเกิดการติดเชื้อ treponema pallidum รกจะมีความสามารถในการป้องกันการติดเชื้อสู่ทารกได้โดยกลไกการทำงานของ langhans 's epithelial layer ในช่วงอายุก่อน 16 สัปดาห์หลังจากนั้น langhans' s epithelial layer จะหายไป การป้องกันการติดเชื้อมายังทารกก็จะลดลงทารกก็จะติดเชื้อจากมารดาได้
-
-
-
ผลของ syphilis ต่อทารก
-
-
-
-
-
•ทารกเป็นซิฟิลิสแต่กำเนิด มีอาการตับม้ามโตผิวหนังที่ฝ่ามือเท้าลอกเป็นมัน ตาอักเสบ จมูกบี้กระดูกผิดปกติ อาจพบภาวะ Hydropfetalis
การวินิจฉัย
-
-
-
คัดกรองด้วย VDRL เป็นการตรวจคัดกรองซิฟิลิสซึ่งอาจให้ผลบวกโดยไม่ได้เป็นซิฟิลิสก็ได้ในราย 1. ตั้งครรภ์ 2. ตับอักเสบ เรื้อน มาเลเรีย หัด ปอดบวม 3. S.L.E VDRL เกิดผลบวกลวงมักไม่เกิน 1: 8 ดังนั้นหากเป็น weakly Reaction หรือ titer น้อยกว่า 1: 8 ควรตรวจยืนยันด้วย TPHA หรือ FTA-ABS
-
การรักษา
-
Late Syphilis
Penicillin G 2. 4 ล้านยูนิตฉีดเข้ากล้าม 3 สัปดาห์ติดต่อกัน ในสตรีตั้งครรภ์ตรวจพบจากผลเลือดมักเป็นระยะนี้ นำสามีมาเจาะเลือดตรวจหากผลบวกให้รับการรักษา
เฝ้าระวังภาวะ Jarisch-Herxheimer reaction ซึ่งเกิดจากการที่ความเป็นพิษ (Toxins) เป็นจำนวนมากเกิดขึ้นภายหลังเชื่อแบคทีเรียถูกฆ่าด้วยยาปฏิชีวนะ อาการคล้ายไข้หวัด เช่น เป็นไข้
ปวดศีรษะ ปวดข้อ และปวดกล้ามเนื้อ ซึ่งอาการจะคงอยู่เพียง 24 ชั่วโมงเท่านั้น และจะหายไปเองโดยไม่ก่อปัญหาร้ายแรง อาการดังกล่าวสามารถรักษาได้ด้วยการให้ยาพาราเซตามอล
การติดตามผู้ป่วย
•ติดตามผู้ป่วยเพื่อดูอาการและอาการแสดง รวมทั้งการทดสอบน้ำเหลือง (VDRL) เป็นระยะๆคือทุก ๆ เดือนใน 3 เดือนแรกจากนั้นทุก 3 เดือนเป็นระยะเวลา 1 ปี (หลังจากรักษาซิฟิลิสเรียบร้อยแล้ว VDRL titer จะกลับมา nonreactive หรือ reactive ที่ไตเตอร์ลดต่ำลงกว่า 4 เท่าใน 1 ปี แต่ FTA-ABS อาจจะยังคงreactiveอยู่ได้)
-
ระยะตั้งครรภ์
-
-
•ถ้าสตรีตั้งครรภ์มีการติดเชื้อ แนะนำให้พาสามีมาตรวจเลือดและรักษาพร้อมกัน งดการมีเพศสัมพันธ์ในขณะที่รักษา
-
-
ระยะคลอด
ดูดเมือกออกจากปากและจมูกทารกโดยเร็วประเมินสภาพทารกแรกเกิด เจาะเลือดจากสายสะดือทารกเพื่อประเมินการติดเชื้อซิฟิลิส
ระยะหลังคลอด
•มารดา สามารถให้นมบุตรได้ เน้นเรื่องการทำความสะอาดหัวนม เต้านม การทำความสะอาดมือก่อนและหลังสัมผัสทารก แยกของใช้มารดา-ทารกและติดตามประเมินผลการรักษา
•ทารก สังเกตอาการที่แสดงว่าทารกเป็นโรคซิฟิลิสแต่กำเนิดและดูแลรักษาตามอาการ เช่น มีการอักเสบของเยื่อบุจมูก พบผืนหรือตุ่มน้ำใสบนผิวหนังติดตามผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ การได้รับยาปฏิชีวนะ และแยกทารกจากทารกอื่น