Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กลุ่มอาการที่ได้รับบาดเจ็บ :explode: - Coggle Diagram
กลุ่มอาการที่ได้รับบาดเจ็บ :explode:
การบาดเจ็บ :warning:
หมายถึง
การที่เซลล์หรือเนื้อเยื่อของร่างกายถูกทำลาย เนื่องจากเซลล์หรือเนื้อเยื่อนั้นสัมผัสกับพลังงาน
ในรูปแบบต่างๆที่มาจากภายนอกร่างกาย
สาเหตุ
อุบัติเหตุตกน้ำ จมน้ำ
อุบัติเหตุพลัดตกหรือหกล้ม
ทำร้ายตัวเองด้วยวิธีต่างๆ
อุบัติเหตุขนส่ง
.
Head injury :red_flag:
หมายถึง
การได้รับบาดเจ็บจากแรงที่กระทำต่อกะโหลกศีรษะ ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายต่อกะโหลกศีรษะ สมอง ทั้งกะโหลกศีรษะและสมอง ผลกระทบจากการบาดเจ็บทำให้เกิดผล 2 อย่าง
.
primary brain injury
เนื้อสมองช้ำ(brain contusion)
.
เป็นภาวะที่มีเลือดแทรกอยู่ที่เซลลส์ มองใต้ชั้น pia mater โดยไม่มีการฉีกขาดของชั้น arachnoid mater ตำแหน่งพบไดบ่อยคือบริเวณสมองส่วน frontal และ temporalเมื่อมีแรงมากระทบหนังศีรษะหรือกะโหลกด้านใดด้านหนึ่งทำให้เกิดแรงบวก (positive force) ที่สมองด้านนั้น ส่วนบริเวณสมองซีกตรงข้ามที่ถูกกระแทกจะคลื่อนที่ต่อไปด้วยแรงเฉี่อยทำให้มีแรงดันลบ (negative pressure)เกิดขึ้นตรงบริเวณนั้นง negative pressure นี้มีผลทำให้น้ำที่อยู่ในเซลล์และนอกเซลล์เปลี่ยนไปเป็นฟองอากาศและช่องว่างมีผลทำใหเ้กิด tensile strengthต่อเส้นเลือดและเนื้อสมอง ทำใหเ้กิดการบาดเจ็บของเส้นเลือดและเนื้อสมองและเกิดภาวะเลือดออกตามมาได้
1.กะโหลกศีรษะ (skull)
กะโหลกแตกร้าวเป็นแนว (linear skull fracture) พบประมาณ 80%ของกะโหลกแตกทุก
ชนิด เกิดจาแรงกระแทกโดยตรง ซึ่งการบาดเจ็บแบบ head motion injury
กะโหลกแตกยุบ (depressed skull fracture) เกิดจากการกระทบอย่างแรงด้วยวัสดุที่มีขนาด
น้อยกว่า 2 ตารางนิ้วและแรงกดที่กระทำต่อกะโหลกต้องแรงกว่าหรือเท่ากับความหนาของ
กะโหลกส่วนนั้น
กะโหลกแตกร้าวบริเวณฐาน (basilar skull fracture) พบใน anterior & middle cranial
fossa, บริเวณที่พบบ่อยที่สุดคือcribriform and ethmoid junction
3.การบาดเจ็บกระจายทั่วไปของเนื้อสมอง(diffuse white matter injury)
เส้นเลือดบาดเจ็บและฉีกขาด (vascular injuries)
เนื้อสมองฉีกขาด (brain laceration)
การบาดเจ็บของเซลล์สมองและเนื่อเยื่อสมอง (cellular / tissue damage)
.
secondary brain injury
เป็นการบาดเจ็บที่เกิด
หลังจากการบาดเจ็บระยะแรก มีผลทำให้การบาดเจ็บของสมองเป็นมากยิ่งขึ้น
ภาวะสมองบวม (Brain edema)
ความดันในกะโหลกศีรษะสูง (increase intracranial pressure)
.
อาการและอาการแสดง
การบาดเจ็บภายใน สมองฟกช้ำหรือหลอดเลือดในสมองฉีกขาดทำให้มีการตกเลือดในสมอง
อาจมีอาการหมดสติไปเพียงชั่วครู่ เมื่อฟื้นแล้วจะรู้สึกมึนงง
การบาดเจ็บภายนอก ที่อาจพบอาการได้ตั้งแต่ศีรษะ
.
Physical Examination
การตรวจสัญญาณชีพ และดูลักษณะทั่วไปของผู้ป่วย
กำลังของแขน ขา ( motor power)
การตรวจระบบทเี่กี่ยวข้อง
ขนาดรูม่านตา
การประเมินระดบัความรู้สึกตัว Glasgow Coma Scale: GCS
.
Plan for diagnosis
การตรวจด้วยคลื่นสะท้อนในสนามแม่เหล็ก
ส่งตรวจด้วยเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (computerized tomography (CT) scan)
vital signs
การตรวจทางรังสวิทยา (radiological evaluation) เช่น(skull X-ray)
.
แนวทางการรักษา
การตรวจประเมินทางประสาทวิทยา
การดูแลระบบไหลเวียนโลหิต แก้ไขภาวะความดันโลหิตต่้า (hypotension-systolic blood pressure < 90 mmHg)
ภาวะบาดเจ็บร่วมอื่น ๆ ที่อาจมีอันตรายถึงแก่ชีวิต เช่นtension pneumothorax, cardiac temponade, hypovolemicshock
.การดูแลระบบทางเดินหายใจ (Airway and respiratory support)
ในผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัวทุกราย ต้องท้า neck immobilization
.
(Spinal cord injury SCI). :red_flag:
หมายถึง
การบาดเจ็บที่ทำให้เกิดความเสียหายต่อกระดูกสัน หลัง เนื้อเยื่อโดยรอบ หรือเส้นประสาทที่อยู่ภายในกระดูกสัน หลัง มักสัมพันธ์กับภาวะ head injury
กลุ่มอาการทางคลินิก
Anterior cord syndrome: มีการสูญเสียกำลังและสูญเสียการรับความรู้สึกเจ็บ / ร้อน-เย็นโดยที่ความรู้สึกของข้อ (proprioception) ยังปกติอยู่สาเหตุมักเกิดจากหมอนรองกระดูกหรือชิ้นส่วนของกระดูกไปกดในลักษณะretropulsedและ flexion injury
Central cord syndrome: มักมีพยาธิสภาพที่ระดับคอเป็นกลุ่มอาการที่พบได้บ่อยที่สุดผู้ป่วยจะมีอาการอ่อนแรงของแขนมากกว่าขารวมทั้งขามีกำลังหรือฟื้นตัวได้มากกว่ามือ / แขนมักพบในผู้สูงอายุที่มีอาการกระดูกเสื่อมบริเวณกระดูกคอและบาดเจ็บในท่า hyperextension การพยากรณ์โรคค่อนข้างดี
Brown-Sequard syndrome (Hemicord): มักมีอาการอ่อนแรงของแขน / ขาและความรู้สึกของข้อ (proprioception) ซีกเดียวกันและสูญเสียการรับความรู้สึกเจ็บ / ร้อน-เย็นของด้านตรงข้ามมีการพยากรณ์โรคดีที่สุดฟื้นตัวได้ใกล้เคียงปกติ
Conus medullaris Syndrome: เกิดจากการบาดเจ็บบริเวณไขสันหลังส่วนปลายที่เรียวเล็กลงในผู้ใหญ่ไขสันหลังจะสิ้นสุดที่ระดับกระดูกสันหลังส่วนเอวข้อที่ 1 เรียกว่า Conus medullaris การบาดเจ็บนี้จะมีพยาธิสภาพต่อ Sacrat Cord และ Lumbar nerve root ทำให้เกิดอาการ Neurogenic bladder and sphincter การอ่อนแรงปวกเปียกของขาถ้าตำแหน่งรอยโรคอยู่เหนือต่อส่วนปลายของ Conus medullaris จะ preserve bulbocarvernosus หรือ micturition reflex
Cauda equina syndrome: เกิดจากการบาดเจ็บบริเวณรากประสาทส่วนปลายที่มีลักษณะเหมือนพวงหางม้าเรียกว่า Cauda equina ทำให้เกิดการอ่อนแรงปวกเปียกของขาที่ไม่เท่ากันทั้งสองข้างพบว่ามี reflex ลดลงหรือหายไปรวมถึงไม่ปรากฏ Bulbocavernosus reflex การควบคุมการขับถ่ายอุจจาระและปัสสาวะเป็นอัมพาต
อาการและอาการแสดง
อาการช็อกจากไขสันหลัง (Spinal shock)
อาการที่เกิดจากไขสันหลังได้รับบาดเจ็บบางส่วน
.
การตรวจร่างกาย
การตรวจหา Neurological level
การตรวจหา Motor level
เป็นการประเมินกล้ามเนื้อ โดยใช้ Manual muscle testingจากล้ามเนื้อส่วนต้นไปยังส่วนปลายตาม
myotome และถือตำแหน่งส่วนปลายสุดที่มี Muscle strength grade 3 ถือว่าเป็นระดับที่ปกติ ทั้งนี้กล้ามเนื้อ
ที่อยู่ส่วนต้นต่อกล้ามเนื้อมัดดังกล่าวนี้ต้องมี Muscle strength grade 4 - 5 เท่านั้น
การตรวจหา Sensory level
การตรวจ Light touch โดยใช้ก้อนสำลีและ Pin prick โดยใช้เข็มกลัดซ่อนปลาย (safety pin) ใน
การตรวจและมีระดับคะแนน 0-2 เมื่อเปรียบเทียบกับบริเวณใบหน้า Score 0-2
การตรวจ Rectal area examination เพื่อตรวจว่ามีความรู้สึกรอบรูทวาร หรือภายในรูทวารหรือไม่ และ/ หรือว่ามีก าลังของกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักถ้าหากตรวจพบอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่ถือว่ามีการคงสภาพของระบบความรู้สึกเรียกว่ามี sensory sparing หรือ sacral sparing
4.Chest injury :red_flag:
.
Blunt injury เกิดจากได้รับแรง
กระดูกซี่โครงหัก (fracture ribs) ขณะก็มงอบิดตัวหรือหายใจแรงๆจะทำให้ผู้ป่วยมีอาการปวดขึ้นและจะรู้สึกเจ็บเมื่อใช้นิ้วกดถูกเบาๆถ้ากระดูกหักรุนแรงที่มแทงถูกเนื้อปอต
.
หายใจเร็วตื้น หายใจลำบาก (dypnea) ผนังทรวงอกเสียรูปทรงและเคลื่อนไหวแบบซี่โครงหักมากกว่า 5 ซี่
ภาวะอกรวน (flail chest)
.
มีอาการหอบ ตัวเขียว ไอออกเป็นฟองเลือดสดๆหรือช็อก หน้าอกเคาะโปรงหรือเคาะทึบ
มีลมในช่องเยื่อหุ้มปอด (Pneumothorax)
.
มีอาการหอบ ตัวเขียว ไอออกเป็นฟองเลือดสดๆหรือช็อก หน้าอกเคาะโปรง
มีเลือดในช่องเยื่อหุ้มปอด (Hemothorax)
.
Penetrating injury เกิดจากการบาดเจ็บที่มีแผลทะลุ
.
ภาวะที่มีการฉีกขาดของเนื้อปอดหรือมีรูทะลุเช่น ถูกแทง ยิงเป็นต้น
.
อาการหายใจลำบาก (dyspnea) หายใจเร็วขึ้นพบมีเส้นเลือดดำที่คอโป่งมีอาการของภาวะซื้อกจากการสูญเสียเลือด ได้แก่ ความดันโลหิตต่ำหัวใจเต้นเร็วผิวหนังซีตเขียว (cyanosis) เสียงหายใจเข้าลตลง (decreased breath sound)
ลมรั่วเข้าไปในช่องเยื่อหุ้มปอด (preumothorax)
3 more items...
.
มีเลือดคั่งในปอด (Pneumothorax)
3 more items...
.
แนวทางการรักษา
ภาวะอกรวน การรักษาคือการยึดทรวงอกด้านที่มีพยาธิสภาพให้อยู่นิ่ง(stabilizing chest wall)
ภาวะเลือดในช่องเยื่อห้มุปอด ดแูลระบบไหลเวียนโดยให้ได้รับสารน้ำ เลือด
กระดูกซี่โครงหัก การรักษา คือการให้ยาบรรเทาปวดให้เพียงพอ
ภาวะปอดช้ำ (Lung contusion) ดูแลการรักษาทางเดินหายใจให้โล่งและดูแล การหายใจให้เพียงพอ
การบาดเจ็บช่องท้อง
abdominal injury :red_flag:
.
.
ซักประวัติ
อุบัติเหตุรถยนต์: ความเร็วรถยนต์? ชนด้านใด? (หน้า หลัง ข้าง หมุน คว่ำ) รถบุบเข้ามาด้านในห้องผู้โดยสาร? คาดเข็มขัดนิรภัยแบบใด? ถุงลมนิรภัยทำงาน? ตำแหน่งในรถยนต์? ผู้โดยสารคนอื่นเป็นอย่างไร?; ตกจากที่สูง: ความสูง?
Penetrating trauma: ชนิดของอาวุธ? (มีด ปืนพก ปืนลูกซอง ปืนยาว) ระยะห่าง? (ในปืนลูกซองถ้าห่าง > 3 เมตรจะมีโอกาสบาดเจ็บอวัยวะภายในลดลง) โดนแทงกี่ที่? ปริมาณเลือดออกในที่เกิดเหตุ? ตำแหน่งและความรุนแรงของอาการปวด
ซักประวัติอาจได้จากผู้โดยสารคนอื่น คนที่เห็นเหตุการณ์ ตำรวจ หรือถ้าได้จาก prehospital provider ควรได้ประวัติ V/S, การบาดเจ็บที่เห็นได้ชัด, และการตอบสนองต่อการรักษาเบื้องต้นด้วย
ระเบิด: ระยะห่าง? ระเบิดในที่ปิด? (visceral overpressure)
.
ตรวจร่างกาย
ฟัง: จำเป็นต้องตรวจ แต่การมีหรือไม่มี bowel sounds มักไม่สัมพันธ์กับ injury
เคาะ: ช่วยตรวจหา peritoneal irritation ระวังถ้าตรวจพบ rebound tenderness แล้ว ไม่ควรไปตรวจหา peritoneal irritation signs ด้วยวิธีอื่นๆอีก เพราะทำให้ผู้ป่วยเจ็บตัวโดยไม่จำเป็น
ดู: ตั้งแต่ lower chest ถึง perineum ทั้งด้านหน้าหน้าและหลัง ดู flank, scrotum, urethral meatus, perianal area; หลังจากตรวจแล้วให้คลุมด้วย warmed blanket
คลำ: ตรวจหา involuntary guarding (peritoneal irritation) และช่วยแยกระหว่าง superficial (abdominal wall) จาก deep tenderness; คลำ pregnant uterus ประเมิน GA
Plan for diagnosis
Vital sing
x-ray
U/S
ตรวจ CBC ที่คาดวาจะมีการติดเชื้อ
.
แบ่งได้ 2 ชนิด
.
Blunt abdominal injury
เกิดจากแรงกระแทกถูกช่องท้อง
Shearing injuries เช่น คาดเข็มขัดนิรภัยไม่ถูกต้อง ตกจากที่สูง ทำให้เกิด decelerated injuries ทำให้เกิดการฉีกขาดระหว่างอวัยวะส่วนที่เคลื่อนไหวได้กับเคลื่อนไหวไม่ได้ เช่น liver, spleen laceration และ “Bucket handle” injury ของ small bowel
.
การบาดเจ็บที่สัมพันธ์กับ restraint device
.
3 more items...
Direct blow เช่น กระแทกพวงมาลัยรถยนต์ มือจับรถจักรยานยนต์ รถบุบเข้ามาภายใน ทำให้เกิดการบาดเจ็บได้ทั้ง solid และ hollow organ
.
Penetrating injury
บาดเจ็บที่มีแผลทะลุเข้าช่องท้อง
High-energy gunshot wound จะเกิดจากบาดเจ็บจาก temporary cavity และจาก bullet fragmentation ร่วมด้วย การบาดเจ็บที่พบบ่อยได้แก่ small bowel (50%), colon (40%), liver (30%), abdominal vascular structures (25%)
ชนิดของอาวุธ ความเร็ว ชนิดของกระสุน มีความสำคัญต่อความรุนแรง และระยะห่าง (โดยเฉพาะปืนลูกซอง (shotgun)); วิถีกระสุนอาจเปลี่ยนทิศทาง (secondary path) เมื่อชนกับกระดูกทำให้เกิดการบาดเจ็บอื่นที่ห่างออกไปได้
Stab wound และ low-energy gunshot wound ทำให้เกิดการบาดเจ็บที่พบบ่อย ได้แก่ liver (40%), small bowel (30%), diaphragm (20%), colon (15%)
Differential Diagnosis
ปวดท้อง ท้องบวม มีรอยผฟช้ำบริเวณข้างซ้าย มี edema
โดนยิงมาบริเวณช่องท้องข้างขวา