Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พัฒนาการ และภูมิคุ้มกันโรค n211o5 (3.2 การให้คำแนะนำในการให้ภูมิคุ้มกันโรค…

- - - - การสร้างภูมิคุ้มกันโรคทางตรง Actiive immunization โดยการให้ antigenภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นสามารถป้องกันโรคได้เป็นปีๆหรือบางชนิดอาจอยู่ได้ตลอดไป
      - การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคทางอ้อม Passive immunization สารที่มีภูมิคุ้มกันโรคอยู่แล้ว (Antibody) เข้าไปในร่างกายโดยตรงป้องกันโรคในทันทีแต่ภูมิคุ้มกันประเภทโรคนี้อยู่ได้ไม่นาน ประมาณ 3-4 สัปดาห์
    - - กลุ่มที่ 1 ท๊อกซอยด์ (toxoid) ใช้ป้องกันโรคที่เกิดขึ้นเป็นผลจากพิษหรือท๊อกซินของ
        แบคทีเรีย ไม่ได้เกิดจากตัวแบคทีเรียโดยตรง เช่น โรคคอตีบ/Diptheria หรือโรคบาดทะยัก/Tetanus
      - กลุ่มที่ 2 วัคซีนชนิดเชื้อไม่มีชีวิต (inactivated หรือ killed vaccine) เป็นวัคซีนที่ทำมาจากแบคทีเรียหรือไวรัสทั้งตัวที่ทำให้ตายแล้ว (whole cell vaccine) ได้แก่ โรคไอกรน/Pertussis วัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบ/JE ชนิดไม่มีชีวิต
      - กลุ่มที่ 3 วัคซีนชนิดเชื้อมีชีวิต (live attenuated vaccine) เป็นวัคซีนที่ทำจากเชื้อเป็นที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ทำให้ฤทธิ์อ่อนลงแล้ว ส่วนใหญ่เป็นวัคซีนสำหรับไวรัส ส่วนวัคซีนสำหรับแบคทีเรียที่ใช้แพร่หลาย ได้แก่ วัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG) วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดกิน(OPV) วัคซีนรวมป้องกันโรคหัดใช้เวลาหลายวันกว่าจะเริ่มมีปฏิกิริยาเกิดขึ้น
- - - - วัคซีนหลายชนิดอาจให้พร้อมกันในวันเดียวกันได้ โดยทั่วไปวัคซีนชนิดเชื้อไม่มีชีวิตสามารถให้พร้อมกันได้ แต่ควรให้ต่างตำแหน่ง วัคซีนที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาในเวลาเดียวกันไม่ควรให้พร้อมกันเพราะทำให้ปฏิกิริยามากขึ้น เช่น วัคซีนดีทีพีกับวัคซีนป้องกันโรคไข้ทัยฟอยด์ส่วนวัคซีนไวรัสชนิดเชื้อมีชีวิตนั้นสามารถให้พร้อมกันในวันเดียวกันได้ถ้าไม่ได้ให้พร้อมกัน จะต้องเว้นห่างกันอย่างน้อย 1 เดือน
      - 2.การให้วัคซีนห่างเกินกว่าก าหนดไม่ได้ท าให้ภูมิคุ้มกันเกิดน้อยลงนทางตรงกันข้ามการฉีดวัคซีน
        ที่เร็วกว่ากำหนดอาจทำให้ภูมิคุ้มกันขึ้นได้น้อยลง หรืออยู่ไม่นานตามกำหนด เนื่องจาก Antibody ที่เกิดจากการให้ไปแล้วในครั้งก่อนยังสูงทำให้ประสิทธิภาพในการสร้างภูมิ
        ต้านทานลดน้อยลง
      - ผู้ที่เจ็บป่วยเล็กน้อย เช่น หวัด ไอ หรือไข้ต่ำ ๆ สามารถให้วัคซีนได้
      - ผู้ที่ได้รับอิมมูโนโกลบุลิน พลาสม่า หรือเลือดมาไม่ถึง 3 เดือน ไม่ควรให้วัคซีนไวรัสที่มีชีวิต เช่น วัคซีน MMR
      - เด็กที่เคยได้วัคซีนดีทีพีแล้วมีไข้สูง (เกิน 40.5 องศาเซลเซียส) ภายใน 48 ชั่วโมงหลังฉีดวัคซีนมีอาการชักโดยมีไข้หรือชักไม่มีไข้ก็ตามภายใน 3 วัน กรีดร้องนานเกินว่า 3 ชั่วโมงภายใน 48 ชั่วโมงครั้งต่อไปไม่ควรให้วัคซีนรวม DTwP ควรให้เฉพาะวัคซีนรวมป้องกันเฉพาะโรคคอตีบ และบาดทะยัก( DT ) เท่านั้น
      - เด็กที่เคยแพ้ไข่ คือมีอาการปากบวม ลมพิษขึ้น หายใจไม่ออก หอบ ช็อค ภายหลังกินไข่ ไม่ควร
        ให้วัคซีนรวม MMR ชนิดที่มาจากเซลล์เพาะเชื้อจากไข่ เพราะมีโอกาสแพ้ได้
      - ทารกที่คลอดก่อนกำหนด ควรให้วัคซีนเหมือนเด็กที่เกิดครบกำหนด โดยไม่ต้องพะวงถึงอายุครรภ์ก่อนคลอด แต่ถ้าเด็กยังอยู่ใน nursery ไม่ควรให้ OPV ในหน่วยทารากแรกเกิด เพราะจะทำให้เชื้อติดต่อไปยังเด็กคนอื่นได้
      - เด็กที่ได้ยากดภูมิคุ้มกันสามารถให้ท๊อกซอยด์ และวัคซีนชนิดเชื้อไม่มีชีวิตได
      - เด็กที่ได้วัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน แล้วเกิดอาการชักภายใน 3 วัน หรือมีอาการทางสมอง (encephalopathy) ภายใน 7 วัน ไม่ควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคไอกรนชนิด whole cell(DTwP) ในครั้งต่อไป
      - เด็กที่มีโรคทางระบบประสาท ซึ่งยังควบคุมไม่ได้เช่น โรคลมชักที่ยุงคุมไม่ได้ , infantile
        spasm, progressive encephalopathyไม่ควรให้วัคซีนป้องกันโรคไอกรนชนิด whole cell แต่ถ้าเป็น
        โรคชักที่ควบคุมได้แล้วที่ได้รับการผ่าตัดแก้ไขแล้วหรือเป็นเด็กที่
        เจริญเติบโตช้า สามารถให้วัคซีนป้องกันโรคไอกรนได้
      - เด็กที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคชัก สามารถให้วัคซีนได้
      - การฉีดวัคซีนที่มี adjuvant ควรให้เข้ากล้ามเนื้อเท่านั้นการให้เข้าใต้ผิวหนังหรือในหนัง อาจทำให้เกิดการระคายเคืองเฉพาะที่อักเสบเป็นก้อนหรือท าให้เนื้อตายบริเวณที่ฉีดได้
      - 1ุ3.ตำแหน่งของการฉีดวัคซีนควรฉีดในนตำแหน่งที่ทำให้เกิดอันตรายน้อยที่สุดต่อหลอดเลือดเส้นประสาท และเนื้อเยื่อการฉีดเข้าใต้หนังหรือเข้ากล้ามเนื้อในเด็กเล็ก นิยมให้ที่กล้ามเนื้อบริเวณกึ่งกลาง
        ต้นขาด้านหน้าค่อนไปด้านนอก ส่วนผู้ใหญ่หรือเด็กโต นิยมให้บริเวณต้นแขนส่วนบน (deltoid)
  - - - ปฏิกิริยาหลังฉีด
        
        หลังฉีดจะเกิดตุ่มสีขาวซีด ขนาด 7-8 มิลิเมตร ต่อมาจะเป็นรอยแดง ๆ และโตขึ้นกลายเป็นฝีขนาด
        เล็ก มีหนองสีครีมขาว โดยจะเริ่มเป็นตุ่มหนองประมาณ 2-4 สัปดาห์โดยจะเป็น ๆ หาย ๆ
        
        ข้อห้ามในการให้วัคซีน BCG
        
        ผู้ป่วยที่มีแผลไฟไหม้ น้ าร้อนลวก แผลติดเชื้อที่ผิวหนัง2. ผู้ป่วยติดเชื้อ HIV ที่มีอาการ
        
        ผู้ป่วยที่มีปัญหาภูมิคุ้มกันบกพร่องแต่ก าเนิดผู้ป่วยที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
    - - วัคซีนที่ให้จะเป็น 2 แบบคือ DTwP เป็นวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และวัคซีนไอกรน แบบทั้งเซล Whole cell Pertussis vaccine
        DTaP เป็นวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และวัคซีนไอกรน แบบไร้เซล Acellular pertussis vaccine เป็น
        เฉพาะส่วนของ
        
        ปฏิกิริยาภายหลังฉีด
        
        ปฏิกิริยาที่พบส่วนใหญ่จะมีไข้ แต่ บางคนอาจจะไม่มี เด็กจะหงุดหงิดเจ็บระบมบริเวณที่ฉีด งอแง
        อาการจะเกิดขึ้นภายหลังฉีดประมาณ 3-4 ชั่วโมงและจะหายไปในเวลา 2 วัน แต่วัคซีนไอกรนอาจทำให้เด็กไข้หลังฉีดภายใน 1-3 วันได้
        
        ข้อควรระวังในการให้วัคซีน
        
        ห้ามให้ DTP ในเด็กอายุเกิน 6 ปีเพราะเด็กอาจมีอาการทางสมองจากวัคซีนไอกรนได้
        ให้ใช้ dT แทน
        
        ไม่ควรฉีดในเด็กที่มีประวัติชัก หรือโรคระบบประสาท
        
        ไม่ฉีดให้กับเด็กระยะที่มีโปลิโอระบาด ไม่ควรฉีดในเด็กป่วยหรือก าลังมีไข้
    - - เป็นวัคซีนชนิดเชื้อไวรัสมีชีวิต ที่ทำให้มีฤทธิ์น้อยลง มีทั้งชนิดกิน(Oral Poliomyclitis Vaccine :
        OPV) และชนิดฉีด Inactivated Polio Vaccine ( IPV ) ทำจากไวรัสที่ตายแล้วต้องให้โดยการฉีด วัคซีนทั้งสองชนิดสามารถกระตุ้นให้เกิดภูมิต้านทานต่อโรคโปลิโอได้ดีใกล้เคียงกัน ชนิดกินภูมิต้านทานจะเกิดที่เยื่อบุลำไส้
        จึงต้องระมัดระวังการให้ในเด็กที่มีอาการท้องเสีย เนื่องจากมีผลต่อการดูดซึมวัคซีน
      - ระยะเวลาในการให้ จะให้ครั้งแรกเมื่ออายุ 2,4, 6 เดือน ตามล าดับ กระตุ้น 1½ ปี และ 4-6 ปี
        ดังนั้นเมื่อมีการรณรงค์หยอดวัคซีนเพื่อกวาดล้างโรคโปลิโอจึงสามารถรับได้อีก
    - - เป็นวัคซีนเชื้อมีชีวิตให้ในเด็กครั้งแรกอายุ 9-12 เดือนและครั้งที่ 2 เมื่ออายุ 4-6 ปีในเขตพื้นที่ที่มี
        เด็กป่วยเป็นโรคหัดมากควรฉีดให้เด็กตั้งแต่อายุ 9 เดือน
      - การฉีด MMR สามารถให้ได้พร้อมกันกับวัคซีนอีสุกอีใส แต่หากไม่สามารถให้ในวันเดียวกันได้ต้องเว้น
        ห่างกัน 1 เดือน เพราะเป็นวัคซีนไวรัสมีชีวิตทั้งคู่
      - แต่ถ้ามีการระบาดของโรคและเด็กสัมผัสโรค
        ด้วยสามารถฉีด MMR ได้ตั้งแต่อายุ 6 เดือน
    - - เป็นวัคซีนเชื้อเป็น (Live JE.vaccine) ฉีด 2 ครั้ง พร้อม MMR คือครั้งที่ 1 เมื่อเด็กอายุ 9-12 เดือน
        ครั้งที่ 2 ตอนเด็กอายุ 2-2 ½ ปีขนาดของวัคซีน 1 dose คือ 0.5 ml.
    - - เป็นเชื้อแบคทีเรีย
        ที่ติดต่อกันได้ง่าย ท ำให้เกิดโรคหลายชนิดในเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 5 ปีโดยจะพบเชื้อที่บริเวณล าคอ เช่น ปอดบวม กล่องสียงอักเสบ
        ผิวหนังอักเสบ ข้ออักเสบ และที่สำคัญคือ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
        
        ผลข้างเคียงของวัคซีน เด็กจะมีอาการปวด บวม แดง ร้อนบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้สูง มีผื่นขึ้นบริเวณ
        ผิวหนัง เด็กจะหงุดหงิดร้องกวนงอแง
      - โดยจะให้ 3 ครั้งตอนเด็กอายุ 2,4,6 เดือน
    - - วัคซีน HPV Human Papilloma Virus เป็นวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกและจะมีประสิทธิภาพ
        สูงสุด เมื่อฉีดในวัยที่ยังไม่มีเพศสัมพันธ์มาก่อนฉีดได้ในช่วงอายุ 9-26 ปี แต่จะเน้นในช่วงอายุ 11-12 ปี วัคซีนตัวนี้ยังสามารถป้องกันมะเร็งช่องคลอด และหูดอวัยวะเพศ ได้ทั้งเพศหญิงและเพศชาย
      - การสร้างเสริมภูมคุ้มกันโรค จะฉีดให้ในเด็กผู้หญิง ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 5 จำนวน 2 เช็ม HPV1 HPV2 โดย
        เข็ม 1 กับเข็ม 2 ห่างกันอย่างน้อย 6 เดือน
  - - - แพทย์จะแนะนำให้เริ่มฉีดตั้งแต่เด็กมีอาย1 ปีขึ้นไป โดยเข็มแรกเมื่ออายุ12-18 เดือน และฉีด
        กระตุ้นอีกครั้งเมื่ออายุ4-6 ปีทั้งนี้ในกรณีที่มีการระบาดของโรคสามารถฉีดเข็มที่ 2 ก่อนอายุ 4 ปีได้แต่ต้องทิ้ง
        ระยะห่างจากเข็มแรกอย่างน้อย 3 เดือน
      - ผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนอีสุกอีใส
        
        วัคซีนอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้เช่นเดียวกับยารักษาโรคโดยเกิดขึ้นได้หลายระดับ ตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรงตามแต่ละบุคคลผลข้างเคียง มีอาการปวด บวมแดง คัน หรือช้ำบริเวณที่ฉีดวัคซีนีไข้ต่ำหรือเกิดผื่นขึ้น เล็กน้อยบางรายอาจมีผื่นขึ้นในช่วง 1 เดือนหลังจากการฉีดวัคซีน