.ยาถ่ายพยาธิ
Albendazole
รูปแบบ
ยาเม็ด ขนาดความแรง 200 และ 400 มิลลิกรัม/เม็ด
ยาน้ําแขวนตะกอน ขนาดความแรง 100 และ
200 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร (1 ข้อนชา)
กลไกการออกฤทธิ์
ยาอัลเบนดาโซลจะมีกลไกการออกฤทธิ์ไปยับยั้งการเชื่อมต่อโปรตีนทิวบูลินในตัวพยาธิ (Tubulin เป็นโปรตีนสําคัญที่ใช้ในการทํางานของเซลล์ของพยาธิ) และไปปิดกั้นการดูดซึมน้ําตาลกลูโคส ทําให้พยาธิขาด พลังงานในการดํารงชีวิต
ข้อบ่งใช้
รักษาการติดเชื้อ Cysticercosis เช่น พยาธิตืดหมู
ใช้รักษาพยาธิ Strongyloidiasis และพยาธิใบไม้ในตับ
ขนาดและวิธีใช้
สําหรับโรคพยาธิไส้เดือน (Ascariasis) และโรคพยาธิปากขอ (Hookworm Infection) ในผู้ใหญ่และ เด็กอายุมากกว่า 2 ปี ให้รับประทานครั้งละ 400 มิลลิกรัม เพียงครั้งเดียว ส่วนในเด็กอายุ 1-2 ปี ให้ รับประทานครั้งละ 200 มิลลิกรัม เพียงครั้งเดียวเช่นกัน
สําหรับโรคพยาธิเส้นด้าย/พยาธิเข็มหมุด (Pinworm Infection) ในผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 2 ปีที่ มีน้ําหนักตัวมากกว่า 20 กิโลกรัม ให้รับประทานครั้งละ 400 มิลลิกรัม ส่วนในเด็กที่มีน้ําหนักตัวน้อย กว่า 20 กิโลกรัม ให้รับประทานยาครั้งละ 200 มิลลิกรัม โดยให้รับประทานยาเพียงครั้งเดียว และให้ รับประทานซ้ําอีกครั้งในอีก 2 สัปดาห์
สําหรับโรคพยาธิแส้ม้า (WhipWorm Infection) ในผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 2 ปี ให้รับประทาน ครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 3 วัน
สําหรับโรคพยาธิตัวจี๊ด (Gnathostomiasis) ในผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 2 ปี ให้รับประทานยา พร้อมอาหาร ครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น ติดต่อกันเป็นเวลา 21 วัน
สําหรับโรคพยาธิชอนไซผิวหนัง (Cutaneous larva migrans) ในผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 2 ปี ให้ รับประทานยาครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 3-7 วัน หรือรับประทานยาครั้ง ละ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 3-5 วัน
สําหรับโรคพยาธิฟิลาเรีย/โรคเท้าช้าง (Filariasis) ที่เกิดจากพยาธิตัวกลมชนิต Mansonella perstans ในผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 2 ปี ให้รับประทานยาครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 10 วัน
ฤทธิ์ข้างเคียงและอาการไม่พึงประสงค์
ถ้าใช้ในขนาตปกติจะมีผลข้างเคียงค่อนข้างน้อย บางรายอาจมีอาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
ผลค้างเคียงรุนแรง คือ ผื่นคัน ลมพิษ หายใจลําบาก
มีไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ ซัก
ถ้าใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทําให้ผมร่วง ตับอักเสบ
ข้อควรระวัง
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่เคยมีประวัติการแพ้ยาอัลเบนตาโซล
ห้ามใช้ยานี้ในเด็กทารก
ห้ามใช้ยานี้ในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร
ควรระมัดระวังการใช้ยานี้ในผู้ที่เป็นโรคตับ
ในเพศหญิงหลังจากหยุดการใช้ยา ควรระวังอย่าให้เกิด
การตั้งครรภ์เป็นเวลาไม่น้อยกว่า 1 เดือน
คําแนะนํา
ควรรับประทานยาในขนาดที่แพทย์สั่ง ห้ามใช้ยาในขนาด
ที่น้อยกว่าหรือมากกว่าที่ระบุ
ในระหว่างการใช้ยานี้ ต้องคอยตรวจความผิดปกติของระบบเลือด
และการทํางานของตับ
ชื่อทางการค้า
เอ-ปี-วอร์ม (A-b-worm), อัลบาเทล (Albatel), อัลเบ กา (Albega), อัลบีเมต (Albemed), อัลเบน (Alben), อัลเบนตา (Albenda), อัลเบนดาโซล (Albendazole),
Mebendazole
รูปแบบ
- ยาเม็ด 100 มก.
- ยาน้ํา 100 มก./5 มล.(ช้อนชา)
กลไกการออกฤทธิ์
ขัดขวางการดูดซึมกลูโคสของพยาธิทั้งตัวอ่อนและตัวแก่ ทําให้พยาธิตาย เนื่องจากไกลโคเจนในตัว พยาธิหมดไป
ข้อบ่งใช้
ใช้ถ่ายพยาธิตัวกลม ได้แก่ พยาธิเส้นด้าย พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอและพยาธิแส้ม้า พยาธิตัวตีต ทริคิโนสซิส (Trichinosis)
ขนาดและวิธีการใช้
สําหรับพยาธิเส้นด้าย ให้ 1 เม็ตหรือ 1 ช้อนชา ครั้งเดียว อีก 1 - 2 สัปดาห์ ต่อมาควรซ้ําอีกครั้ง ทั้ง เด็กและผู้ใหญ่ใช้ขนาดเท่ากัน และควรเคี้ยวให้ละเอียดก่อนกลืน (พยาธิตัวอื่นๆ ให้ครั้งละ 1 เม็ด (1 ช้อนชา) วันละ 2 ครั้ง หลังอาหารเช้าและเย็น ติดต่อกัน 3 - 4 วัน)
ฤทธิ์ข้างเคียง
ยาอาจถูกดูดซึมน้อย จึงไม่พบพิษที่รุนแรง แต่อาจพบอาการระคายเคืองในทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องและท้องเดิน
การใช้ยาในขนาดสูง อาจพบอาการแพ้ ผมร่วงและจํานวนเม็ดเลือดขาวลดลง ถ้าใช้ในหญิงตั้งครรภ์ อาจทําให้เกิดความพิการของทารกในครรภ์ใต้
ข้อควรระวัง
ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ํากว่า 2 ปี
คําแนะนํา
- เคี้ยวยาให้ละเอียดก่อนกลืนและรับประทานยาร่วมกับอาหารและดื่มน้ํามากๆ
- ควรเก็บยาในที่ป้องกันไม่ให้ถูกแสงแดด
3.อาจมีอาการปวดท้อง ท้องเดินในรายที่มีพยาธิขับออกจํานวนมาก
ชื่อการค้า
: Fugacar, Meben