Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาฉีดคุมกำเนิด - Coggle Diagram
ยาฉีดคุมกำเนิด
- ยา Medroxyprogesterone acetate 150 mg/3 mL
-
กลไกการออกฤทธิ์
เมื่อตัวยาหรือฮอร์โมนถูกฉีดเข้าสู่ร่างกาย ฮอร์โมนจะซึมเข้าสู่กระแสเลือดอย่างช้าๆ และจะออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ ออกฤทธิ์ทำให้ปากมดลูกเหนียว และทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางจนไม่เหมาะกับการฝังตัว และเจริญของไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว
ข้อบ่งใช้
- ปวดประจำเดือน ใช้ขนาด 2.5-10 มก ในวันที่2-5 ของรอบเดือนที่ประจำเดือนรอบละ 16-21 วัน ให้ 2 รอบเดือน
- ฮอร์โมนทดแทนวัยทอง ขนาดที่ใช้เริ่มตั้งแต่ 1.5-5 มก.ต่อวัน
- ใช้รักษา Endometriosis 50 mg ทุกสัปดาห์
- การป้องกันการตั้งครรภ์ ใช้ขนาด Medroxyprogesterone 150 มก.ฉีดเข้ากล้ามทุก 3เดือน
- ใช้ในการปรับประจำเดือนสำหรับผู้ที่ประจำเดือนไม่มาใช้ขนาด 2.5-10 mg/dayเป็นเวลา 5-10วันให้ 3 รอบประจำเดือน
ขนาดและวิธีใช้
- ยาฉีดเป็นฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน โดยขนาดที่ใช้ 1 ขวด 3 มล. มียาอยู่ 150 มก. ให้เริ่มฉีดเข็มแรกภายใน 5 วันแรก ของรอบเดือน หรือ ภายใน 1 สัปดาห์หลังแท้ง หรือ ทันทีหรือภายใน 4 สัปดาห์ หลังคลอด
- การฉีดจะฉีดเข้าบริเวณสะโพกหรือต้นแขน รอบในการฉีดทุกๆ 84 วัน (12 สัปดาห์) ไม่ควรฉีดในทุก 90 วันเพราะหากนับระยะฉีดที่ 90 วันอาจทำให้เพิ่มการตั้งครรภ์มากขึ้น เนื่องด้วยในระยะใกล้ครบอายุการฉีด ฤทธิ์ยาอาจหมดไปก่อนหน้านั้นแล้ว
-
คำแนะนำ
- วิธีคุมกำเนิดแบบฉีดฮอร์โมนเหมาะสำหรับผู้ที่มีบุตรมาแล้ว และเหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด หรือ ผู้ที่เกิดผลข้างเคียงจากการคุมกำเนิดแบบอื่น
- ห้ามฉีดในปริมาณที่ใกล้เคียงกับปริมาณยาคุมกำเนิดชนิดรับประทาน
- หากการหยุดฉีดเพื่อต้องการมีบุตร ต้องวางแผนล่วงหน้า 6-12 เดือน เพราะมีระยะเวลาของฤทธิ์ยาประมาณ 3 เดือน และหลังหยุดฉีด ร่างกายต้องใช้เวลาในการปรับสมดุลฮอร์โมน
- การฉีดจะต้องได้รับการปฏิบัติจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น โดยเข้ารับบริการได้ตามสถานพยาบาลของรัฐ เอกชน หรือ คลินิก
ชื่อทางการค้า
Contracep injection, Depo-gestin, Depo-m, Depo - progesta, Enaf – 150, Manodepo, Medeton
- Depo provera (Depot medroxyprogesterone acetate)
รูปแบบ
เป็นอนุพันธ์สังเคราะห์ของ17-hydroxy progesterone มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวขนาดเล็ก ละลายตกตะกอน ขนาด 150 มิลลิกรัม บรรจุใน ขวดขนาด 3 มิลลิลิตร
กลไกการออกฤทธิ์
- ฮอร์โมนจากยาฉีดคุมกำเนิดจะทำให้ไม่มีไข่ตกในแต่ละเดือน ดังนั้น การฉีดยาคุมกำเนิดเพื่อยับยั้งการตกไข่ควรฉีดยาภายใน 5-7 วันแรกของรอบประจำเดือน การฉีดยาภายหลังวันที่ 7 ของรอบประจำเดือนจะไม่สามารถยับยั้งการตกไข่ได้ทั้งหมด ทำให้การคุมกำเนิดไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควรและมีอัตราการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นในรอบการตกไข่ครั้งแรก หลังฉีดยา
- ฮอร์โมนจากยาฉีดทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นขึ้นตัวอสุจิไม่สามารถผ่านได้ และ DMPA จะไม่มีอันตรายต่อการตั้งครรภ์ของสตรี
- ในระยะแรกที่ได้รับยาฉีดคุมกำเนิด เยื่อบุโพรงมดลูกจะมีลักษณะเปลี่ยนไป ทำให้อยู่ในภาวะไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่ที่ผสมแล้ว หลังจากนั้นประมาณ 20 วัน เยื่อบุโพรงมดลูกจะฝ่อ
- ยาฉีดคุมกำเนิด DMPA มีผลต่อเซลล์ในเยื่อบุของท่อนำไข่ โดยมีการเปลี่ยนแปลงให้ไม่เหมาะสมต่อการผสมและการแบ่งตัวในระยะแรกของไข่ที่ได้รับการผสมแล้ว นอกจากนั้นการเคลื่อนไหวของ ท่อนำไข่จะช้าลง
ข้อบ่งใช้
- ใช้ฉีดเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์โดยคุมกำเนิดได้นาน 3 เดือน
ขนาดและวิธีใช้
- การใช้ยาฉีดคุมกำเนิด ควรฉีดยาเข็มแรกภายใน 5-7 วันของรอบประจำเดือน ถ้าจำเป็นต้องใช้ ยาฉีด ภายหลังวันที่ 7 ของรอบประจำเดือน ควรงดการมีเพศสัมพันธ์หรือใช้ถุงยางอนามัยไปอีก 7 วัน หลังจากฉีดยา
- ถ้าสตรีนั้นมีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ หรือจำประจำเดือนไม่ได้ หรือหลังคลอด 6 เดือนแล้วประจำเดือนยังไม่มาแต่ต้องการคุมกำเนิดชนิดฉีด ควรตรวจว่ามีการตั้งครรภ์หรือไม่ถ้าไม่มีการตั้งครรภ์ก็สามารถรับการฉีดยาได้โดยต้องงดการมีเพศสัมพันธ์หรือใช้ถุงยางอนามัยไปอีก 7 วัน
- สตรีที่ใช้วิธีคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนอยู่ เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด แผ่นแปะผิวหนังคุมกำเนิดหรือห่วงอนามัยชนิดที่มีฮอร์โมน สามารถเปลี่ยนมาใช้ยาฉีดคุมกำเนิดได้ทันทีโดยไม่ต้องใช้ วิธีคุมกำเนิดชนิดอื่นอีก 7 วัน
- สตรีที่ใช้วิธีคุมกำเนิดที่ไม่ใช่ฮอร์โมน เช่น ห่วงอนามัย หรือถุงยางอนามัย สามารถเปลี่ยนมาใช้วิธีคุมกำเนิดชนิดฉีดได้ถ้าแน่ใจว่าไม่ตั้งครรภ์และอยู่ในช่วง 7 วันของรอบประจำเดือน
- สตรีที่ไม่มีประจำเดือนหรือประจำเดือนไม่ปกติควรได้รับคำแนะนำถึงอาการข้างเคียงของการใช้ยาฉีดคุมกำเนิด
- สตรีหลังแท้งควรฉีดยาภายใน 7 วันหลังแท้ง
-
ข้อควรระวัง
- ข้อห้ามเชิงสัมพันธ์ (relative contraindication ) หรือ WHO eligibility criteria category 3
- มารดาหลงคลอดใหม่ไม่ถึง 6 สัปดาห์ที่เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา ยังไม่ควรฉีดยาคุมกำเนิดในช่วงนี้
- ความดันโลหิตสูงกว่า 160/100 มม.ปรอท และมีโรคของหลอดเลือด
-
-
-
- เคยเป็นมะเร็งเต้านมเกินกว่า 5 ปี
- เบาหวานที่ควบคุมน้ำตาลไม่ได้หรือมีโรคไต โรคเส้นเลือด
- กำลังเป็นโรคตับอักเสบ หรือโรคตับแข็ง
-
- ข้อห้ามโดยเด็ดขาด (absolute contraindication) หรือ WHO eligibility criteria category 4
-
- เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดที่ยังไม่ทราบสาเหตุ
ชื่อทางการค้า
DMPA, depo-subQ provera, depo provera