พันธุกรรม เป็นตัวกำหนดศักยภาพของร่างกายและสติปัญญา

สิ่ิงแวดล้อม เป็นตัวพัฒนาเสริมแต่งหรือบั่นทอนศักยภาพที่ได้มา

• ตัวเด็ก : เด็กแต่ละคนมีความแตกต่างกัน(ต้องคำนึงถึงความพร้อม สุขภาพเด็ก) ความสัมพันธ์ของบุคคลอื่น
• ผู้ดูแลเด็ก
• จำนวนครั้งที่ได้รับการกระตุ้น
• ระยะเวลาในการกระตุ้น
• สภาพแวดล้อม

ขั้นตอนของการกระตุ้นพัฒนาการเด็ก

• ประเมินพัฒนาการ
• วิเคราะห์ปัญหา
• วางแผนการจัดโปรแกรมการกระตุ้นพัฒนาการเด็ก
• การกระตุ้นพัฒนาการเด็กตามแผนที่วางไว้อย่างสม่ำเสมอ
• การประเมินผล(ความก้วหน้า ความสำเร็จ)

1) แรกเกิด - 6 เดือน
2) 6 - 12 เดือน
3) 1 - 2 ปี
4) 2 - 4 ปี

2) 6 - 12 เดือน 

• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ : นั่งเอง ยืนเกาะเก้าอี้ เกาะเดิน ยืนตั้งไข่
  
  • ยื่นนิ้วให้เด็กจับเพื่อพยุงตัวเดิน
  • ของเล่นที่ลากได้
• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก : จับลูกบาศก์ 2 ก้อนมาโขกกันได ้หยิบด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วอื่น
  
  • หัดจับช้อน ป้อนอาหาร และถือถ้วยน้ำดื่ม
  • ให้หัดหยิบจับ เคาะ เขย่า จิ้ม
• ด้านความเข้าใจและการใช้ภาษา : เรียกพ่อแม่ได้ เลียนเสียงพูดเป็นคำๆ
  
  • ใช้คำพูดและท่าทางประกอบ
  • พูดคุยกับเด็กในขณะที่ทำกิจวัตรประจำวัน
• ด้านการช่วยเหลือตนเอง-สังคม : ชี้บอกเมื่อต้องการของ เล่นจ๊ะเอ๋,ตบมือ
  
  • เล่นเกมส์ง่ายๆ และร้องเพลงกล่อมเด็ก
  • หัดให้โบกมือลา ไหว้ทักทาย
    

1) แรกเกิด - 6 เดือน 

• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ : ยกศีรษะ นอนคว่ำ เหนี่ยวไหล่
  
  • อุุ้มชูให้บ่อยคร้ั้ง
  • เปลี่ยนท่าให้บ่อยๆ ขณะที่เด็กตื่นอยู่
• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก : มองตามวัตถุ คว้าจับ
  
  • แขวนของเล่นเบาๆที่เคลื่อนไหวหรือหมุนได ้
  • เขย่าของเล่นที่มีเสียงให้หัดจับทิศทางของเสียง
• ด้านความเข้าใจและการใช้ภาษา : หัวเราะ หันตามเสียง
  
  • ใช้ของเล่นที่มีเสียงเมื่อเคาะ
  • ร้องเพลงกล่อมเด็ก
• ด้านการช่วยเหลือตนเอง-สังคม : มองหน้าผู้ที่อยู่ใกล้ชิด ยิ้มตอบ
  
  • เล่นจั๊กจี้แล้วยิ้มด้วย
  • พาไปเดินเล่นนอกบ้าน ให้คุ้นเคยกับคนแปลกหน้า
    

3) 1 - 2 ปี 

• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ : เดินได้ดี เดินถอยหลังได้ เตะ ขว้างลูกบอล ขึ้นบันได
  
  • ลากของเล่น
  • ปีนป่าย
• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก : ขีดเขียน ล้วงลูกเกดในขวด
  
  • ของเล่นที่มีรูหรือหลุม
  • ดินสอ สี
• ด้านความเข้าใจและการใช้ภาษา : พูดคำติดต่อกัน 2 คำ ทำตามคำสั่งง่ายๆ
  
  • หัดนับเลข
  • สอนเรียกชื่อ
• ด้านการช่วยเหลือตนเอง-สังคม : ใช้ช้อนรับประทานอาหาร ช่วยงานบ้านง่ายๆ
  
  • กระตุ้นให้เด็กป้อนข้าวตัวเองด้วยช้อน
  • ยกย่องชมเชยเมื่อลูกทำได้
    

4) 2 - 4 ปี 

• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ : กระโดด 2 ขา กระโดดขาเดียว ยืนขาข้างเดียว 5s
  
  • เล่นเกมที่มีการกระโดด วิ่ง
  • เต้นรำ ขยับโยกตัวไปมาตามจังหวะ
• ด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก : ลอกแบบวงกลม วาดรูปคนมีส่วนต่างๆของร่างกาย 3 ส่วน
  
  • ระบายสีและวาดรูป
  • ป้ันดินน้ำมัน ปั้นแป้ง
• ด้านความเข้าใจและการใช้ภาษา : บอกชื่อเล่นและชื่อของตน เข้าใจความหมายของหนาว เหนื่อย หิว รู้จักสีอย่างน้อย 3 สี
  
  • ตั้งใจฟังเด็กพูด
  • เล่านิทานสั้นที่มีรูปประกอบ
• ด้านการช่วยเหลือตนเอง-สังคม : เล่นเกมที่มีปฏิสัมพันธ์กัน เช่น วิ่งไล่จับ ติดกระดุมเสื้อ แต่งตัว
  
  • ให้เล่นเกมที่มีกฎเกณฑ์ง่ายๆ
  • พาไปสวนสัตว์ สวนสาธารณะ
    

วัตถุประสงค์
✅ เพื่อกระตุ้นการทำงานของกล้ามเน้ื้อและอวัยวะ
✅ เพื่อกระตุ้นพัฒนาการด้านต่างๆ
✅ เป็นการเชื่อมโยงสายใยความรัก
✅ กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต

⚠ ข้อควรระวัง

• ไม่ควรทำหลังจากเด็กอิ่มใหม่ๆ
• ถ้าเด็กไม่ร่วมมือควรหยุดก่อน

วัตถุประสงค์
✅ เพื่อป้องกันข้อติดยึด
✅ เพื่อคงไว้ซึ่งการเคลื่อนไหวตามปกติ

วิธีการกระตุ้น

1. Abduction
2. Adduction
3. Flexion
4. Circonduction
5. Rotation
6. Internal rotation
7. External rotation
8. Extension

• ก่อนจะใช้วิธีลงโทษ ควรประเมินว่าอาการไม่พึงประสงค์มีผลต่อการกระทำชนิดใด และอยู่ในสถานการณ์ใด
• ควรเลือกใช้เทคนิคที่มีความรุนแรงน้อยที่สุด
• ควรใช้การลงโทษควบคู่กับการเสริมแรงพฤติกรรมที่เหมาะสม จะช่วยให้การลงโทษมีประสิทธิภาพมากขึ้น
• การลงโทษ ต้องให้ทันทีและทุกครั้งที่มีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
• ต้องบอกให้ทราบถึงเงื่อนไข พฤติกรรม และวิธีการลงโทษที่ชัดเจน
• ควรมีการบันทึกพฤติกรรมก่อนการลงโทษและหลังการลงโทษ เพื่อเป็นแนวทางให้ทราบว่าการลงโทษนั้นๆมีประสิทธิภาพหรือไม่

• กำหนดเงื่อนไขว่าจะให้แรงเสริมชนิดใดกับพฤติกรรมอะไร
• ให้เสริมแรงสม่ำเสมอทันทีเมื่อต้องการสร้าง หรือเพิ่มพฤติกรรม เช่น เมื่อเด็กทำดีให้ชมทุกครั้ง
• ให้ปริมาณการเสริมแรงที่พอเหมาะ
• เลือกตัวเสริมแรงที่เหมาะสมกับความต้องการของเด็กและมีความหลากหลาย
• จัดสถานการณ์ที่เอื้ออำนวยที่ทำให้เด็กได้รับการเสริมแรงสูง เช่น การชี้แนะ หรือการเลียนแบบ
• สิ่งสำคัญ คือ บิดามารดา หรือ ผู้ดูแล ไม่ควรคาดหวังเด็กมากเกินไป บรรยากาศไม่ควรเคร่งเครียด

1. เพิ่มพฤติกรรม 

: การช่วยให้พฤติกรรมที่เด็กมีอยู่แล้วแต่ยังมีน้อยมากให้ความถี่ของพฤติกรรมสูงขึ้น เพิ่มให้เด็กใช้เวลาอ่านหนังสือเรียนเป็นวันละ 1 ชม.ทุกวัน

2. สร้างพฤติกรรม 

: การสอนให้เด็กทำพฤติกรรมที่ไม่เคยทำมาก่อน หรือทำได้แต่ไมสมบูรณ์ ให้ทำพฤติกรรมนั้นได้อย่างสมบูรณ์ เช่น สอนให้ใส่เสื้อผ้าเอง

3. ลดพฤติกรรม 

: การลดหรือขจัดพฤติกรรมที่เป็นปัญหา เช่น ลดพฤติกรรมก้าวร้าว รังแกผู้อื่น