หน่วยที่ 1
ระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติกับการเกษตร

แนวคิดเกี่ยวกับ สิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ

ความหมาย

ประเภท

องค์ประกอบของระบบนิเวศ

สถานการณ์และการใช้
ทรัพยากรธรรมชาติในประเทศไทย

สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรดินและที่ดินในประเทศไทย

สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรป่าไม้และความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทย

สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรแหล่งน้ำในประเทศไทย

สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรประมงในประเทศไทย

อิทธิพลของมนุษยแ์ละการเกษตรต่อระบบนิเวศ

ปัญหามลพิษและความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ

การผลิตทางการเกษตรกับระบบนิเวศ

สิ่งแวดล้อม

สรรพสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบตัวสิ่งมีชีวิต ทั้งที่เป็นสิ่งมีชีวิตอื่น และสิ่งไม่มีชีวิต ท้ังที่เป็นรูปธรรมซึ่งสามารถจับต้องและมองเห็นได้ และที่เป็นนามธรรม จับต้องไม่ได้และมองไม่เห็น

ทรัพยากรธรรมชาติ

สิ่งแวดล้อม

สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
(natural environment)

สิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น
(man–made environment)

สิ่งทั้งปวงที่ถือว่ามีค่าซึ่งเกิดขึ้นเองหรือมีอยู่ตามธรรมชาติโดยอาจเป็นวัตถุอันีรูปร่าง หรือเป็นสิ่งที่ไม่มีรูปร่างก็ได้

ระบบนิเวศ

ระบบที่แสดงถึงสภาพความเป็นอยู่ร่วมกันของสิ่งทั้งหลาย ทั้งมีชีวิตรและไม่มีชีวิตในถิ่นที่อยู่อาศัย ซึ่งจะมีระเบียบความสำพันธ์และกลไกให้มีความสามารถที่สามารถรักษาให้ระบบอยู่ในภาวะสมดุล (steady state or equilibrium) ได้เป็นอย่างดี

ทรัพยากรธรรมชาติ

ทรัพยากรธรรมชาติ (natural resources)

ทรัพยากรที่มนุษย์เข้าไปมีส่วนดัดแปลงหรือสร้างขึ้น (man-related resources หรือ man-made
resources)

ระบบนิเวศ

ระบบนิเวศธรรมชาติและใกล้ธรรมชาติ

ระบบนิเวศบนบก

ระบบนิเวศในน้ำ

ระบบนิเวศเกษตร

ส่วนที่เป็นอชีวันหรือสิ่งไม่มีชีวิต

ส่วนที่เป็นชีวันหรือสิ่งมีชีวิต

การใช้ที่ดินไม่ตรงตามสมรรถนะของที่ดินหรือไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ

การชะล้างพังทลายของดิน

การเสื่อมโทรมโดยคุณสมบัติของดินเอง ซึ่งครอบคลุมถึงความเสื่อมโทรมของดินทางกายภาพชีวภาพ และทางเคมี

การเสื่อมโทรมเนื่องจากพิบัติภัยธรรมชาติซึ่งอาจไม่ได้เกิดขึ้นเป็นประจำ

ปัญหาการถือครองที่ดิน

การบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อยึดครองพื้นที่เป็นกรรมสิทธิ์ และการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า

การลักลอบล่าสัตว์ การส่งเสริมการท่องเที่ยว และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน

ไฟป่า

สถานการณ์น้ำผิวดิน

ปริมาณน้ำฝน

ปริมาณน้ำท่าและปริมาณน้ำเก็บกักของเขื่อนต่างๆ

สถานการณ์น้ำบาดาล

การประมงทะเล

การประมงน้ำจืด

การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

ปัญหามลพิษ

ปัญหามลพิษทางน้ำ

ปัญหามลพิษทางอากาศ

ัปัญหามลพิษทางเสียง

ปัญหามลพิษทางดิน

ปัญหามลพิษทางขยะและสิ่งปฏิกูล

ปัญหามลพิษทางการเกษตรและสารเคมีปราบศัตรูพืช

ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ

ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรป่าไม้

ัปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน

ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรแหล่งน้ำ

ผลกระทบของการเกษตรต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม

การลดลงของพื้นที่ป่าไม้และความหลากหลายทางชีวภาพ

การเสื่อมโทรมของคุณภาพดิน

การสูญเสียพันธ์ุพืชและพันธ์ุสัตว์พื้นเมือง

การเกิดมลพิษจากสารเคมีการเกษตร

ผลกระทบของการเกษตรต่อคุณภาพชีวิตเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

ผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ และสังคม

ผลกระทบทางวัฒนธรรม

ผลกระทบของเทคโนโลยีต่อความ
ยั่งยืนทางการเกษตร

ความยั่งยืนทางเศรษฐศาสตร์

ความยั่งยืนของความหลากหลายทางชีวภาพหรือระบบนิเวศ

ความยั่งยืนทางคุณภาพชีวิต