การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรค

แบ่งได้ 2 ชนิด

1.Active immunization กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูิมคุ้มกันได้เอง

2.Pasive immunization

การให้ Antibody มีประสิทธิภาพป้องกันโรค

อยู่ในร่างกายได้ไม่นาน ประาณ 3-4 สัปดาห์แล้วหมดไป

2.เชื้อตาย Inativated

1.Toxoid:ใช้ป้องกันโรคเกิดจากพิษ/ท็อกซิน

เช่น โรคคอตีบหรือบาดทะยัก

ทำจากแบคทีเรีย,ไวรัสที่ตายแล้ว

เช่น โรคไอกรน(Pertussis),JE

3.เชื้อเป็น Live attenuated vaccineทำให้ฤทธิ์อ่อนลง เป็นวัคซีนสำหรับไวรัส

สำหรับแบคทีเรีย

Varicellar vaccine

MMR

Rota virus

BCG

OPV

วิธีการให้วัคซีน

Oral route

กรณีกระตุ้มภูมิคุ้มกันเฉพาะที่

เช่น วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ

Intradermal route

ใช้เมื่อต้องการลดจำนวนแอนติเจน

ทำให้แอนติเจน เข้าท่อน้ำเหลืองได้ดี

Subcutanous route

เช่น วัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน คางทูม

ใช้ในวัคซีนที่ไม่ได้ต้องการดูดซึมเร็ว

Intramuscular route

ใช้เมื่อต้องการให้ยาดูดซึมดี

เช่น วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก DTP

วัคซีนจำเป็นที่เด็กทุกคนต้องได้รับ

วัคซีนป้องกันวัณโรค(BCG)

วัคซีนป้องกันโปลิโอ(OPVหยอด)(IPVฉีด)

วัคซีนป้องกันหัด หัดเยอรมัน คางทูม(MMR)

วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน(DTP)

วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบ(HBV)

ฉีด 1 ครั้งตั้งแต่แรกเกิด

ได้รับ 3 ครั้ง/ครั้งสุดท้ายอายุ มากกว่าหรือเท่ากับ 6 เดือน(0,1-2,6 เดือน)สำหรับแม่เป็นพาหะหรือเป็นโรคตับอักเสบบี

ควรฉีดครั้งแรกภายใน 12 ชั่มโมง หลังคลอด

ครั้งที่ 2 เมื่อ อายุ 1 เดือน

ครั้งที่ 3 เมื่ออายุ 6 เดือน

ตรวจว่าเป็นพาหะหรือไม่อายุ 9-12 เดือน

รับ 5 ครั้ง ตอนอายุ 2,4,6,18 เดือน และ 4-6 ปี(อายุ 4-6 ปีใช้ Tdap แทนได้)

สามารถใช้ชนิด DTap แทนชนิดDTwpได้

หญิงตั้งครรภ์ควรได้รับ Tdap 1 ครั้ง อายุครรภ์ 27-36 สัปดาห์

ผู้หใญ่ควรได้รับ Tdap 1 ครั้ง หลังจากกระตุ้นด้วย Td ทุกๆ 10 ปี

เมื่ออายุ 11-12 ปี ควรรับ Td หรือ Tdap ก็ได้หลังจากนั้นกระตุ้น Td ทุกๆ 10 ปี

ควรได้รับวัคซีนหยอด 5 ครั้งตอนอายุ 2,4,6,18 เดือน และ 4-6 ปี ร่วมกับชนิดฉีด IPV 1 ครั้ง อายุ 4 เดือน

หากใช้ฉีดเพียงอย่างเดียว อาจฉีด 4 ครั้ง งดตอนอายุ 18 เดือน

ฉีด 2 ครั้ง

ครั้งสอง 2.5 ปี ถึง4-6 ปี

ครั้งแรก 9-12 เดือน

กรณีได้เข็มแรกก่อน 9 เดือน

ฉีดเข็ม 2 เมื่ออายุ 12 เดือน

ฉีดเข็ม 3 เมื่อ อายุ 2.5ถึง 4-6 ปี

กรณีมีสัมผัสกับโรค อาจฉีดเข็มแรกอายุ 6 เดือน

กรณีฉีดเข็มแรก มีการระบาด ฉีดเข็ม 2 ได้ก่อนอายุ 2.5 ปี ห่างจากเข็มแรกอย่างน้อย 1 เดือน

วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบ(JE)

เชื้อเป็น

เชื้อตาย

CD-JEVAX ฉีดครั้งแรกอายุ 9-12 เดือน ครั้ง 2 3-12 เดือนต่อมา

IMOJEV ฉีดครั้งแรก อายุ 9-12 เดือน ครั้งที่ 2 อีก 1-2 ปี ต่อมา

ฉีด 3 ครั้ง

ครั้งแรก อายุ 9-18 เดือนขึ้นไป

ครั้งที่ 2 อีก 4 สัปดาห์ ต่อมา

ครั้งที่ 3 ห่างจากครั้งแรก 1 ปี

ตารางการให้วัคซีนเด็กปกติทั่วไป(ปี2563)

ชนิดของวัคซีน

แรกเกิด=BCG HB1 ถ้ามารดา HBsAg HBeAg positive ต้องเพิ่ม HBIG

1 เดือน=HB2

2 เดือน = OPV1 DTwP-HB-Hib1 Rota1

4 เดือน=IPV1 OPV2 DTwp-HB-Hib2 Rota2

6 เดือน=OPV3 DTwP-HB3-Hib3 Rota 3 (ส่วนใหญ่ Rota จะให้ไม่เกิน 8 เดือน)

9-12 เดือน=MMR1 LAJE1(เชื้อเป็น)

18 เดือน =OPV4 DTwP4

2-2.6 ปี= LAJE2(เชื้อเป็น)MMR2

4 ปี= OPV5 DTwP5

ป.5=HPV1 HPV2 วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกจากเชื้อ HPV เข็ม 1 กับเข็ม 2 ห่างกันอย่างน้อย 6 เดือน

นายสุทธิพงษ์ สีแสนตอ 36/2 เลขที่ 69
รหัส นศ. 612001150

อ้างอิงจาก:เอกสารประกอบการสอนรุ่น 36 พัฒนาการและภูมิคุ้มกันโรค (อาจารย์กัลยา ศรีมหันต์)กรมอนามัยกระทรวงสาธารณะสุขราชวิทยาลัยกุมารย์แพทย์แห่งประเทศไทย