Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Renesans (Odrodzenie) (Jan Kochanowski (Treny (Tren XIX albo Sen (podtytuł…

- - - - Polska: Akademia Krakowska- 1364r.
      - Świat: Padwa- Bolonia, Akademia Zamojska
      - gimnazja: kolegium Wileńskie
- - - - kult sławy
      - podejmowanie tematyki intymnej
      - szacunek do owoców ludzkiej pracy
      - wyobrażenia Boga
      - poczucie świadomości dumy narodowej
      - cnota, harmonia, sława
      - wrażliwość na niesprawiedliwość społeczną
      - zainteresowanie życiem osobistym człowieka
- - - - wiersz sylabiczny
      - trzynastozgłoskowiec
      - rozpoczyna się apostrofą skierowaną do Boga od modlących się wiernych
      - Bóg jako artysta, który stworzył piękny i harmonijny świat
      - Deus Artivex
    - - pieśń biesiadna i filozoficzno-refleksyjna
      - aby osiągnąć szczęście trzeba zachować umiar, ograniczyć pragnienia i zachować cnotę
      - humanistyczny ideał człowieka pogodzonego z losem
      - sentencja "carpe diem"- zawiązanie do poezji Horacego
      - trzeba się cieszyć z tego co jest, bo nie wiadomo co przyniesie nam los- Fortuna( nawiązanie do mitologii)
    - - pieśń autotematyczna ( dotyczy sztuki pisania lub bycia pisarzem)
      - zamyka cały zbiór pieśni poety
      - częściowa parafraza pieśni Horacego "Do Mecenasa"
      - Horacjańskie motywy- dwoista natura poety i jego przemiana w ptaka
      - nawiązanie do "non omnis moriar" (nie wszystek umrę)
    - - pieśń patriotyczna
      - posiada 2 części: opisowa i apel do Polaków
      - opisuje najazd Tatarów na Podole w 1575r.
      - perswazja- Kochanowski przekonuje Polaków do przetopienia srebrnych talerzy na monety żeby zapłacić wojsku za obronę
      - ironia- kobiety to delikatne łanie, Tatarzy to psy bizurmańskie
      - na końcu konkluzja- poeta nazywa Polaka głupim przed szkodą i po szkodzie bo nie wyciąga ona wniosków ze swoich błędów
      - wzorzec obywatela patrioty
  - - - różne wersje łacińskie
      - polski przekład Pisma Świętego przez Kalwinów
      - Wulgata
    - - "Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem" Jak długo, Panie, całkiem o mnie nie będziesz pamiętał
    - - "Omnes gentes, plaudite manibus" Wszystkie narody, klaskajcie w dłonie
  - - - pogrzebowa, pochwała osoby zmarłej, ukazanie wielkości straty, wyrażenie bólu, pocieszenie i napomnienie
    - - Petrarca- "Sonety"
      - Ronsard- "Na śmierć Marii"
    - - zaprzeczenie, gniew i bunt, próba targowania się z przeznaczeniem, załamanie i depresja, akceptacja
    - - podmiot liryczny- mędrzec, który rozmyśla nad sensem wysiłków podejmowanych w życiu, pochwala mądrość
      - mądrość daje stoicki spokój, szczęście, pozwala pozbyć się zmartwień
      - wizerunek człowieka
        
        opanowany, bez zmartwień, stoik
      - cnota- wartości moralne+mądrość
      - na końcu
        
        człowiek, który chce dotrzeć do mądrości
        
        gdy wydaje mu się że je osiągnął zostaje strącony na sam dół swojej drogi
        
        stwierdza,że mądrość w obliczu osobistej tragedii nie uchroniła go od rozpaczy
    - - początek- parafraza ostatnich słów Brutusa, który zabił Juliusza Cezara
      - nawiązanie do antyku
        
        poeta przyjmuje postawę Hioba, który ma pretensje do Boga i żąda sprawiedliwości przez nieszczęścia, które go dotknęły pomimo prowadzenia pobożnego życia
      - podmiot liryczny uznaje cnotę za fraszkę(błahostkę) bo nie pomogła mu kiedy tego potrzebował
      - podmiot liryczny mówi, że fatum to wróg i prześladowca, który nie zwraca uwagi na prowadzenie cnotliwego życia
      - na końcu
        
        w obliczu załamania renesansowego ideału pojawia się okrzyk rozpaczy i otwiera się przepaść- kryzys wiary w Boga i zaprzeczenie ludzkiego rozumu
        
        na szczęście podmiot mówiący cofa się i postanawia dalej szukać odpowiedzi, która go zaspokoi duchowo
    - - 14/18 wersów tekstu to pytania, na które podmiot liryczny nie uzyskuje ostatecznej odpowiedzi
      - pierwsze pytanie- Gdzie jest Urszula?
        
        reszta pytań- wyobrażenia o zaświatach
      - Ojciec zadaje pytania zmarłej córce ale w istocie samemu sobie
      - nawiązanie do antyku
        
        wyobrażenia o pośmiertnym Bytowaniu
        
        wiedział co starożytni myśleli o miejscach duszy po śmierci
      - słowa "Gdzieś jest, jeśliś jest?"
        
        kryzys wiary
        
        poeta wątpi w to, że jego córka gdzieś jest
      - utwór zadaje pytanie- a tren XIV na nie odpowiada
    - - podtytuł- motyw snu
        
        bohaterowi w śnie ukazuje się zmarła rodzina
      - monolog matki nawiedzającej syna, którą darzy miłością i zaufaniem
      - matka mówi, że Urszula jest szczęśliwsza po śmierci niż za życia, trzyma dziewczynkę na rękach
      - utwór odpowiada na pytanie z trenu X
      - życie Urszulki po śmierci: brak problemów, trosk, nieszczęść, chorób, starości, jest między aniołami, życie wieczne, modli się za rodziców
      - Urszulka uniknęła: trudów, zmartwień, codziennego życia, zdrady, smutku, sieroctwa, śmierci i chowania własnych dzieci, cierpienia po utracie bliskich, popełniania grzechów
      - cierpienie jest wpisane w naturę człowieka
      - każdy ma własny czas żywota ziemskiego i do każdego przyjdzie śmierć w odpowiedniej porze
      - na końcu Ojciec budzi się i postanawia się pogodzić z utratą
  - - - motywy z Homera, greckich tragików- oczytanie autora i fascynacja antykiem
      - premiera w 1578r. z okazji ślubu podkanclerza Jana Zamoyskiego w obecności króla Stefana Batorego
      - na premierze sztukę odczytywano jako jako aluzję do RP
    - - Aleksander (Parys)- Helena, Ulisses (Odyseusz), Menelaos, Priam, Kasandra
    - - zasada 3 jedności (miejsca,czasu,akcji)
      - max 3 osoby na scenie
      - obecność chóru
      - kompozycja
        
        ekspozycja
        
        zawiązanie akcji
        
        punkt kulminacyjny
        
        perypetie
        
        rozwiązanie akcji
      - budowa dramatu:prolog,epeisodion,stasimon
      - zasada decorum
      - wysokie pochodzenie bohaterów
      - mimesis (prawdopodobieństwo)
      - związek z mitem- odtworzenie historii, nawiązanie do mitu o wojnie trojańskiej oraz Iliady i Odysei
    - - brak jasno określonego konfliktu tragicznego i racji równorzędnych, prywatny interes i sprawa kraju
      - w tytule nie został wymieniony żaden z bohaterów
      - nie występuje fatum
    - - sprawiedliwy, szczery, patriota
- - - - wylicza grzechy szlachty i magnatów, mówi, że nie pozostaną bez kary i przyniosą zagładę, chyba że obywatele zmienią postępowanie
- - - - Wiktor Weintraub - W kręgu " Czego chcesz od nas, Panie
    - - Ludwika Ślękowa - "Historia i zdarzenia współczesne w pieśniach"