แนวคิดในการดูแลบุคคลวัยผู้สูงอายุ
ผู้สูงอายุ
หมายถึง
บุคคลซึ่ง มีอายุเกินกว่า 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปและมีสัญชาติไทย แต่สหรัฐอเมริกาให้เกณฑ์อายุที่ 65ปี
ปัจจัยที่มีผลต่อการเพิ่มขึ้นของอัตราประชากร
อัตราเกิดลดลง
อัตราตายลดลง
ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทางการแพทย์
บทบาทพยาบาล
มีเจตคติที่ดีต่อผู้สูงอายุ (มีความคิดที่ดีต่อผู้สูงอายุ)
มีเลนส์ของความสูงอายุและไวต่อผู้สูงอายุ (การมองและคาดเดาสิ่งที่จะเกิดกับผู้สูงอายุ)
มีองค์ความรู้ทางด้านการพยาบาลผู้สูงอายุ
สามารถประยุกต์ใช้แหล่งสนับสนุนต่างๆเพื่อการดูแลผู้สูงอายุ
ให้ญาติและครอบครัวมีส่วนร่วมในการดูแล
เตรียมการดูแลต่อเนื่องและเฉพาะเจาะจงกับผู้สูงอายุ
การแบ่งช่วงระยะระยะเวลาและความสาคัญของผู้สูงอายุ
- ช่วงไม่ค่อยแก่ อายุประมาณ 60 -69 ปี
- ช่วงแก่ปานกลาง อายุประมาณตั้งแต่ 70 -79 ปี
- ช่วงแก่จริง อายุประมาณ 80 -89 ปี
4.ช่วงแก่จริงๆ อายุประมาณ 90 -99 ปี
การเตรียมตัวก่อนเข้าวัยผู้สูงอายุ
การปรับตัวควรเตรียมตัวดังนี้
- ทางด้านสุขภาพดี
- การเตรียมตัวออกจากงาน
- การเตรียมตัวต่อบทบาทที่จะเปลี่ยนแปลงไปเมื่อก้าวเข้าสู่ผู้สูงอายุ
- การวางแผนครอบครัวเมื่อก้าวเข้าสู่ผู้สูงอายุ
การเตรียมตัวจำแนกได้ 4 ลักษณะ
- ทัศนคติที่ดีสาหรับการเข้าสูผู้สูงอายุ เรียกว่า ทัศนคติทางบวก(Positive attitude)
- ทัศนคติที่ไม่ดีสาหรับการเข้าสู่ผู้สูงอายุ เรียกว่าทัศคติทางลบ(Negative attitude)
- ทัศนคติเป็นกลางสาหรับการก้าวสู่ผู้สูงอายุ เรียกว่า ทัศติเป็นกลาง(Neutral)
- ทัศคติเฉพาะอย่างที่อาจจะเกิดขึ้นได้ ขึ้นอยู่กับเหตุการณ์ เรียกว่า คอนติเจ้นท์
สาเหตุของความชรา
- ทฤษฏีนาฬิกาทางพันธุกรรม(Genetic clock)
ยีนใน DNA ถ่ายทอดลักษณะต่างๆ ให้ลูกหลาน ทฤษฏีนี้เชื่อว่ามนุษย์สามารถคาดการณ์อายุขัยได้
- ทฤษฏีความคลาดเคลื่อน(Error theory of a aging)
เกิดความผิดพลาดในการแปลรหัสของ DNA และ RNAทำให้เซลล์มีอายุมากขึ้นหรือตายไปในที่สุด
- ทฤษฏีความเสื่อม(Wear And Tear Theory)
เมื่อเซลล์ถูกใช้งานมากขึ้น ทำให้เซลล์มีความเสื่อมมากขึ้น
- ทฤษฎีอนุมูลอิสระ(Free Radical Theory)
มีการสะสมของอนุมูลอิสระเกิดขึ้นรวดเร็วกว่าการซ่อมแซมจนเกิดเป็นสารหรือโมเลกุลที่มีฤทธิ์ทำลาย
- ทฤษฎีการเชื่อมตามขวาง (Cross Link Theory)
มีการเชื่อมตามขวางมากที่สุดในอิลาสตินและคอลลาเจน
- ทฤษฎีการผ่าเหล่า(Somaticmutation Theory)
การถ่ายทอดรหัสทางพันธุกรรมเปลี่ยนแปลง ทำให้เซลล์ที่สร้างใหม่เปลี่ยนไปจากเดิม
- ทฤษฎีภูมิคุ้มกัน(Immunological Theory)
เมื่ออายุมากขึ้น การสร้าง สารภูมิคุ้มกัน ตามปกติจะลดลง
ทฤษฎีความสูงอายุเชิงจิตสังคม (Psychosocial Theory)
ทฤษฎีการถดถอยจากสังคม (Disengagement Theory)
ทำกิจกรรมลดลง (เคยทำแล้วเลิกทำ)
ทฤษฎีการมีกิจกรรม(The Activity Theory)
ตรงข้ามกับทฤษฎีถดถอย
(-ทำกิจกรรมแล้วเปลี่ยนไปทำกิจกรรมอื่น
-ไม่เคยทำกิจกรรมแล้วหันมาทำกิจกรรม)
ทฤษฎีความต่อเนื่อง(Continuity Theory)
เป็นอย่างไรก็เป็นอยู่อย่างนั้น
(-เคยทำกิจกรรมแล้วทำกิจกรรมเดิมต่อไป
-ไม่เคยทำกิจกรรมและไม่ทำกิจกรรมต่อไป)