Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ทฤษฎีการสูงอายุเชิงชีวภาพ (biologic theory of aging) - Coggle Diagram
ทฤษฎีการสูงอายุเชิงชีวภาพ (biologic theory of aging)
ทฤษฎีอนุมูลอิสระ (Free radical Theory)
มีความสามรถในการทําลายผนังเซลล์ ของโมเลกุลอนุมูลอิสระ เมือแตกออกไปจับกับโมเลกุลอืนๆใกล้เคียง จะพากันเสียหน้าทีทังหมด
สารต้านอนุมูลอิสระคือ วิตามิน A,C และ E
สารเร่งอนุมูลอิสระ ทองแดง เหล็ก แมกนีเซียม สารพิษจากบุหรี่ แก๊สโซลีน สารพวกนีเปนตัวกระตุ้น Superoxide diastaes (สารอนุมูลอิสระ)
ตัวอย่างเช่น การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ความเครียด การออกกำลังกายหักโหมมากเกินไป
แนวทางการพยาบาล
หลีกเลี่ยงจากสิ่งที่เป็นสารพิษ
ส่งเสริมให้ผู้สูงได้ทำกิจกรรมหรือออกกำลังายอย่างพอเหมาะ และให้ได้พักผ่อนอย่างเพียงพอเพื่อลดความเครียด
รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
เอกสารอ้างอิง
https://www.nutrakal.com/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E/%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E-%E0%B8%8A%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2/%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%A3%E0%B8%B2/
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
กระบวนการออกซิเดชันของออกซิเจน ทีไม่สมบูรณ์ในกระบวนการเผาผลาญสารพวกโปรตีน คาร์โบไฮเดรตและอื่นๆ ทําให้เกิดเป็นอนุมูลอิสระ
ทฤษฎีเชื่อมตามขวาง (Cross linkage theory)
ความสูงอายุเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของคอลลาเจน อีลาสติน และสารภายในเซลล์เนื้อเยื่อ พบมากในผิวหนัง เอ็น กระดูก กล้ามเนือ หลอดเลือดและหัวใจ
เชื่อว่าเมื่อมีอายุมากขึ้น คอลลาเจนจะเสียความยืดหยุ่น ทําให้เกิดความเสื่อมของอวัยวะต่างๆ
เมื่ออายุมากขึน collagen เชื่อมมากขึ้น ทําให้แตกและแห้งมาก
ตัวอย่างเช่น ผู้สูงอายุที่มีผิวหนังที่แห้ง เหี่ยวย่น ไม่ชุ่มชื้น
แนวทางการพยาบาล
หลังจากอาบน้ำแล้วเช็ดตัวให้แห้ง ให้ผู้สูงอายุทาโลชั่นบำรุงผิวเพื่อให้ผิวมีความชุ่มชื้น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายและผิวหนังของผู้สูงอายุ และไม่ควรตากแดดที่ร้อนเกินไป
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีการสูงอายุ Ageing Theory อาจารย์ชฎามาศ พูมพิจ
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
ทฤษฎีการสะสม (Accumulative theory)
เชือว่าการสูงอายุเกิดจากการสะสมสารทีเปนอันตรายต่อเ ซลล์คือ Lipofuscin รงควัตถุทีเปนไขมัน และโปรตีน ทําให้การทํางานของเซลล์ผิดปกติ
พบมากในตับ รังไข่ เซลล์ประสาท กล้ามเนือหัวใจ ผิวหนัง
วิตามินอี และSelenium ทําลายโซ่ Lipofuscin พบในผักใบเขียว เครืองในสัตว์ ผลไม้และธัญพืช
ตัวอย่างเช่น ผู้สูงอายุที่สูบบุหรี่มานานและมีโรคประจำตัวเป็นโรค COPD
แนวทางการพยาบาล
การเข้าร่วมในโครงการการหยุดสูบบุหรี่และการใช้ยา อาทิ การบำบัดด้วยการทดแทนนิโคติน ยา Bupropion หรือ Varenicline
ลดปริมาณการสูบบุหรี่
ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ประจำปี ปีละ 1 ครั้ง
การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ
ฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อปอดบวมแก่ผู้ที่เป็นโรค COPD ช่วยลดการกำเริบของโรค การต้องเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลและการเสียชีวิตได้
เอกสารอ้างอิง
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
https://www.bangkokhospital.com/th/disease-treatment/copd
ทฤษฎีการเสือมโทรม (Wear and tear theory)
เปรียบร่างการเหมือนเครืองจัก
การบาดเจ็บเล็กๆน้อยๆอย่างต่อเนืองจากการใช้อวัยวะ เปนเวลานานหรือใช้อย่างหักโหมสะสมมาเรือยๆ เมืออายุมากขึนจึงเกิดการตายของเซลล์เนือเยือ อวัยวะและระบบต่างๆในร่างกายทํางานเสือมลง
ยังเกิดจากการผ่าเหล่าของ DNA ทีทําหน้าทีผิดปกติ
ตัวอย่างเช่น คนที่มีน้ำหนักมากๆ ทำให้ขาต้องรองรับน้ำหนักมากๆทุกวันๆ ส่งผลให้มีปัญหาเกี่ยวกับข้อเข่าได้
แนวทางการพยาบาล
ส่งเสริมให้มีการควบคุมอาหาร
ถ้ามีการปวดที่เข่าก็ให้พักก่อน ถ้าหายดีแล้วกระตุ้นให้ออกกำลังกายเพื่อความแข็งแรง และเป็นการบริการข้อเข่า
ตรวจสุขภาพประจำปีทุกครั้ง หรือถ้าพบปัญหาก็สามารถไปพบเเพทย์
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีการสูงอายุ Ageing Theory อาจารย์ชฎามาศ พูมพิจ
http://www.lovefitt.com/healthy-fact/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%94%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%B8/
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
ควรกินอาหารให้ตรงเวลา และฝึกให้กินอาหารน้อยลงในแต่ละมื้องดอาหารระหว่างมื้ออาหาร และไม่ควรกินมื้อเย็น ดึกเกินไป หรือดื่มเครื่องดื่มที่มีพลังงานสูงก่อนเข้านอน
เน้นการสร้างเสริมสุขภาพและชะ ลอความเสือมของร่างกาย
ทฤษฎีพันธุกรรม (Genetic program and Error theory)
การสูงอายุถูกควบคุมด้วยพันธุกรรม เรียกว่า "Genetic clock" ทําให้เกิดการเปลียนแปลงเมืออายุมากขึน
เซลล์ต้นกําเนิดถูกกําหนดครั้งของการแบ่งตัว จํานวนครั้งยิ่งมาก อายุขัยยิ่งยาวนาน
ความชราเป็นสิ่งทีไม่สามารถหลกีเลยีงได้ เพราะเปนการเสือมตามวัยในระดับเซลล์ ถูกควบคุมด้วยสาย DNA และจะแก่ลง เมื่อถึงเวลากำหนด
เกิดจากการสะสมความผิดพลาดในการผลิตโปรตีนทดแทน ทำให้ โปรตีนทีสร้างขึ้นใหม่ไม่สามารถซ่อมแซมเซลล์ทีสึกหรอได้ตามปกติ และเพิ่มความผิดปกติขึนตามอายุทีเพิ่มขึ้น จนในทีสุดเซลล์ไม่สามารถทำงานได้และตายตามมา
ตัวอย่างเช่น ครอบครัวไหนที่ผู้สูงอายุมีอายุยืน ก็จะส่งผลให้คนในครอบครัวมีอายุยืนด้วย ถ้าครอบครัวไหนพ่อแม่มีผมหงอกขึ้นเร็ว คนในครอบครัวก็จะมีผมหงอกด้วย
แนวทางการพยาบาล
ป้องกันการเสื่อมเร็วของร่างกายโดยการหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นอันตราย เช่น สารพิษ สารเคมี บุหรี่ การใช้สารเสพติด แอลกอออล์
การออกกำลังกายเพื่อช่วยชลอการเสื่อมของร่างกาย
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีการสูงอายุ Ageing Theory อาจารย์ชฎามาศ พูมพิจ
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
https://www.blackmores.co.th/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94-%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88-%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E/%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2-03/21-%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1-%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B9%84%E0%B8%A7-%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%87-%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%94%E0%B8%B9
การนอนหลับพักผ่อนที่เพียงพอ
ทฤษฎรีะบบประสาท-ต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine theory)
ทฤษฎีนี้เชื่อว่า ความสูงอายุเป็นผลร่วมกันของการเปลี่ยนแปลงทั้ง ระบบประสาทและต่อมไร้ท่อที่ทําหน้าที่ลดลง หรือแตกต่างจากเดิม
เมืออายุมากขึ้นจะมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนภายในร่างกาย
่
ตับอ่อน ผลิตอินซูลินได้น้อยลง ทําให้ระดับนาตาลในเลือดสูงขึน ทําให้เกิดโรคเบาหวาน
ต่อมไทรอยด์ มีขนาดเล็กลงหลังอายุ 50 ปขึนไป
ต่อมใต้สมอง ต่อมใต้สมองส่วนหน้า จะเสื่อมหน้าที่ลงอย่างรวดเร็ว ทําให้อ่อนเพลีย ฮอร์โมนต่ำทําให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ขนบริเวณรักแร้ และหัวหน่าวร่วง อวัยวะเพศเสื่อมและเล็กลง
แนวทางการพยาบาล
กระตุ้นการสร้างเสริมสุขภาพให้แข็งแรง เข้าใจการตอบสนองช้ากว่าปกติ เฝ้าระวังปัจจัยเสียง
ควบคุมระดับน้ำตาลในร่างกาย
รับประทานอาหารให้สมดุล ครบทั้ง 5 หมู่ หลีกเลี่ยงอาหารจำพวกแป้ง, ของหวาน, อาหารไขมันสูง, ของทอดน้ำมันดำ,
น้ำหวาน, ชา กาแฟ, สุราหรือสูบหรี่
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีการสูงอายุ Ageing Theory อาจารย์ชฎามาศ พูมพิจ
https://www.blackmores.co.th/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94-%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88-%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E/%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2-03/21-%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1-%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B9%84%E0%B8%A7-%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%87-%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%94%E0%B8%B9
https://www.slideshare.net/pueniiz/1-77044474
ทฤษฏีว่าด้วยภูมิคุ้มกัน (Immunological Theory)
เชื่อว่าอายุมากขึ้นร่างกายจะมีภูมิคุ้มกันน้อยลง พร้อมกับสร้างภูมิเพือทําลายตัวเอง ทําให้เซลล์ของร่างกายถูกทําลาย เช่น สมอง หัวใจ กล้ามเนือหัวใจ
ระบบภูมิคุ้มกันแบบ cellmediated immunity T-cell ทําหน้าทีสร้างจากต่อมไทมัส ลดลง ความสามารถในการต่อต้าน มะเร็งของร่างกายลดลง
ระบบภูมิคุ้มกันแบบ humoral immunity: B cell ท างานลดลง ร่างกายสร้าง antibody ต่อต้าน antigen ลดลง ท าให้ติดเชือได้ง่าย หรือ ร่างกายอาจจ าเซลล์ตัวเองไม่ได้ หรือมีการ ตอบสนองต่อภูมิคุ้มกันของตัวเองไวเกิน และอาจเปนสาเหตุของโรคภูมิตัวเอง (Autoimmune disease)
ตัวอย่างเช่น ผู้ที่ป่วยเป็นโรค COPD เสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
แนวทางการพยาบาล
ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ประจำปี ปีละ 1 ครั้ง
งดและหลีกเลี่ยงการสัมผัสควันบุหรี่หรือมลพิษทางอากาศ
ฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อปอดบวมแก่ผู้ที่เป็นโรค COPD ช่วยลดการกำเริบของโรค การต้องเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลและการเสียชีวิตได้
ลดการสัมผัสจากสภาพแวดล้อมที่มีมลพิษทางอากาศ ปรับปรุงคุณภาพของอากาศทั้งภายในและภายนอก
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีการสูงอายุ Ageing Theory อาจารย์ชฎามาศ พูมพิจ
https://www.bangkokhospital.com/th/disease-treatment/copd