Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กลูโคสและสารน้ำ (5% Dextrose in NSS หรือ 5% D/NSS) - Coggle Diagram
กลูโคสและสารน้ำ (5% Dextrose in NSS หรือ 5% D/NSS)
รูปแบบ
เป็น Hypertonic solution เป็นสารน้ำที่มีความเข้มข้นมากกว่าสารน้ำในร่างกาย สารน้ำชนิดนี้จะดึงน้ำเข้าช่องว่างของหลอดเลือด (vascular space) ด้วยกระบวนการออสโมซิส (osmosis) เป็นผลให้เพิ่มปริมาณน้ำในหลอดเลือด และอาจน้าไปสู่การเกิดภาวะน้ำท่วมปอด (pulmonary edema) ซึ่งหากเกิดภาวะนี้ในผู้ป่วยโรคหัวใจวายหรือโรคไตวายจะเป็นอันตรายมาก
กลไกการออกฤทธิ์
ใช้เป็นแหล่งของอิเล็กโทรไลต์ พลังงาน และน้ำในผู้ป่วย เนื่องจาก Dextrose ถูกดูดซึมได้อย่างรวดเร็วทำให้เป็นแหล่งพลังงานที่เหมาะสมสำหรับกระบวนการเมตาบอลิซึม ลดการสูญเสียของกล้ามเนื้อ เพิ่มการสะสมของไกลโคเจน ลดการเกิดภาวะระดับคีโตนในกระแสเลือดสูง
Dextrose เป็นน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว (Monosaccharide) ชนิดเดียวกันกับกลูโคส สกัดจากข้าวโพดจัดเป็นยาในกลุ่มยาปราศจากเชื้ออื่นๆ สำหรับให้ทางหลอดเลือดดำ เพื่อใช้เป็นแหล่งพลังงานและของเหลวทดแทนในผู้ป่วยระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ ที่ไม่สามารถรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำได้
ข้อบ่งใช้
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ยารับประทาน
ผู้ใหญ่ : รับประทานยาปริมาณ 10-20 กรัม วันละ 1 ครั้ง อาจรับประทานยาอีกครั้งใน 10 นาทีถัดไป
เด็กอายุมากกว่า 2 ปี : รับประทานยาปริมาณ 10-20 กรัม อาจรับประทานยาอีกครั้งใน 10 นาทีถัดไป
ยาฉีด
ผู้ใหญ่ : หยดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 10-25 กรัม (40-100 มิลลิลิตร จากสารละลายความเข้มข้น 25% หรือ 20-50 มิลลิลิตร จากสารละลายความเข้มข้น 50 %) และอาจต้องใช้ยาซ้ำอีกครั้งในรายที่มีอาการรุนแรงมาก
เด็กอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 6 เดือน หยดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 0.25-0.5 กรัม/น้ำหนักตัว 1กิโลกรัม/ครั้ง
เด็กอายุมากกว่า 6 เดือน หยดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 0.5-1 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/ครั้ง ในรายที่มีอาการรุนแรงมากอาจต้องใช้ยาซ้ำอีกครั้ง ปริมาณสูงสุดไม่เกิน 25 กรัม/ครั้ง
ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง
ผู้ใหญ่ : หยดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 25-50 กรัม ร่วมกับให้อินซูลินปริมาณ 10 ยูนิต โดยให้ยาเป็นระยะเวลาประมาณ 30-60 นาที และอาจให้ยาซ้ำอีกครั้งหากจำเป็น หรือหยดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 25 กรัม ร่วมกับให้อินซูลิน 5-10 ยูนิต โดยให้ยาเป็นระยะเวลาประมาณ 5 นาที และอาจให้ยาซ้ำอีกครั้งหากจำเป็น
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Dextrose
อาการทั่วไป
เจ็บหรือมีอาการกดเจ็บบริเวณที่ฉีดยา ผิวแดง อุ่น หรือเป็นเหน็บนานหลายนาทีหลังจากใช้ยา ส่วนผู้ป่วยโรคเบาหวานควรใช้ยานี้อย่างระมัดระวัง เพราะอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงเกินไป โดยอาการบ่งชี้ เช่น ลมหายใจมีกลิ่นหวานคล้ายผลไม้ กระหายน้ำโดยไม่ทราบสาเหตุ ภาวะขาดน้ำ ผิวแห้ง คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง อ่อนเพลียโดยไม่ทราบสาเหตุ สับสน เป็นต้น
อาการรุนแรงต้องพบแพทย์ทันที
อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม และคอบวม
เหงื่อออก ผิวซีด เจ็บหน้าอก หายใจไม่อิ่ม
สับสน เวียนศีรษะ คล้ายจะหมดสติ
มือหรือเท้าบวม
มีไข้
คำแนะนำ
ก่อนให้น้ำเกลือ : ผู้ป่วยต้องแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์และภาวะที่กำลังเผชิญอยู่ก่อนการให้น้ำเกลือเพื่อที่แพทย์จะได้ประเมินและวางแผนรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม เพราะภาวะอาการเหล่านั้นอาจมีผลกระทบต่อการรักษาด้วยการให้น้ำเกลือ และอาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ตามมาได้
โรคที่ต้องแจ้งแพทย์ก่อนให้น้ำเกลือ
เป็นโรคภูมิแพ้ แพ้ยา แพ้อาหาร หรือแพ้สารก่อภูมิแพ้ชนิดอื่น ๆ
กำลังตั้งครรภ์ กำลังให้นมบุตร หรือกำลังวางแผนมีบุตร
มีปัญหาเกี่ยวกับโรคหัวใจและหลอดเลือด การไหลเวียนของเลือดผิดปกติ ความดันโลหิตสูง มีโพแทสเซียมในเลือดสูง
เป็นผู้ป่วยโรคเกี่ยวกับหัวใจ ไต หรือตับ เช่น ตับบวม ไตบวม หรือไม่สามารถเก็บรักษาโซเดียมไว้ในปริมาณที่ร่างกายต้องการได้