Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
องค์ประกอบและกระบวนการบริหาร - Coggle Diagram
องค์ประกอบและกระบวนการบริหาร
ลักษณะทั่วไปของการบริหาร
การบริหาร คือ กลุ่มบุคคลที่ทำหน้าที่วางแผนการจัดองค์การ จัดคนเข้าทำงาน สั่งการ และควบคุม การทำงานให้กิจกรรมขององค์การด าเนินไปตามวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ
ความสำคัญและภาระหน้าที่ของการบริหารจัดการ
การบริหารจัดการของเหล่าผู้บริหารเป็นปัจจัยกำหนดประสิทธิผลและ ประสิทธิภาพขององค์การ โดยตรง จึงเป็นประเด็นสำคัญที่ผู้บริหารต้องทำความเข้าใจในภาระหน้าที่และความรับ ผิดชอบของงานด้านการ บริหารจัดการทั้งต่อตนเองต่อกลุ่มต่อสังคมและต่อประโยชน์ที่เกี่ยวเนื่องกัน
ระบบงาน ซึ่งก็คือทรัพยากรที่ไม่มีชีวิต ได้แก่ ทรัพย์สิน เงินทุน เครื่องจักร วัสดุอุปกรณ์
ระบบคน ก็คือ มนุษย์หรือทรัพยากรบุคคล ที่เป็นผู้ปฏิบัติงานโดยใช้ทรัพยากรต่างๆ หรือสิ่งของ เพื่อที่จะก่อให้เกิดผลส าเร็จให้กับองค์การ
องค์ประกอบของการบริหาร (Management Component)
มีเป้าหมาย (Goal)
มีปัจจัยในการบริหาร (Factor of Management)
คน หรือ บุคลากร (Man) การบริหารก าลังคน จะใช้คนอย่างไรให้เกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผลกับงานให้มากที่สุด
เงิน หรือ งบประมาณ (Money) การบริหารเงิน จะจัดสรรเงินอย่างไรให้ใช้จ่ายต้นทุนน้อยที่สุดและให้เกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผล
วัสดุอุปกรณ์ (Materials) เป็นปัจจัยน าเข้า วัสดุครุภัณฑ์
เทคนิควิธี (Method) การจัดการหรือเทคนิคในการบริหารจะใช้เทคนิควิธีการแบบใด
เครื่องมือ (Machine) หรือเครื่องจักรกล ในการบริหารงานจะใช้เครื่องมือ เครื่องจักรประเภทใด
ลักษณะของการบริหาร (Management Style) "ที่ใดมีผู้นำที่ดี ที่นั่นก็จะมีความสำเร็จ"
กระบวนการบริหารจัดการ (Management Process)
เฮนรี่ ฟาโย (Henri Fayol) หน้าที่ของนักบริหาร POCCC
P คือ Planning หมายถึง การวางแผน
O คือ Organizing หมายถึง การจัดการองค์การ
C คือ Commanding หมายถึง การบังคับบัญชา
C คือ Co-ordinating หมายถึง การประสานงาน
C คือ Controlling หมายถึง การควบคุม
ลูเธอร์ กูลลิค (Luther Gulick) แบบการบริหาร "POSDCoRB"
P คือ Planning หมายถึง การวางแผน
O คือ Organizing หมายถึง การจัดองค์การ
S คือ Staffing หมายถึง การจัดคนเข้าทำงาน
D คือ Directing หมายถึง การสั่งการ
Co คือ Co-ordination หมายถึง การประสานงาน
R คือ Reporting หมายถึง การรายงาน
ฺB คือ Budgeting หมายถึง การจัดทำงบประมาณ
CHESTER BARNARD เน้นความสัมพันธ์แบบ
ไม่เป็นทางการ (Informal Organization) หน้าที่นักบริหาร
ดูแลติดต่อประสานงานภายในองค์การ
รักษาสมาชิกภายในและชักจูงสมาชิกใหม่
กำหนดเป้าหมายขององค์การ และตีความเพื่อแสดงให้สมาชิกในองค์การได้รับรู้
ใช้ศิลปะเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการทำงาน
ทำงานด้วยความรับผิดชอบ โดยใช้หลักของศีลธรรม
ฮาลอร์ดดี คูลย์ (Haroled D.Knootz)
ฮาลอร์ดดี คูลย์ (Haroled D.Knootz)
กระบวนการวางแผน (Planning)
หมายถึง การใช้ความรู้และวิจารณญาณในการตั้งเป้าหมายของการทำงานโดยกำหนดกลวิธีและขั้นตอนในการปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบก่อนลงมือปฏิบัติเพื่อให้งานประสบผลส าเร็จตามที่ต้องการ
ความสำคัญและความจำเป็น
๑. ช่วยประหยัดทรัพยากร เวลาและแรงงาน
๒. การปฏิบัติตามแผน ช่วยให้ปฏิบัติงานได้เร็ว และลดความผิดพลาดต่างๆได้
๓. ช่วยให้คาดการณ์ล่วงหน้าได้ถูกต้องหรือใกล้เคียง สามารถเผชิญกับปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้น
๔. ช่วยให้การอำนวยการ การมอบหมายงาน การประสานงาน
๕. ช่วยในการพัฒนาและปรับปรุงการปฏิบัติงาน
๖. ช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานเข้าใจเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของงานได้ดี
๗. ปรับปรุงประสิทธิภาพการทำงาน ลดการทำงานซ้ าซ้อน
ประเภทของแผน
๑. แผนระยะสั้น ๑-๓ปี เช่น แผนการปฏิบัติงานประจำวัน
๒. แผนระยะกลาง ระยะเวลา ๕-๑๐ปี เช่น แผนพัฒนาบุคลากรในระยะ ๕ปี
๓. แผนระยะยาวใช้เวลาตั้งแต่ ๑๐ปีขึ้นไป เช่น หัวหน้าฝ่ายการพยาบาล
๔. แผนฉุกเฉิน ขึ้นอยู่กับความจำเป็นและสภาพแวดล้อม
๕. แผนโดยจำแนกลำดับขั้นของการจัดการ
แผนกลยุทธ์ (Strategic planning) เป็นการวางแผนในระยะยาว
แผนโครงการ (Project planning) เป็นการวางแผนริเริ่มงานใหม่
แผนปฏิบัติการ (Operational planning) การวางแผนระดับปฏิบัติการส่วนมากผู้บริหารระดับต้นเป็นผู้รับผิดชอบ
กระบวนการวางแผน
การกำหนดวัตถุประสงค์(Setting the objective)
การรวบรวมข้อมูล (Collecting data)
การวางแผน (Planning)
การดำเนินงานตามแผน (Execution of the plan)
การติดตามและปรับปรุงแผน (Monitoring of the plan)
การจัดองค์การ (Organizing)
Robbins (๑๙๙๘) กล่าวว่า การจัดองค์การ หมายถึง การแบ่งงานหรือการมอบหมายงาน การกำหนด
ช่วงการบริหารหรือโครงสร้างขององค์การการกำหนดกลุ่มงาน การประสานงาน และเอกภาพในการบังคับบัญชา
กระบวนการจัดองค์การ
๑. จัดวิเคราะห์งานเพื่อกำหนดโครงสร้างองค์การ
๒. จัดท าแผนภูมิสายการบังคับบัญชาประจำหน่วยงาน
๓. ชี้แจงให้บุคลากรทราบสายการบังคับบัญชา
๔. มอบหมายการทำงาน
๕. จัดแบ่งประเภทผู้รับบริการออกเป็นประเภทต่าง ๆ
๖. มอบหมายงานแก่ผู้ใต้บังคับบัญชาตามความรู้
ความสามารถอย่างเหมาะสม
การอำนวยการ (Directing)
กระบวนการอำนวยการ
๑. จัดให้มีการประสานงาน ในสายงานการปกครอง บังคับบัญชา
๒. จัดลำดับความสำคัญของงานก่อนหลัง
๓. มอบอำนาจหน้าที่กระจายหรือรวมอำนาจการ
บริหาร ออกคำสั่งด้วยวาจาหรือลายลักษณ์อักษร
๔. การพิจารณาใช้คนให้เหมาะกับงาน
ขอบเขตของการอำนวยการ
๑. การสั่งการ
๒. การคุมงาน
๓. การติดตามงาน
รูปแบบการสั่งการ
๑. แบบออกค าสั่งโดยตรงหรือการออกค าสั่ง (Demand or Direct)
๒. แบบขอร้อง (Request)
๓. แบบเสนอแนะ (Suggest)
๔. แบบอาสาสมัคร (Volunteer)
หลักส าคัญในการปฏิบัติงาน
๑. ต้องรู้แจ้งในข้อเท็จจริงให้แน่ชัด
๒. ต้องสั่งงานให้ตรงประเด็น
๓. ต้องสั่งงานให้เป็นที่เข้าใจ และต้องมีความแน่ใจ
๔. ต้องสั่งงานให้ทันต่อเวลาหรือเหตุการณ์
๕. จะต้องสั่งงานให้อยู่ในวิสัยที่จะปฏิบัติตามได้
๖. ต้องมอบหมายอำนาจให้เพียงพอแก่การปฏิบัติงาน
๗. ต้องกล้ารับผิดชอบ และยอมรับข้อผิดพลาดถ้าไม่เกิดผล
การประสานงาน (Co-ordinating)
หมายถึง การจัดระเบียบวิธีในการทำงาน เพื่อให้บุคลากรในหน่วยงานหรือในองค์การได้ร่วมมือกันปฏิบัติหน้าที่ได้ตามภาระงานของตนเอง โดยการจัดวางระเบียบการปฏิบัติงานของบุคลากรเพื่อไม่ให้งานซ้ำซ้อน ขัดแย้ง หรือเหลื่อมล้ำกัน สิ่งที่จะช่วยให้เกิดการประสานงานที่ดีคือ การติดต่อสื่อสาร
(Communication)
วิธีประสานงาน
๑. การประสานงานภายในองค์การ
การประสานงานในทีมสุขภาพ
การประสานงานในทีมการพยาบาล
๒. การประสานงานนอกองค์การ
ปัญหาและอุปสรรคในการประสานงาน
การจัดองค์การที่มีลักษณะซับซ้อนและเป็นองค์การที่ใหญ่มาก
การปฏิบัติงานที่ไม่มีแผน
การขาดมนุษย์สัมพันธ์ระหว่างผู้ปฏิบัติงาน
การมอบหมายงานที่ซ้ าซ้อนและก้าวก่ายหน้าที่กัน
การก าหนดหน้าที่ความรับผิดชอบไม่ชัดเจน
ขาดการนิเทศที่ดี
สภาพแวดล้อมของหน่วยงานที่แตกต่างกัน
การควบคุม (Controlling)
หมายถึง การกำกับดูแลการดำเนินงานให้เป็นไปตามแผนหรือแนวทางที่กำหนดไว้ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ
ลักษณะการควบคุมงาน
การควบคุมภายใน คือ การควบคุมการปฏิบัติงานที่จัดให้มีในหน่วยงานนั้นๆ โดยอาศัยเทคนิค เครื่องมือ และวิธีการต่าง
การควบคุมภายนอก คือ วิธีการที่อยู่นอกเหนือความรับผิดชอบของหน่วยงาน แต่เป็นการควบคุมโดยผู้ที่เกี่ยวข้องหรือผู้ที่ได้รับผลจากการด าเนินงานของหน่วยงาน
ขั้นตอนการควบคุมงาน
กำหนดเป้าหมายของการควบคุมงาน
กำหนดเกณฑ์และมาตรฐานในการควบคุมงาน
เปรียบเทียบผลงานกับเกณฑ์และมาตรฐานที่กำหนดไว้
ดำเนินการปรับปรุงแก้ไขให้ถูกต้อง
หน้าที่ของผู้บริหาร
หน้าที่ในการบริหาร
หน้าที่ในการพัฒนา
หน้าที่ในการแก้ปัญหา