Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติของน้ำคร่ำ, นางสาว ทิวาภรณ์ นวลบริบูรณ์ รห้ส 603901019 - Coggle…
ความผิดปกติของน้ำคร่ำ
ครรภ์แฝดน้ำ (polyhydramnios)
ภาวะที่มีน้ำหล่อเด็กมากกว่าปกติ โดยพบว่า มีน้ำหล่อเด็กมากกว่า 2000 ml ขึ้นไป
ครรภ์แฝดน้ำเฉียบพลัน พบได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 20-24 สัปดาห์
ครรภ์แฝดน้ำเรื้อรัง พบเมื่ออายุครรภ์ 30 สัปดาห์
สาเหตุ
ครรภ์แฝด
ทารกมีความผิดปกติที่เกี่ยวกับการกลืนน้าคร่า เช่น ทารกมีความผิดปกติของระบบทางดินทางอาหาร >>>ไม่สามารถกลืนน้าคร่าได้
ทารกที่มีความผิดปกติของระบบประสาท เช่น spina bifida, anencephaly, hydrocephaluas ทารกที่มีสมองส่วนกลางผิดปกติ >>> มักพบการกลืนน้าคร่าที่ผิดปกติ
ภาวะเบาหวาน
สาเหตุอื่น เช่น การติดเชื้อของทารกในครรภ์ มารดามีการติดเชื้อ มีภาวะ ปากแหว่ง imperforate anus, Down syndrome ความพิการของหัวใจทารกแต่กาเนิด
การวินิจฉัย
ซักประวัติ ประวัติครรภ์แฝด หรือมีประวัติครอบครัวมีแฝด ประวัติเบาหวาน
ตรวจร่างกาย + ตรวจครรภ์ >>> หน้าท้องขยายใหญ่ มดลูกรูปร่างกลมมากกว่ารูปไข่ ผนังหน้าท้องบาง ตึง เป็นมันใส เส้นเลือดดาขยายเห็นชัดเจนทางหนาท้อง หน้าท้องแตกลายมากกว่าปกติ คลำหาส่วนของทารกยาก กดไม่ค่อยลง บางรายอาจตรวจพบ fluid thrill ฟัง FHR ไม่ได้ยินหรือได้ยินไม่ชัด น้าหนักเพิ่มขึ้น มากกว่า 1 กิโลกรัม/สัปดาห์
U/S >>> พบน้ำคร่ำเยอะ มากกว่า 20 (ปกติ AFI: 5-20)
ผลกระทบ
ผลต่อมารดา
ระยะตั้งครรภ์
ไม่สุขสบาย แน่นอึดอัด หายใจไม่สะดวก เคลื่อนไหวลาบาก เจ็บครรภ์คลอดก่อนกาหนด ถุงน้าคร่ำแตกก่อนกาหนด สายสะดือพลัดต่า รกลอกตัวก่อนกาหนด ทารกไม่อยู่ในท่าปกติ
ระยะคลอด
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี การคลอดล่าช้า เกิดภาวะสายสะดือย้อย เพิ่มโอกาสการผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้อง เสี่ยงตกเลือดจากรกลอกตัวก่อนกำหนดเนื่องจากมดลูกลดขนาดอย่างรวดเร็ว มารดาอาจช็อกจากความดันในช่องท้องลดลงอย่างรวดเร็ว
ระยะหลังคลอด
มีโอกาสตกเลือดหลังคลอด เนื่องจากมดลูกอาจหดรัดตัวไม่ดี/ ยืดขยายมาก
ผลต่อทารก
เสี่ยงต่อ fetal distress ถ้าสายสะดือย้อย/ถูกกด
เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการคลอดก่อนกาหนด
การรักษา
ให้นอนพัก
อาจให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก ถ้ามีอาการเจ็บครรภ์ก่อนกาหนด
การเจาะถุงน้ำในระยะคลอด (amniotomy) ระวังให้น้าคร่าไหลออกช้าที่สุด ป้องกันสายสะดือย้อย และรกลอกตัวก่อนกาหนด รวมถึงระวังการติดเชื้อ
เตรียมเลือดเผื่อฉุกเฉิน PPH
ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวหากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
พิจารณาผ่าตัดคลอด หากทารกท่าและส่วนนาผิดปกติ ครรภ์แฝด ศีรษะไม่ได้สัดส่วนกับช่องเชิงกราน สายสะดือย้อย รกลอกตัวก่อนกาหนด หรือทารกมีภาวะขาดออกซิเจน
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
อธิบายสภาวะของโรค แผนการรักษา และเปิดโอกาสให้ซักถามข้อสงสัย
แนะนำให้พักผ่อนอย่างเพียงพอโดยนอนท่าศีรษะสูง หรือนอนตะแคงซ้าย
เน้นให้เห็นความสาคัญของการมาตรวจตามนัด
ติดตามระดับความสูงของยอดมดลูก
แนะนำให้สังเกตการณ์ดิ้นของทารกในครรภ์
แนะนำให้สังเกตอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ ได้แก่ อาการหายใจลาบาก แน่นอึดอัดมาก หรือ เกิดความลาบากในการเคลื่อนไหวร่างกาย มีการแตกของถุงน้าคร่า หรือมีอาการและอาการแสดงของการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกาหนด
ในกรณีที่แพทย์ให้การรักษาโดยการเจาะน้าคร่าออกทางหน้าท้อง ให้สังเกตภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกาหนด ถุงน้าคร่าแตกก่อนกาหนด รกลอกตัวก่อนกาหนด และการการติดเชื้อภายในถุงน้าคร่า
ระยะคลอด
แนะนำนอนศีรษะสูง หรือนอนตะแคงซ้าย
ติดตามประเมินความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก และเสียงหัวใจทารกทุกครึ่งถึง 1 ชั่วโมง
ในกรณีที่แพทย์ทาการเจาะถุงน้าคร่า ให้ป้องกันและสังเกตภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การเกิดสายสะดือพลัดต่า หรือรกลอกตัวก่อนกาหนด และประเมินเสียงหัวใจทารกทันทีที่มีการแตกของถุงน้าคร่า
หากพบว่ามี meconium ในน้าคร่า หรือเสียงหัวใจทารกผิดปกติ ควรแก้ไขโดยให้ผู้คลอดนอนตะแคงซ้าย ดูแลให้ได้รับออกซิเจน ปรับเพิ่มอัตราการหยดของสารละลายเข้าทางหลอดเลือดดา และรายงานแพทย์
หากมีความจำเป็นต้องใช้สูติศาสตร์หัตถการในการช่วยคลอด หรือผ่าตัดคลอด ควรเตรียมผู้คลอดให้พร้อมทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
ระยะหลังคลอด
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด สัญญาณชีพ เพื่อประเมินความเสี่ยงของ PPH
ดูแลให้ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกตามแผนการรักษา เพื่อป้องกัน PPH
ตรวจร่างกายทารกอย่างละเอียด เพื่อประเมินความพิการหรือความผิดปกติ และให้การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นกับทารกแรกเกิด
ภาวะน้ำคร่ำน้อย (Oligohydramnios)
การประเมินและการวินิจฉัย
การซักประวัติ
ประวัติการตั้งครรภ์เกินกาหนด
ประวัติถุงน้าคร่าแตกเป็นเวลานาน
การตรวจครรภ์
size < date คลาส่วนทารกได้ชัด ฟัง FHR ชัด
การตรวจพิเศษ
ทำ U/S วัดค่า AFI ได้น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5
การรักษา
ติดตามการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์อย่างต่อเนื่อง
การเติม NSS เข้าถุงน้าคร่า (amnioinfusion) โดยผ่านทาง intrauterine catheter
พิจารณาให้คลอด ถ้าทารกอยู่ในภาวะคับขัน
ผลกระทบต่อการตั้งครรภ์
แท้งบุตร โดยเฉพาะถ้ามีน้าคร่าน้อยตั้งแต่ไตรมาสแรก
ทารกเกิดภาวะ amniotic band syndrome จากการที่มีเยื่อพังผืดรัดติดส่วนของร่างกายทารกกับผนัง amnion ทาให้เกิดพิการ เช่น แขนขาคอดกิ่ว นอกจากนี้ การที่ทารกถูกมดลูกบีบรัด อาจทาให้เกิดการผิดรูปร่างของระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ เช่น ท้าแป หรือแขนขาโก่ง เป็นต้น
มีโอกาสทารกเกิดภาวะปอดแฟบ หน้าตาผิดปกติ เช่น จมูกแบน คางเล็ก แขนขาหดเกร็ง ข้อสะโพกเคลื่อน club foot ซึ่งภาวะปอดแฟบมักทาให้ทารกเสียชีวิตแรกคลอด
เพิ่มความเสี่ยงในระยะคลอด เช่น สายสะดือถูกกด ทาให้เกิดภาวะ fetal distress FHR ลดลง
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
อธิบายให้ทราบเกี่ยวกับภาวะน้ำคร่ำน้อย แผนการรักษา และเปิดโอกาสให้ซักถามข้อสงสัย
แนะนำให้พักผ่อนอย่างเพียงพอ โดยนอนตะแคงซ้ายเพื่อเพิ่มปริมาณการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงที่มดลูก
แนะนำการรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ เพิ่มโปรตีน
แนะนำให้สังเกตการณ์ดิ้นของทารกในครรภ์ หากดิ้นน้อยลงควรมาพบแพทย์
ติดตามระดับความสูงของยอดมดลูก และการเพิ่มของน้าหนักตัวของหญิงตั้งครรภ์
ระยะคลอด
แนะนาการนอนพักบนเตียงในท่านอนตะแคงซ้าย
ติดตามประเมินความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก และเสียงหัวใจทารกทุกครึ่งถึง 1 ชั่วโมง
กรณีที่มีการแตกของถุงน้าคร่า ให้สังเกตการมีขี้เทาปนในน้าคร่า
หากพบว่ามี meconium ในน้าคร่า หรือเสียงหัวใจทารกผิดปกติ >> IUR และรายงานแพทย์
หลีกเลี่ยงการให้ยาบรรเทาปวด เนื่องจากยาจะกดการหายใจของทารกได้
รายงานกุมารแพทย์ และเตรียมอุปกรณ์ในการฟื้นคืนชีพทารกแรกเกิดให้พร้อม เพื่อให้การช่วยเหลือทารกแรกเกิดได้ทันที
ระยะหลังคลอด
ให้การช่วยเหลือทารกแรกเกิดที่มีน้าหนักตัวน้อย ควบคุมอุณหภูมิ เพื่อป้องกันการสูญเสียความร้อนจากร่างกายทารก
ตรวจร่างกายทารกอย่างละเอียด
ส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารก
เน้นให้ความสำคัญของการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
ให้การดูแลมารดาหลังคลอด เช่นเดียวกับมารดาหลังคลอดทั่วไป
สาเหตุ
ด้านทารก
ความผิดปกติของไต มีความผิดปกติของโครโมโซม
ความพิการของระบบทางเดินปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะออกน้อยผิดปกติ
ด้านมารดา
post term
prolonged PROM
อาการและอาการแสดง
มดลูกมีขนาดเล็กกว่าอายุครรภ์ คลาทารกได้ชัด
รู้สึกลูกดิ้นน้อย
นางสาว ทิวาภรณ์ นวลบริบูรณ์ รห้ส 603901019