Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KHTN Ở TIỂU HỌC - Coggle Diagram
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KHTN Ở TIỂU HỌC
Phương pháp quan sát
Tác dụng
Các em có thể tri giác một cách dễ dàng các sự vật, hiện tượng thông qua phương pháp này
Hình thành những biểu tượng và khái niệm đầy đủ chính xác về thế giới tự nhiên
Là phương pháp mang lại hiệu quả cao
Phát triển năng lực tư duy, năng lực quan sát và ngôn ngữ cho các em
Dễ phối hợp với các phương pháp khác như phương pháp giảng giải, thảo luận nhóm, trò chơi...
Lưu ý
Chuẩn bị đầy đủ các đối tượng quan sát phù hợp với nội dung, mục tiêu bài học: tranh ảnh, mẫu vật
Chuẩn bị được các hệ thống câu hỏi, bài tập để hướng dẫn học sinh quan sát các sự vật, hiện tượng có mục đích, có trọng tâm
giáo viên cần chuẩn bị chu đáo cho tiết học, xác định rõ thời điểm tổ chức cho học sinh quan sát
Việc tổ chức, hướng dẫn quan sát phải phức tạp dần, phù hợp với nhận thức của học sinh ở các độ tuổi khác nhau
Khái niệm:Là phương pháp giáo viên tổ chức cho học sinh sử dụng các giác quan khác nhau để tri giác các sự vật hiện tượng có kế hoạch, có trọng tâm từ đó rút ra các kết luận khoa học
Ưu điểm, nhược điểm
Ưu điểm
Tạo hứng thú cho học sinh học tập, phát triển năng lực tập chung, chú ý, óc tò mò khám phá khoa học
Học sinh sử dụng phối hợp nhiều giác quan để tri giác sự vật, hiện tượng, hình thành được các biểu tượng, khái niệm cụ thể và hiện tượng
Phat triển tư duy và nâng cao tính tự lực, tích cực của học sinh
Nhược điểm
Sử dụng phương pháp quan sát đòi hỏi việc chuẩn bị đồ dùng dạy học công phu, tốn thời gian, tốn kém
Không phải lúc nào cũng tìm được đối tượng quan sát phù hợp với mục tiêu bài học
Học sinh thường quan sát cái cụ thể bên ngoài, ít tập trung vào bản chất của sự vật, hiện tượng, hạn chế tưu duy trừu tượng của học sinh
Quan sát theo hình thức lớp khiến giáo viên khó quản lí bao quát lớp học và học sinh khó tập trung sau khi thực hành, quan sát xong
Cách tiến hành
Tiến hành quan sát
giới thiệu vấn đề quan sát
Nếu đối tượng qaun sát là vật thật thì giáo viên yêu cầu học sinhcarm nhận bằng các giác quan khác nhau để tìm hiểu màu sắc, hình dạng, kiến thức
Trong trường hợp có tranh vẽ giáo viên có thể yêu cầu học sinh nhận xét về màu sắc, hình dạng và dựa vào kinh nghiệm của mình để nhận xét các đặc điểm khác
Tổ chức và hướng dẫn học sinh quan sát
Hình thức quan sát: quan sát cá nhân, quan sát theo nhóm hoặc cả lớp
Các nhóm có thể cùng quan sát đối tượng để giải quyết chung một nhiệm vụ học tập hoặc mỗi nhóm có thể có một đối tượng quan sát riêng, giải quyết nhiệm vụ riêng
Nếu đối tượng quan sát là vật thật, GV cần khuyến khích học sinh sử dụng các giác quan khác nhau vào quá trình quan sát nhằm thu được biểu tượng đầy đủ, chính xác, sinh động về đối tượng
trong trường hợp đối tượng quan sát là tranh ảnh, sơ đồ, bản đồ , mô hình,....GV hướng dẫn sử dụng thị giác để quan sát một cách có mục đích, có kế hoạch
Cho học sinh quan sát: Học sinh quan sát đối tượng mà giáo viên yêu cầu
Học sinh rút ra kết luận và nhận xét: Kết thúc quan sát, từng cá nhân hoặc đại diện các nhóm báo cáo kết quả quan sát, cả lớp lắng nghe và bổ sung ý kiến
GV đưa ra kết luận: GV chính xác hóa kết quả quan sát , rút ra kết luận khoa học
Phương pháp đàm thoại
Khái niệm
Là phương pháp GV tổ chức cuộc đối thoại giữa GV và HS, giữa HS với nhau dựa trên hệ thống câu hỏi nhằm dẫn dắt HS đi đến kết luận khoa học hoặc vận dụng vốn hiểu biết của mình để tìm hiểu về những vấn đề về học tập, cuộc sống tự nhiên xung quanh.
Phân loại
Đàm thoại tìm tòi
Đàm thoại giải thích minh họa
Đàm thoại tái hiện
Tác dụng
Thông qua việc hỏi đáp, GV tạo và đáp ứng nhu cầu nhận thức cho HS và các em được tham gia giải quyết vấn đề do bài học đặt ra
Phương pháp đàm thoại được vận dụng tốt sẽ có tác dụng kích thích tính tích cực, hứng thú, tư duy độc lập sáng tạo của HS trong học tập; bồi dưỡng cho HS năng lực diễn đạt bằng lời nói và làm cho không khí lớp học sôi nổi.
Phương pháp đàm thoại không chỉ có tác dụng giúp HS thu nhận kiến thức mà còn có tác dụng đánh giá kết quả học tập của HS. Thông qua hỏi đáp, GV thường xuyên thu được tín hiệu ngược từ HS, nắm bắt năng lực học tập, trình độ nhận thức của HS để điều chỉnh hoạt động dạy và học.
Để tăng thêm hiệu quả của việc sử dụng phương pháp hỏi đáp, GV cần tổ chức đối thoại theo nhiều chiều: GV<=>HS, HS<=>HS, HS<=>GV.
Một số lưu ý
Câu hỏi phải rõ ràng, chính xác, ngắn gọn, dễ hiểu
Hệ thống câu hỏi phải logic, phù hợp với nội dung bài học
Câu hỏi phải phù hợp với trình độ nhận thức của HS
Tránh câu hỏi chung chung, quá dễ hoặc quá khó, câu hỏi "đóng", câu hỏi "đoán mò"
Câu hỏi phải kích thích được sự suy nghĩ, tìm tòi của HS
Cần rèn luyện ngôn ngữ cho HS (cách dùng từ, đặt câu trả lời thành câu tương đối hoàn chỉnh với vốn ngôn ngữ của HS)
Rèn cho HS tư duy tự đặt câu hỏi và đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi trong quá trình học tập.
Cách tiến hành
Bước 1: Chuẩn bị: GV chuẩn bị một hệ thống câu hỏi theo trọng tâm của chủ đề học. Hình dung những tình huống có thể xảy ra
Bước 2: Tiến hành đàm thoại
Bước 3: Kết luận: GV đưa ra câu trả lời chính xác và rút ra KL khoa học
Ưu, nhược điểm
Ưu điểm
Giúp GV thu được tín hiệu ngược từ HS một cách nhanh gọn, kịp thời để kịp điều chỉnh hoạt động của mình và của HS. Đồng thời qua đó mà HS cũng thu được tín hiệu ngược để kịp thời điều chỉnh hoạt động nhận thức-học tập của mình. Ngoài ra, thông qua đó mà GV có khả năng chỉ đạo hoạt động nhận thức của cả lớp và của từng HS
Điều khiển có hiệu quả hoạt động tư duy của HS, kích thích tính tích cực hoạt động nhận thức của HS
Bồi dưỡng cho HS năng lực diễn đạt bằng lời những vấn đề khoa học một cách chính xác, đầy đủ, xúc tích
Giúp HS thu nhận kiến thức và đánh giá kết quả học tập của HS
Nhược điểm
Làm mất thời gian, ảnh hưởng đến kế hoạch lên lớp, biến vấn đáp thành cuộc đối thoại giữa GV và một vài HS, không thu hút toàn lớp tham gia vào hoạt động chung. Nếu câu hỏi đặt ra chỉ đòi hỏi nhớ lại trí thức một cách máy móc thì sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy logic, tư duy sáng tạo của HS.
