บทที่ 5 ภาวะซึมสับสนเฉียบพลันและภาวะสมองเสื่อม Delirium and Dementia

แบ่งหน้าที่เกี่ยวกับสมอง cognition หรือ neurocogntion ออกเป็น 6 ด้าน

Learning and memory

Language

Executive function

Perceptual-motor function

Complex attention

Social cognition

NCD

2.Minor Neurocognitive Disorder

3.4.การพร่องการรู้คิดชนิดไม่สามารถระบุได้

1.ภาวะเฉียบพลัน Delirium

4.การพร่องการรู้คิดชนิดไม่สามารถระบุได้

ภาวะซึมสับสนเฉียบพลันใในผู้อายุ Delirium

สาเหุ

ภาวะซึมสัยสนเฉียบพลัน

ปัจจัยเสี่ยงที่นำมาก่อนและปัจจัยกระตุ้นที่พบได้บ่อย

ปัจจัยที่นำมาก่อน

ปัจจัยกระตุ้น

ปัจจัยเสี่ยงที่นำมาก่อน

ปัจจัยกระตุ้น

6.สูญเสียความสามารถการทำกิจวัตรประจำวัน

7.การมองเห็นผิดปกติ

5.อารมร์เศร้า

8.การได้ยินปกติ

4.ประวัติอาการซึมเศร้า

9.ภาวะขาดน้ำ ขาดสารอาหาร

10.ยาที่มีผลต่อจิตประสาท

11.ติดสุรา

3.ภสวะสมองเสื่อม

2.เพศขาย

1.อายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป

การหยุดสุราหรือยาบางชนิดกะทันหัน

โรคเฉียบพลันที่รุนแรง

การได้รับยาหลายชนิด

การขาดสารน้ำและความผิดปกติของเมตาบอลิก

การได้รับยากล่อมประสาท

การผ่าตัด

หมายถึง

กรณีที่ผู้สูงอายุมีปัจจัยเสี่ยงหลายชนิด ปัจจัยกระตุ้นไม่มากนักก็อาจทำให้เกิดอาการซึมสัยสนเฉียบพลันได้

= ปัจจัยเสี่ยงที่นำมาก่อน+ปัจจัยกระตุ้น

12.โรคประจำตัวรุนแรง

13.มีภาวะเจ็บป่วยในระยะท้ายโรค

อาการและอาการแสดง

สิ่งแวดล้อม

2.มีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องระดับความรู้สึกตัว

3.ผู้สูงอายุไม่ให้ความสนใจกับการตอบคำถามหรือตรวจร่่างกาย

1.อาการเกิดแบบเฉียบพลัน

อาการมักเป็นๆหายๆ

ภาวะนี้มีอาการแสดงทางกายเป็น 3 ลักษณะ

Hyperactive delirium

Hypoactive delirium

Mixed delirium

ข้อวินิจฉัย

จากอาการคลินิกเป็นหลักควรซักประวัติจากผู้ที่ใกล้ชิดผู้ป่วยและผู้ดูแล

การตรวจร่างกาย

การประเมินระดับการรู้คิดของผู้สูงอายุ

เกณฑ์การวิจัยภาวะซึมสันสนเฉียบพลันในผู้สูงอายุ

เกณฑ์การวินิจฉัยโรคทางจิตเวชฉบับที่

2.การเปลี่ยนแปลงในระดับความรู้คิด

3.การเปลี่ยนแปลงในข้อ 1 และข้อ เกิดขึ้นในเวลารวดเร็ว

1.มีความผิดปกติในระดับความสนใจและการรับรู้ต่อสิ่งแวดล้อม

3.การเปลี่ยนแปลงใน ข้อ 1 และข้อ 2 เกิดขึ้นในเวลารวดเร็ว

4.มีหลักฐานทางคลินิกจากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย

เครื่องมือสะดวก นิยมใช้ในงานวิจัย CAM ของ lonuye 5 ข้อ

2.ถูกเบี่ยงเบนความสนใจได้ง่าย

3.มีการเปลี่ยนแปลงระดับความร้สึกตัว

1.มีอาการเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันและมีอาการขึ้นๆลงๆ

4.มีลักษณะของความคิดที่ไม่มีระบบ

การวินิจฉัยแยกโรค ดารวินิจฉัยแยกโรคระหว่างภาวะซึมสันซนเฉียบพลันและภาวะสมองเสื่อม

ภาวะซึมซับสนเฉียบพลัน

ระยะเวลาการดำเนินโรค

ระดับความสนใจและการรับรู้ต่อสิ่งแวดล้อม

ลักษณะการดำเนินโรค

ระดับความรู้สึกตัว

ระยะเริ่มต้น

การกลับสู้ภาวะปกติ

เฉียบพลัน

มีอาการขึ้นลงในระหว่าง

วันหรือสัปดาห์

เปลี่ยนแปลง

สับสน

ได้

ภาวะสองเสื่อม

ระยะเวลาการดำเนินโรค

ระดับความสนใจและการรับรู้ต่อสิ่งแวดล้อม

ลักษณะการดำเนินโรค

ระดับความรู้สึกตัว

ระยะเริ่มต้น

การกลับสู้ภาวะปกติ

ค่อยเป็นค่อบไป

มีอาการมากขึ้นเรื่อยๆ

เดือนหรืือปี

ไม่เป็นเปลี่ยนแปลง ยกเว้นในระยะ ท้ายของโรค

ปกติ

ไม่ได้

การรักษา การรักษาเบื้องต้นมีเป้าหมายหลัก อยู่ 3 ประการ

2.หาสาเหตุหรือปัจจัยกระตุ้นต่างๆ

3.การจัดการกับอาการทางจิตเวชและปัญหาพฤติกรรม

1.การดุแลการหายใจ การป้องกันการสำลัก

ภาะวหกล้ม

แผลกดทับ

การป้องกัน

ประเมินการนอนหลับในผู้สูงอายุ

ประเมินการใช้ยาในผู้สุงอายุ หลีกเลี่ยงยาที่ไม่จำเป็น

กระตุ้นเตือนวันและเวลา

การจัดสภาพแวดล้อม

ส่งเสริมการเคลื่อนไหวทำกิจวัตรประจำวัน

หลีกเลี่ยงการผูกมัดผู้ป่วยโดยไม่จำเป็น

สายตา การมองเห็นการสวมอว่นตาและเครื่องช่วยฟัง

ภาวะสมองเสื่อม Dementia

สาเหตุ

3.การได้รับสสารผิด

4.การติดเชื้อโรคบางชนิด

2.ภาวะหลอดเลือดไปเลี้ยงสมองที่ผิดปกติ

5.ความแปรปรวนของระบบเมตาบอลิกบางอย่าง

1.การวร้างและสะสมโปรตีนที่ผิดปกติบางชนิดในเซลล์สมองตาย

การวินิจฉัย

การสูญเสีย cognitive function ส่งผลความสามารถในกการดำเนินชีวิตประจำวัน

การสูญเสีย cognitive function ไม่เกิดภาวะซึมเศร้า

มีการสูญเสีย cognitive function

การสูญเสีย cognitive function ไม่สามารถอธิบายทางโรคจิตเวขได้

มีหลักฐานที่แสดงถึงความบกพร่องของ cognitive function

ผู้ป่วย ญาติ

ตรวจภาวะสมองเสื่อม

ห้องปฎิบัติการ

การตรวจร่างกาย

ความผิดปกติทางระบบประสาท

ภาวะน้ำเสี้ยงสมองโพรงสมอง

เกิดขึ้นทันที่ เลวลงอย่างรวดเร็ว

ประวัติ อุบัติเหตุบริเวณศรีษะ

อายุน้อยกว่า 65 ปี

การรักษา

B: Behavioral and psycholgical disorders (BPSD)

A: Activities of Daily Living (ADL)

C: 1.Cognition

2.caregiver

2 ลักษณะคือ

1.การักษาภาวะสมองเสื่อมแบบไม่ใช่ยา

2.การรักษาผูู้ป่วยสมองเสื่อมโดยการใช้ยา

2.กลุ่ม

1.Cholinesterase lnhibitors

2.Memantine

Rivastigmine

Galantamaine

Donepezil

การจัดการกับพฤติกรรมทางจิตเวชในผู้ป่วยสมองเสื่อม

ปัญหาทางด้านอารมณ์

ปัญหาทางพฤติกรรม

ปัญหาพฤติกรรม พบบ่อย

อยู่ไม่นิ่ง ก้าวร้าว

วาจา ใช้กำลัง ขาดความยับยั้งคิด

เดินเรื่อยเปื่อย ทำไรไร้จุดมุ่งหมาย

กิาอาการไมาเหมาะสม ซ้ำๆ

เห็นภาพหลอน หูแว่ว

หลงผิด เห็น ภาพหลอน หูแว่ว

หงุดหงิดฉุนเฉียวง่าย เศร้า กังวล

ความเครียด