Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

[การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของมารดาในระยะตั้งครรภ์] :, ระบบเผาผลาญสารอาหาร…

- - - - มดลูกที่มีขนาดโตขึ้นจะดันให้ระดับกะบังลมเลื่อนสูงขึ้นประมาณ 4 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางทรวงอกเพิ่มขึ้นประมาณ 2 เซนติเมตร Subcostal angle กว้างออก และเส้นรอบวงของทรวงอกเพิ่มขึ้นประมาณ6เซนติเมตร
        
        ทำให้สตรีตั้งครรภ์รู้สึกหายใจลำบาก (Dyspnea)
  - - - ทำให้เส้นเลือดฝอยในทางเดินหายใจมีเลือดคั่ง (Vascular congestion) และมีอาการบวมของทางเดินหายใจส่วนบน
        
        ทำให้สตรีตั้งครรภ์รู้สึกคัดจมูก มีเลือดออกทางจมูก (Epistaxis) และมีการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจส่วนบนได้ง่าย
    - - เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลมฝอย (Bronchiole smooth muscle) และการคลายตัวของกล้ามเนื้อและกระดูกอ่อนในบริเวณทรวงอกอัตราการหายใจ
      - ความจุของปอด (Vital capacity) ไม่มีการเปลี่ยนแปลง
      - การเปลี่ยนแปลงของปริมาตรของอากาศที่สูดเข้าและออกในแต่ละครั้งที่หายใจเข้า-ออก (Tidal volume) เพิ่มขึ้นตลอดการตั้งครรภ์
        
        ปริมาตรอากาศที่แลกเปลี่ยนต่อหนึ่งนาที (Minute ventilation) เพิ่มขึ้นร้อยละ 30-50 และปริมาตรอากาศที่หายใจต่อหนึ่งนาทีเพิ่มขึ้นได้ถึง 10 ลิตร เมื่อครบกำหนดคลอด
      - Progesterone ทำให้ศูนย์หายใจมีความไวต่อคาร์บอนไดออกไซด์สตรีตั้งครรภ์จะมีภาวะหายใจลึกและยาว (Hyperventilation)
        
        ร่างกายมีภาวะ Respiratory alkalosis
        
        ส่งผลให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ระหว่างมารดาและทารกได้ดีขึ้น
- - - - basal metabolic rate สูงขึ้นประมาณร้อยละ 20 ซึ่งสัมพันธ์กับการที่ทารกและรกต้องการให้ออกชิเจนเพิ่มขึ้น
      - ฮอร์โมน thyroxin สูงขึ้น
      - thyroxin binding capacity เพิ่มขึ้นจากการตรวจพบระดับของ protein-bound iodine ในเลือด
      - butanol-extractable iodine เพิ่มขึ้น
  - - - ทำให้การดูดซึมแคลเซียมในลำไส้ดีขึ้นเพื่อให้เพียงพอ กับความต้องการของทารกในครรภ์
    - - ต่อมใต้สมองส่วนหน้า
        
        ต่อมไต้สมองส่วนหน้าจะมีขนาดโตขึ้นและกลับสู่สภาพปกติภายหลัง
        คลอด ตลอดระยะตั้งครรภ์ follicle-stimulating hormone (FSH) และ luteinizing hormone (LH) จะถูกยับยั้งโดย estrogen และ progesterone จากรกทำให้ไม่มีการตกไข่ในระยะตั้งครรภ์ฮอร์โมน thyrotropin และ adrenotropin เพิ่มขึ้นเพื่อตอบสนองการเปลี่ยนแปลง การเผาผลาญ สารอาหารในระยะตั้งครรภ์
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหน้าจะหลั่งฮอร์โมน prolactin เพื่อช่วยให้มีการพัฒนาการของเต้านมในระยะตั้งครรภ์ เตรียมสำหรับการสร้างน้ำนม โดยมีปริมาณเพิ่มขึ้นกว่า 10 เท่า แต่ปริมาณ estrogen และ progesterone ที่มีระดับสูงจะยับยั้งการสร้างน้ำนมและ hypothalamus จะหลั่ง prolactin inhibitor factor ซึ่งทำให้ไม่มีการสร้างน้ำนมด้วย
      - ต่อมใต้สมองส่วนหลัง
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหลังจะหลั่งฮอร์โมน oxytocin และ vasopressin โดย oxytocin จะกระตุ้นการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก การเจ็บครรภ์คลอด และการหลั่งน้ำนมในระยะหลังคลอด vasopressin ทำให้เส้นเลือดหดรัดตัว ซึ่งจะทำให้ ความดันโลหิตสูง และมีบทบาทในการปรับสมดุลน้ำในร่ายกาย โดย vasopressin จะสร้างมากหรือน้อยขึ้นกับปริมาณเลือด และ plasma osmolality
- - - - หลอดอาหารกระเพาะอาหารมีเลือดออกในกระเพาะอาหารและอาหารที่มีแอลกอฮอล์ในกระเพาะอาหารเพื่อลดความดันโลหิตในกระเพาะอาหาร
  - - - อิทธิพลของ estrogen
        
        มีเลือดมาเลี้ยงบริเวณช่องปากและเหงือกมากขึ้น
        
        มีเหงือกบวมนุ่มจากการมีเลือดคั่ง มีเลือดออกง่าย เหงือกที่บวม จะดูคลา้ยก้อนเนื้องอก (epulis)
        
        หากรักษาอนามัยช่องปากได้ไม่ดีจะทำให้เกิดเหงือกอักเสบได้ง่ายและมีความไม่สุขสบายขณะเคี้ยวอาหาร
        
        น้ำลายมีความเป็นกรดมากขึ้น และไหลมากกว่าปกติ (ptyalism)
- - - - เปิดโอกาสในสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวได้พูดคุยและเปลี่ยนความรู้สึกต่างๆต่อกัน
      - ให้ความรู้แก่สตรีตั้งครรภ์และครอบครัวเรื่องความรู้สึกไม่มั่นใจ ลังเลใจ
      - ให้คำแนะนำหรือช่วยเหลือในการลดความไม่สุขสบายที่เกิดขึ้น
    - - เตรียมสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวในการปรับต่อปฏิกิริยาตอบสนองการตั้งครรภ์หรือการมีสมาชิกใหม่ของครอบครัว
      - ส่งเสริมการสร้างสัมพันธภาพระหว่าสตรีตั้งครรภ์กับทารกในครรภ์
    - - ประเมินและให้คำแนะนำการเตรียมตัวเพื่อการคลอดและการรับบทบาทบิดามารดา
      - ประเมินและให้คำแนะนำการเตรียมตัวเพื่อการคลอดและการรับบทบาทบิดามารดา
      - ประเมินและให้คำแนะนำการเตรียมตัวเพื่อการคลอดและการรับบทบาทบิดามารดา
- - - - คลำได้ขอบของทารก[outiining] ในครึ่งหลังของการตั้งครรภ์จะสามารถคลำทารกได้ขอบเขตทารกจะสามารถคลำได้ ตั้งแต่อายุครรภ์ 22 สัปดาห์เป็นต้นไป
      - ท้องโตขึ้น [enlargment of the abdomen] เมื่อตั้งครรภ์ได้ 12 สัปดาห์ ขนาดของมดลูกจะเริ่มอยู่เหนือระดับรอยต่อของกระดูกหัวเหน่าคลำได้คลายก้อนเนื้องอก และจะโตขึ้นเรื่อยๆจนครรภ์ครบกำหนด
      - การหดรัดตัวของมดลูก (Araxton HICHS Contraction) มดลูกของคนตั้งครรภ์มีการหดรัดตัว เป็นครั้งคราวไม่มีการเจ็บปวด ไม่สม่ำเสมอจะเกิดได้เมื่ออายุครรภ์ 16 สัปดาห์ขึ้นไป
      - มีการเปลี่ยนแปลงที่ปากมดลูก [changes in the cervix] ประมาณอายุครรภ์ 6-8 สัปดาห์ ปากมดลูกนุ่มลง
      - Ballottement เนื่องจากมดลูกนุ่มและทารกลอยอยู่ในน้ำคร่ำ [liquor amnii] เวลากระตุ้นมดลูกการกจะโก่งตัวลอยมากระทบมือผู้ตรวจ อาจสังเกตได้ระหว่างอายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์
      - ผลการทดสอบของฮอร์โมนให้ผลบวก [positive pregnancy test) โดยการตรวจหา Human chorionic Gonadotropins (HCG] เป็นการทดสอบการตั้งครรภ์ในทางปฏิบัติมากที่สุด อย่างไรก็ตามการตรวจพบ HCG ไม่ใช่จะสรุปได้100% ว่ามีการตั้งครรภ์
    - - อาการแพ้ท้อง [nausea and Vomiting] มีอาการในตอนเย็นมากกว่าตอนเช้า อาเจียนมากตลอดเวลาทำให้รับประทานอาหารไม่ได้เลยเรียกว่า hyperemesis gravidarum อาการแพ้ท้องมักเริ่มปรากฏขึ้นขณะอายุครรภ์ 6 สัปดาห์และจะหายไปเองในอีก 6-12 สัปดาห์ต่อมา
      - ขาดประจำเดือน [amenorrhea] ประวัติการมีประจำเดือนครั้งสุดท้ายจะต้องซักให้ละเอียด ประวัติการใช้ยาคุมกำเนิด ความกลัวต่อการตั้งครรภ์ การมีโรคประจำตัว ความเครียด
      - มารดารู้สึกเด็กดิ้น (quickening) ระหว่างอายุครรภ์ 18-20 สัปดาห์การดิ้นของทารกในครรภ์มารดารู้สึกสัมผัสได้เป็นครั้งแรกเรียกว่า quickening หรือ perception of life
      - อ่อนเพลีย (fatigue)
      - ปัสสาวะบ่อย (Urinary frequency)
    - - ตรวจพบทารกโดยภาพรังสี [roentgenogram] เมื่อใดก็ตามที่ภาพรังสีสามารถตรวจพบกระดูกทารกอย่างชัดเจนก็จะถือว่าเป็น positive signs ของการตั้งครรภ์แน่นอนอาการแสดงจะตรวจได้ภายหลัง 16 สัปดาห์ไปแล้ว
      - ตรวจพบการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ [fetal movement and fetal part] คือการที่สามารถตรวจพบการเลื่อนไหวของทารกในครรภ์ประมาณอายุ 20 สัปดาห์
      - การตรวจพบทารกโดยวิธีของคลื่นเสียงความถี่สูง [ultrasonography] การตั้งครรภ์ในโพรงมดลูกอย่างปกติสามารถเห็นภาพโดยคลื่นเสียงความถี่สูงเร็ว คือ ขาดประจำเดือนเพียง 5 สัปดาห์ก็สามารถเห็นภาพแล้ว
      - การตรวจพบการเต้นของหัวใจทารก [fete heart Sound] การได้ยินหรือสังเกตพบการทำงานของหัวใจทารกสามารถให้การวินิจฉัยการตั้งครรภ์ได้ทันที
- - - - โปรตีน สตรีตั้งครรภ์ต้องการโปรตีนเพิ่มขึ้น เพื่อใช้ในการเจิญเติบโตของทารก สตรีตั้งครรภ์ต้องได้รับโปรตีนวันละ 60 กรัมต่อวัน
      - คาร์โบไฮเดต กลูโคสเป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญ หากขาดเป็นเวลานานจะทำให้เกิดHypoglycemia
      - ไขมัน สตรีตั้งครรภ์ที่แพ้ท้องและคลื่นไส้จะมีการนำไขมันมาใช้เป็นพลังงานทดแทน
      - น้ำ ในสตรีตั้งครรภ์จะมีการสะสมน้ำในร่างกายประมาณ 6.5ลิตร โดยเป็นส่วนของน้ำคร่ำ 3.5ลิตร
    - - สำหรับสตรีตั้งครรภ์ที่มีดัชนีมวลกาย มากกว่าเกณฑ์ ปกติอาจส่งผลต่อศีรษะเด็กไม่ได้สัดส่วนกับช่องเชิงกลางของมารดา ดัชนีมวลกาย25- 29.9
        
        อาจส่งผลต่อ ทารกในครรภ์ ทารกมีน้ำหนักเกิน
        ทารกตายหลังคลอด การคลอดติดไหล่ การคลอดยาก การบาดเจ็บจากการคลอด เป็นต้น
      - สตรีตั้งครรภ์ที่มีดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์น้อยกว่าเกณฑ์อาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การตกเลือดดัชนีมวลกาย<18.5
        
        อาจส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์
        ภาวะทุพโภชนาการ ทารกเจริญเติบโตช้า ในครรภ์ การคลอดก่อนกำหนด เป็นต้น
      - ดัชนีมวลกายก่อนตั้งครรภ์ในเกณฑ์ปกติ18.5-24.9 น้ำหนักตัวที่ควรเพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์ 11.5-16 กิโลกรัม