Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่3 การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค (หลักการทั่วไปในการให้วัคซีน…

- - - - ภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นสามารถป้องกันโรคได้เป็นปีๆหรือบางชนิดอาจอยู่ได้ตลอดไป
      - เป็นการกระตุ้นให้ร่างกายสร้าง
        ภูมิคุ้มกันขึ้นมาเองโดยการให้ antigen
      - การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันแบบ active แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่
        
        กลุ่มที่ 2 วัคซีนชนิดเชื้อไม่มีชีวิต (inactivated หรือ killed vaccine)
        
        เป็นวัคซีนที่ทำมาจากแบคทีเรียหรือไวรัสทั้งตัวที่ทำให้ตายแล้ว
        
        เช่น
        
        โรคไอกรน/Pertussis
        
        วัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบ/JE ชนิดไม่มีชีวิต
        
        กลุ่มที่ 3 วัคซีนชนิดเชื้อมีชีวิต (live attenuated vaccine)
        
        เป็นวัคซีนที่ทำจากเชื้อเป็นที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ทำให้ฤทธิ์อ่อนลงแล้ว ส่วนใหญ่เป็นวัคซีนสำหรับไวรัส
        
        ส่วนวัคซีนสำหรับแบคทีเรียที่ใช้
        แพร่หลาย
        
        วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดกิน(OPV)
        
        วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด
        คางทูมและหัดเยอรมัน(MMR)
        
        วัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG)
        
        วัคซีนป้องกันโรคสุกใส (varicellar vaccine)
        
        วัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบ/JEชนิดมีชีวิต
        
        วัคซีน Rota virus
        
        กลุ่มที่ 1 ท๊อกซอยด์ (toxoid)
    - - เป็นการให้สารที่มีภูมิคุ้มกันโรคอยู่แล้ว (Antibody) เข้าไปในร่างกายโดยตรงและมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคในทันที
- - - - มักจะใช้กับวัคซีนที่ไม่ต้องการให้ดูดซึมเร็วเกินไป
    - - ใช้ในกรณีที่ต้องการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน
        เฉพาะที่
    - - ใช้เมื่อต้องการให้การดูดซึมดี การฉีด
        เข้ากล้ามเนื้อจะให้ได้ผลดี
        
        ควรฉีดบริเวณต้นแขน (deltoid) เพราะการดูดซึมดีที่สุด
- - - - สามารถให้วัคซีนป้องกันโรคไอกรนได้
- - - - หลังฉีดจะเกิดตุ่มสีขาวซีด ขนาด 7-8 มิลิเมตร ต่อมาจะเป็นรอยแดง ๆ
      - ถ้าโตขึ้นกลายเป็นฝีขนาด
        เล็ก มีหนองสีครีมขาว
      - แต่ให้รักษาความสะอาดโดยเช็ด
        ด้วยน้ำต้มสุก ห้ามแคะ แกะ เกา
    - - ผู้ป่วยที่มีแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลติดเชื้อที่ผิวหนัง
      - ผู้ป่วยติดเชื้อ HIV ที่มีอาการ
      - ผู้ป่วยที่มีปัญหาภูมิคุ้มกันบกพร่องแต่กำเนิดผู้ป่วยที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
- - - - ปวด,บวม,แดง,ร้อนในตำแหน่งที่ฉีด
- - - - ไข้ มีผื่นออกจางๆ หลังฉีดไปได้ 5-12 วัน
      - ในรายที่มีประวัติแพ้ไข่แบบ Anaphylaxis ต้องงดให้ vaccine ชนิดนี้ เพราะเป็นวัคซีนที่เตรียมจากการเลี้ยงเชื้อไวรัสในไข่ไก่
- - - - โดยจะให้ทั้งหมด 3 ครั้ง
        
        และครั้งที่ 2 และ3 เด็กต้องอายุไม่เกิน 32 สัปดาห์ ทั้งนี้เนื่องจากเด็กที่มีอายุระหว่าง 5-12 เดือน
        
        เป็นช่วงอายุที่มีโอกาสเกิดลำไส้กลืนกัน (intussusception) และการให้วัคซีนชนิดนี้ ก็จะยิ่งส่งเสริมให้เกิดลำไส้กลืนกัน (intussusception) ได้มากขึ้น
        
        ในช่วงอายุ 2 ,4, 6 เดือน มีข้อกำหนดว่า ครั้งแรกต้อง
        ให้ในเด็กอายุไม่เกิน 15 สัปดาห์
- - - - เป็นวัคซีนผลิตจากเชื้อไวรัสมีชีวิตที่ชื่อว่า Varicella Zoster
        Virus: VZV
      - โดยแพทย์จะแนะนำให้ฉีดวัคซีนนี้จำนวน
        2 เข็ม ตามเกณฑ์ที่กำหนด
        
        วัคซีนชนิดนี้เป็นวัคซีนเชื้อเป็นจึงต้องระวังการให้ในผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานต่ำในผู้ใหญ่และเด็กอายุเกิน 12 ปี
        
        ต้องฉีดวัคซีน 2 เข็ม ห่างกันอย่างน้อย 4-8 สัปดาห์ เมื่อฉีดวัคซีนครบ 2 เข็มพบว่าร้อยละ 99 ของผู้รับจะเกิดภูมิต้านทานต่อโรค
        
        โดยเข็มแรกเมื่ออายุ 12-18 เดือน
        
        ฉีดกระตุ้นอีกครั้งเมื่ออายุ 4-6 ปี
      - ผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนอีสุกอีใส
        
        วัคซีนอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้เช่นเดียวกับยารักษาโรค
        
        อาการหลังฉีดเข็ม2 ซึ่งผลข้างเคียงที่อาจพบได้มี
        
        มีอาการปวด บวมแดง คัน หรือช้าบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้ต่่ำ หรือเกิดผื่นขึ้น เล็กน้อยบางรายอาจมีผื่นขึ้นในช่วง 1 เดือนหลังจากการฉีดวัคซีน