โรคซิฟิลิส

สาเหตุ

เชื้อก่อโรค ได้แก่ Treponema Pallidum

แพร่เชื้อจากแม่สู่ลูกทางรกตั้งแต่ GA 6-10 wks +สัมผัสรอยโรคช่วงคลอด

อาการและอาการแสดง

ระยะฟักตัว 3 สัปดาห์

ระยะที่ 2

ระยะที่ 3

ระยะที่ 1

มีแผลริมแข็ง (chancre) ตุ่มนูนแดง เรียบ ขอบแข็งไม่เจ็บ

ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต

หายเอง 2-8 wk

หลังจากมีแผลริมแข็ง 4-10 สัปดาห์

มีผื่นแดงทั่วฝ่ามือ มีตุ่มนูนแดง ผิวมันที่บริเวณอวัยวะเพศ

ระยะเข้าข้อ ออกดอก

อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว

ต่อมน้ำเหลืองโต

อาจพบอาการของเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ตับอักเสบ ความผิดปกติของไต การติดเชื้อที่ตา และเยื่อหุ้มกระดูกได

ระยะแฝง

หลังการติดเชื้อระยะที่ 1-2 และไม่ได้รับการรักษา

อาการต่างๆ จะหายไป แต่ยังพบการติดเชื้อที่กระแสเลือด

ระยะแฝงตอนต้น (early latent) < 12 เดือนหลังมีอาการ

ระยะแฝงตอนปลาย (late latent) > 12 เดือนหลังมีอาการ

ระยะหลัง มีการดำเนินโรคอย่างช้าๆ

มีการติดเชื้อที่อวัยวะต่างๆ แผลซิฟิลิสระยะที่ 3 + ซิฟิลิสระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท

มักไม่พบในหญิงวัยเจริญพันธุ์

ผลต่อการตั้งครรภ์

มารดา

ทารก

รกมีขนาดใหญ่และซีด น้้าหนักมากกว่า 1/5 ของน้้าหนักทารก

ติดเชื้อหลัง GA 18 wks ทารกพิการ

คลอดก่อนกำหนด

เมื่อถ้าเป็นในระยะที่ 1 -2 – ระยะแฝงตอนต้น พบติดเชื้อแต่กำเนิดร้อยละ 40-50

น้ำคร่ำมาก

ระยะแฝงตอนปลาย จะติดเชื้อแต่กำเนิด ร้อยละ 10

แท้งบุตร

ติดเชื้อซิฟิลิสแต่กำเนิด

ถ้าไม่ได้รับการรักษาซิฟิลิสแต่กำเนิดในระยะหลัง

DFIU

ทารกบวมน้ำ

ดั้งจมูกแบน

จมูกบี้

หน้าผากโหนก

ฟันมีรอยหยัก

ศีรษะรูปเหลี่ยม

มีผื่น

ต่อมน้้าเหลืองโต

น้้ามูก

ตับโต

ม้ามโต

ดีซ่าน

กระดูกและกระดูกอ่อนอักเสบ

จอประสาทตาอักเสบ

กระจกตาอักเสบ

หูหนวก

ฟันหน้าผิดปกติ

จมูกผิดรูป แข้งผิดรูป

มีความผิดปกติของระบบหลอดเลือดและหัวใจ

การตรวจคัดกรอง

  1. TPHA / TPPA / FTA-ABS หาภูมิต้านทานต่อเชื้อซิฟิลิส เป็นการตรวจยืนยันผลข้อ 1 ที่ให้ผลบวก (reactive)
  1. ลูก ตรวจ U/S พบทารกบวมน้ำ ตับม้ามโต รกหนา น้้าคร่้ามากผิดปกติ ตรวจน้้าคร่้าด้วยเทคนิค PCR หาเชื้อ T. Pallidum
  1. VDRL เมื่อมาฝากครรภ์ครั้งแรก และตรวจซ้ำเมื่อ GA 32 สัปดาห์

VDRL

ถ้าขึ้นน้อยๆ 1:2, 1:4 อาจให้ผลลวง ต้องตรวจเพิ่มด้วย TPHA

ถ้า titer สูงขึ้น 4 เท่า แสดงว่าติดโรคซ้ำ ต้องให้การรักษา

รายงานผลเป็น titer = ปฏิกิริยาการติดเชื้อ เช่น 1:8, 1:32

การตอบสนองต่อการรักษา ดูการลดลงจากเดิมอย่างน้อย 4 เท่า ภายใน3-4 เดือน

การดูแลรักษา

  1. F/U ANC + ตรวจ titer เดือนละครั้ง F/U 3, 6, 12 เดือนหลังคลอด หากพบ titer เพิ่ม 4 เท่า+มีอาการและอาการแสดงของซิฟิลิส เริ่มรักษาใหม
  1. ถ้าพบการติดเชื้อที่ทารก ให้รีบคลอดและรักษา
    หลังคลอด
  1. ควรรักษาก่อนอายุครรภ์ 16 สัปดาห์ โรคระยะแรก
    ให้ยา benzatinepenicillin 2.4 mu. im /wk x3 ครั้ง
  1. หลังการรักษา ผล VDRL titer ควรลดลงจากเดิม ≥ 4 เท่า ภายใน 6-12เดือน เช่น 1 : 32 ลดเป็น 1 : 8 TPHA/FTA-ABS จะให้ผลบวก (reactive) ไปตลอดชีวิตหลังรักษา

bcnph_logo

นางสาวองุ่น กาศสกุล เลขที่ 43

ซิฟิลิสแต่กำเนิด

รปโรคซฟลส2ใช้

กิจกรรมการพยาบาล

ระยะคลอด

ระยะหลังคลอด

ระยะตั้งครรภ์

  1. ให้นมแม่ได้ถ้าไม่มีรอยแผลบริเวณหัวนม เต้านม เน้นรักษาความสะอาดร่างกาย ล้างมือ ก่อน-หลังสัมผัสทารก ระวังสัมผัสรอยโรค
  1. เน้นการมาตรวจตามนัดทั้งมารดาทารก
  1. แยกของใช้มารดาทารกที่มีการติดเชื้อ
  1. ระวังการติดเชื้อ/ แพร่เชื้อ
  1. เช็ดตา เช็ดตัวให้แห้ง สะอาด ป้ายตาทารกด้วย 1% terramycin ointment
  1. ระวังสัมผัสตำแหน่งรอยโรค
  1. ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ อาการและอาการแสดง/รอยโรค
  1. ให้ค้าแนะนำการปฏิบัติตัว การรักษาความสะอาด การป้องกันการแพร่เชื้อ ทานยาสม่ำเสมอ อาการผิดปกติที่ต้องพบแพทย์
  1. อธิบายโรค ภาวะแทรกซ้อน การแพร่กระจายเชื้อ แผนการรักษา
  1. สังเกตลูกดิ้น+บันทึก